Η συμμετοχή του Φιλοκτήμονα Παπαδόπουλου στις αυτοδιοικητικές και τις βουλευτικές εκλογές*

“numquam enim quamvis obcura virtus latte,

sed mitti sui signa;

quisquis dignus fuerit,

vestigiis illam colliget» le:///C:/Users/%CE%9D%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A3/Downloads/%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B4%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82%20%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%BA%CF%84%CE%AE%CE%BC%CF%89%CE%BD.doc#_ftn2" name="_ftnref2" title="">**

Του Απόστολου Ιωσηφίδη

Με αφορμή τον πρόσφατο εγκαινιασμό της φερώνυμης, πλέον, του Φιλοκτήμονος Παπαδόπουλου, μεγάλης αίθουσας εκδηλώσεων του Δικηγορικού Συλλόγου Βέροιας, η ανακαίνιση της οποίας οφείλεται στην ευγενική δωρεά της οικογένειάς του, επιχειρείται, στο παρόν σημείωμα μια ιχνογράφηση της εκλογικής διαδρομής του αείμνηστου Φ. Παπαδόπουλου, - διαδρομής, η οποία μετά από μια «εισαγωγική» συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές του 1951, εκδιπλώθηκε, αποκλειστικά, στον στίβο των βουλευτικών εκλογών (1951, 1956, 1958, 1961, 1963, 1964, 1974, 1977).

Αυτοδιοικητικές εκλογές

Οι δημοτικές εκλογές της 15^ης Απριλίου 1951 ήταν οι πρώτες αυτοδιοικητικές εκλογές μετά 17 χρόνια. Στις αμέσως προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές (1934) είχαν ψηφίσει, για πρώτη φορά, και οι γυναίκες, - αν και με περιορισμούς, που συρρίκνωναν απελπιστικά το γυναικείο εκλογικό σώμα [: δικαίωμα μόνον του εκλέγειν είχε απονεμηθεί στις άνω των 30 ετών γυναίκες που γνώριζαν ανάγνωση και γραφή].

Στις εκλογές του 1951 η συμμετοχή των γυναικών διευρύνθηκε, χωρίς όμως να αγγίξει τα κράσπεδα της καθολικότητας: το δικαίωμα του εκλέγειν είχαν οι άνω των 25 ετών γυναίκες, ενώ το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στόχευε μόνον στο αξίωμα του δημοτικού ή κοινοτικού συμβούλου.

Ο αριθμός των εδρών των δημοτικών συμβουλίων καθορίζονταν, όπως και τώρα, βάσει του πληθυσμού του οικείου Δήμου. Η Απογραφή του 1951 είχε μόλις διενεργηθεί (07-04-1951), και τα αποτελέσματά της δεν μπορούσαν, προδήλως, να ληφθούν υπόψη για τον καθορισμό εδρών κ.λπ. σε εκλογές που θα διενεργούνταν μόλις μετά από μια εβδομάδα. Έτσι, ο πληθυσμός που ελήφθη υπόψη για τον καθορισμό των εδρών των δημοτικών συμβουλίων ήταν αυτός της αμέσως προηγούμενης Απογραφής, της 16-10-1940. Το 1940 ο Δήμος Βέροιας είχε καταγράψει 18.898 κατοίκους.

Με τον Γεώργιο Παπανδρέου, από επίσκεψή του στη Βέροια το 1964

Με πληθυσμό μεταξύ 10 και 20 χιλιάδων κατοίκων το Δημοτικό Συμβούλιο ήταν 15μελές.

Στις εκλογές μπορούσαν να συμμετάσχουν συνδυασμοί αλλά και μεμονωμένοι υποψήφιοι.

Κάθε συνδυασμός μπορούσε να απαρτίζεται από υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους σε αριθμό μέχρι και το διπλάσιο των εδρών του οικείου δημοτικού συμβουλίου, δηλαδή στην περίπτωση της Βέροιας (με δημοτικό συμβούλιο 15 εδρών) κάθε συνδυασμός μπορούσε να έχει έως και 30 υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους.

Επικεφαλής συνδυασμού, με την ιδιότητα του υποψηφίου δημάρχου, δεν υπήρχε: τον δήμαρχο εξέλεγε (με θητεία για όλη την τετραετία), μεταξύ των δημοτικών συμβούλων, ένα ειδικό «δημαρχαιρεσιακό σώμα» αποτελούμενο από τους εκλεγέντες δημοτικούς συμβούλους και από ισάριθμους αναπληρωματικούς (εφόσον υπήρχαν, - και στην περίπτωση της Βέροιας υπήρχαν: έτσι, το «δημαρχαιρεσιακό σώμα» το συναπάρτιζαν συνολικά 30 μέλη: 15 δημοτικοί σύμβουλοι + 15 αναπληρωματικοί).

Στην εξέδρα των επισήμων κατά την παρέλαση της 25ης Μαρτίου 1967, 

μπροστά στο μητροπολιτικό μέγαρο Βέροιας

Ο κάθε εκλογέας μπορούσε να διαγράφει στο ψηφοδέλτιο του συνδυασμού της προτίμησής του οσουσδήποτε από τους υποψηφίους του συνδυασμού και είτε να μην αναγράφει άλλους είτε να αναγράφει στην θέση τους υποψηφίους των άλλων συνδυασμών ή μεμονωμένους υποψήφιους. Επίσης, μπορούσε να προσθέτει στο ψηφοδέλτιο του συνδυασμού της προτίμησής του και υποψήφιους άλλων συνδυασμών με τον όρο όμως το σύνολο των (προεκτυπωμένων και των ιδιόχειρα προστιθέμενων ονομάτων) στο ψηφοδέλτιό του να μην υπερβαίνει τον διπλάσιο αριθμό των εκλεγομένων (δηλαδή στην Βέροια του 1951, τους 30). Έτσι, ένας υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος, του οποίου το όνομα θα αναγράφονταν (ιδιοχείρως από τους ψηφοφόρους) και σε ψηφοδέλτια άλλων συνδυασμών, μπορούσε, τελικά, να έχει υπέρ του περισσότερες, συνολικά, ψήφους από τις ψήφους του συνδυασμού στον οποίο συμμετείχε.

Εκλεγέντες θεωρούνταν οι κατά σειρά πλειοψηφίας λαβόντες προσωπικές ψήφους πλέον του ημίσεως του όλου αριθμού των εκλογέων του Δήμου, δηλαδή στην Βέροια με 9.081 εκλογείς έπρεπε να συγκεντρώσει κανείς 4.541 ψήφους για να εκλεγεί, και αν οι με αυτόν τον (σχεδόν ακατόρθωτο) τρόπο εκλεγμένοι δεν επαρκούσαν για την κάλυψη όλων των εδρών του δημοτικού συμβουλίου οι αδιάθετες έδρες κατανέμονταν αναλογικά μεταξύ όλων των συνδυασμών. Στην Βέροια του 1951 όλες οι έδρες του Δημοτικού Συμβουλίου καλύφθηκαν με την αναλογική κατανομή.

Στις εκλογές της 15^ης Απριλίου 1951 στον Δήμο Βέροιας συμμετείχαν 103 υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι, οργανωμένοι σε 4 συνδυασμούς, και 1 μεμονωμένος υποψήφιος, - συνολικά 104 υποψήφιοι (όλοι άνδρες)

Ο Φ. Παπαδόπουλος συμμετείχε, μεταξύ των ηγετικών στελεχών, του «Υπερκομματικού Συνδυασμού Προοδευτικών Βερροιέων “Η Ομόνοια” (με σήμα χειραψία)». Ο Συνδυασμός του έλαβε 1.509 ψήφους, και ο ίδιος,καταλαμβάνοντας την δεύτερη θέση μεταξύ των 30 υποψηφίων του Συνδυασμού του, συγκέντρωσε 1.956 ψηφοδέλτια, δηλαδή 447 ψηφοφόροι άλλων συνδυασμών ανέγραψαν στα ψηφοδέλτιά τους το όνομα του Φ. Παπαδόπουλου. Πλειοψηφών σύμβουλος του Συνδυασμού «Ομόνοια» ανεδείχθη ο Παναγιώτης Βεζερίδης με 2.206 ψηφοδέλτια.

Τα αποτελέσματα των εκλογών:

Γραμμένοι εκλογείς: 9.081 (άνδρες 6.704, γυναίκες 2.377).

Ψήφισαν: 5.582 [άνδρες 3.572 (το 53,28% των εκλογέων ανδρών), γυναίκες 2.010 (το 84,56% των εκλογέων γυναικών)].

Έγκυρα: 5.522

Άκυρα: 60

έλαβαν:

Ο Δήμαρχος των επόμενων δύο δημοτικών περιόδων (1955-1959, 1959-1964) Αντώνιος Κεμιντζές είχε αναδειχθεί πλειοψηφών σύμβουλος του πρώτου σε ψήφους συνδυασμού (συνεπώς και όλου του Δημοτικού Συμβουλίου), με 2.562 ψ., - έναντι 2.205 ψ. του συνδυασμού του. Αντίστοιχα, πλειοψηφών σύμβουλος του τρίτου σε εκλογική δύναμη συνδυασμού («Εργασία-Πρόοδος») ήταν ο Χρήστος Τσιμιτσής (ή Τσισμετζής), με 1.438 ψ., - έναντι 1.338 ψ. του συνδυασμού του, ενώ πλειοψηφών σύμβουλος του τέταρτου συνδυασμού («Ανεξάρτητος Πατριωτική Παράταξις») ήταν ο Δημήτριος Θ. Χατζηδημητρίου, με 914 ψ., - έναντι 560 ψ. του συνδυασμού του· μεμονωμένος υποψήφιος ήταν ο Αντώνιος Αντωνιάδης.

Με πρόσκληση του, πλειοψηφούντος συμβούλου Α. Κεμιντζέ το «δημαρχαιρεσιακό σώμα» συνεδρίασε την Κυριακή 20 Μαΐου 1951 (ώρα 10:00), για την εκλογή Δημάρχου.

Επί 29 παρόντων (απουσίασε μόνον ο Μηνάς Αραπίδης, αναπληρωματικός σύμβουλος του συνδυασμού «Ανεξάρτητος Συνδυασμός Βερροίας») έλαβαν:

--- Αντώνιος Κεμιντζές ψ. 11 («Ανεξάρτητος Συνδυασμός Βερροίας»).

--- Γεώργιος Δασκαλόπουλος ψ. 9 («Υπερκομματικός Συνδυασμός Προοδευτικών Βερροιέων Η Ομόνοια»).

--- Αλκιβιάδης Μανωλίδης ψ. 7 («Συνδυασμός Εργασία-Πρόοδος»).

--- Δημήτριος Χατζηδημητρίου ψ. 2 («Ανεξάρτητος Πατριωτική Παράταξις»).

Ο Φιλοκτήμων Παπαδόπουλος

Κάθε συνδυασμός προέβαλε και υποστήριξε δικό του υποψήφιο Δήμαρχο. Ο πρώτος σε ψήφους συνδυασμός με (6 τακτικούς + 6 αναπληρωματικούς συμβούλους =) 12 μέλη στο 30μελές «δημαρχαιρεσιακό σώμα» έχασε μία ψήφο, λόγω της απουσίας του αναπληρωματικού μέλους Μ. Αραπίδη. Μεταξύ δεύτερου και τρίτου συνδυασμού [που ισοψηφούσαν με (4+4 =) 8 μέλη ο καθένας στο «δημαρχαιρεσιακό σώμα»] μετατοπίστηκε μια ψήφος από τον τρίτο προς τον δεύτερο: έτσι ο Γ. Δασκαλόπουλος έλαβε 9 και ο Α. Μανωλίδης 7. Ο τέταρτος έλαβε τις 2 ψήφους του.

Η εκλογή επανελήφθη την Τρίτη 29 Μαΐου 1951, οπότε και πάλι με 29 παρόντες (αυτή την φορά απουσίαζε ο Θεμελής Θεμελής, αναπληρωματικός σύμβουλος του συνδυασμούς «Ανεξάρτητος Πατριωτική Παράταξις») έλαβαν:

--- Αναστάσιος Καρατζόγλου ψ. 16 («Υπερκομματικός Συνδυασμός Προοδευτικών Βερροιέων Η Ομόνοια», - έλαβε τις 4+4 ψήφους του δικού του συνδυασμού και τις 4+4 ψήφους του τρίτου συνδυασμού).

--- Αντώνιος Κεμιντζές ψ. 13 («Ανεξάρτητος Συνδυασμός Βερροίας», - έλαβε τις 6+6 του δικού του συνδυασμού, και την 1 ψ. του τέταρτου συνδυασμού).

Δήμαρχος, για την δημοτική περίοδο 1951-1954, εξελέγη ο Αναστάσιος Καρατζόγλου και την θέση του στο δημοτικό Συμβούλιο κατέλαβε ο πρώτος επιλαχών του συνδυασμού του Γεώργιος Μπογδαμπεΐδης.

Κατά την επακολουθήσασα εκλογή Προεδρείου του Δημοτικού Συμβουλίου (16-06-1951) επί 14 παρόντων (με την απουσία του Δ. Χατζηδημητρίου, ο οποίος εξ Αθηνών απέστειλε συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο που εξουσιοδοτούσε τον Α. Κεμιντζέ να ψηφίσει αντ’ αυτού, - πράγμα που δεν μπορούσε να γίνει ούτε υπό τον τότε ισχύοντα, ούτε υπό τους μεταγενεστέρους, ούτε υπό τον σημερινό Δημοτικό Κώδικα) Πρόεδρος εξελέγη

--- ο Αλκιβιάδης Μανωλίδης, με 8 ψήφους (Συνδυασμός «Εργασία-Πρόοδος», έλαβε -στο 15μελές Δημοτικό Συμβούλιο- τις 4 ψήφους του δικού του συνδυασμού και τις 4 του Συνδυασμού του Δημάρχου,

--- έναντι 4 ψήφων του Αντώνιου Χατζηνικολάου (του «Ανεξάρτητου Συνδυασμού Βερροίας»),

--- και 2 λευκών.

Προβάλλει, συνεπώς, ανάγλυφα η «συμμαχία» δεύτερου και τρίτου συνδυασμού, που ενώνουν τις ψήφους τους, και καταλαμβάνουν («μοιράζονται») τα αξιώματα του δημάρχου και του προέδρου του δημοτικού συμβουλίου.

Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται και στην εκλογή Προεδρείου για το έτος 1952 (ο δήμαρχος εκλέγεται έμμεσα για όλη την τετραετία, το Προεδρείο όμως εκλέγεται για μονοετή θητεία). Στις 06-01-1952, επί 15 παρόντων, έλαβαν:

--- Αλκιβιάδης Μανωλίδης 8 ψ.

--- Αντώνιος Κεμιντζές 6 ψ.

--- Λευκό 1.

Στις επόμενες δύο δημαιρεσίες οι ισορροπίες μεταβάλλονται (στην προηγηθείσα διετία καταγράφεται έντονη και ουσιαστική η συμμετοχή του Φ. Παπαδόπουλου στις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, το οποίο τον ορίζει ως μέλος σε όλες, σχεδόν, τις επιτροπές που συγκροτεί είτε για την εξέταση σημαντικών θεμάτων του Δήμου, είτε για την προετοιμασία και διατύπωση προτάσεων για ζητήματα δημοτικού ενδιαφέροντος, κ.ο.κ.):

(α) Στις 04-01-1953 επί 15 παρόντων λαμβάνουν:

--- Φιλοκτήμων Παπαδόπουλος ψ. 12, και εκλέγεται Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου.

--- Αλκιβιάδης Μανωλίδης ψ. 1.

--- Λευκά 2.

(β) Στις 24-01-1954 επί 15 παρόντων λαμβάνουν:

--- Φιλοκτήμων Παπαδόπουλος ψ. 13, και επανεκλέγεται Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου.

--- Αλκιβιάδης Δελαντώνης ψ. 1 (Εργασία-Πρόοδος).

--- Λευκά 1.

Ο Φ. Παπαδόπουλος προήδευσε μέχρι και την πρώτη συνεδρίαση του 1955, ακριβώς λίγο πριν αναλάβει η (υπό τον Α. Κεμιντζέ) δημοτική αρχή που είχε εκλεγεί στις 21-11-1954.

Ο Φ. Παπαδόπουλος προήδρευσε συνολικά σε 72 συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου (40 το 1953, 31 το 1954 και 1 του 1955).

Δεν έθεσε υποψηφιότητα στις επόμενες δημοτικές εκλογές του 1954, έχοντας πλέον στραφεί στην κεντρική πολιτική σκηνή, στο στερέωμα της οποίας, είτε κατείχε βουλευτική έδρα είτε όχι, κατέλαβε εξ αρχής επάξια θέση μεταξύ των λαμπρών αστέρων της πολιτικής ζωής του τόπου.  

Οι 8 βουλευτικές εκλογές

1951: Στις βουλευτικές εκλογές της 09-11-1951 (και ενώ ήταν δημοτικός σύμβουλος) ο Φ. Παπαδόπουλος συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο των «Φιλελευθέρων», καταλαμβάνοντας την δεύτερη θέση (πρώτος επιλαχών) με 1.403 σταυρούς (πρώτος στο ψηφοδέλτιο και εκλεγείς βουλευτής ήταν ο Ιωάννης Παπαδάκης-Στάικος με 2.104 στ.).

1956: Ο Φ. Παπαδόπουλος εξελέγη βουλευτής Ημαθίας στις εκλογές της 19-02-1956, με την «Δημοκρατική Ένωση», μαζί με τους Ι. Γιαμά και Ι. Παπαδάκη-Στάϊκο (λαμβάνοντας όλοι το σύνολο των υπέρ του συνδυασμού τους ψήφων).

1958: Στις εκλογές της 11-05-1958 ήταν υποψήφιος με το «Κόμμα των Φιλελευθέρων», το οποίο δεν εξέλεξε βουλευτή στην Ημαθία·  κατέλαβε την δεύτερη θέση στο ψηφοδέλτιο, με 3.313 σταυρούς, μετά τον Ι. Παπαδάκη-Στάϊκο (3.504 στ.).

1961: Στις εκλογές της 29-10-1961 έθεσε υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος μεμονωμένος: η 32714/10-10-1961 Προκήρυξη της Νομαρχίας Ημαθίας, γνωστοποιεί τους ανακηρυχθέντες, με την 907/09-10-1961 απόφαση του Πρωτοδικείου Βέροιας, υποψήφιους βουλευτές Ημαθίας, μεταξύ των οποίων, ως μεμονωμένος υποψήφιος, συγκαταλέγεται και ο Παπαδόπουλος Φιλοκτήμων του Στεφάνου, ο οποίος όμως παραιτήθηκε και απέσυρε την υποψηφιότητά του (καταγράφοντας, έτσι, μόνον τυπική «συμμετοχή» στις εκλογές, χωρίς του απονεμηθεί κανείς σταυρός προτίμησης).

1963: Στις εκλογές της 03-11-1963 συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο της Ένωσης Κέντρου και εξελέγη βουλευτής, με 8.626 σταυρούς, 2^ος μετά τον επίσης εκλεγέντα Ι. Γιαμά (9.050 στ.) και πριν από επίσης εκλεγέντα τον Ι. Παπαδάκη-Στάϊκο (7.880 στ.).

1964: Στις εκλογές της 16-02-1964 συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο της Ένωσης Κέντρου και εξελέγη, για τρίτη θητεία, βουλευτής, με 8.941 σταυρούς, 3^ος μετά τους επίσης εκλεγέντες Ι. Παπαδάκη-Στάϊκο (10.816 στ.) και Ι. Γιαμά (9.662 στ.).

1974: Στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές 17-11-1974 συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο της Ένωσης Κέντρου-Νέες Δυνάμεις και, με 5.076 στ. κατετάγη πρώτος επιλαχών, μετά τον εκλεγέντα Γεώργιο Χιονίδη (5.885 στ.).

1977: Στις εκλογές της 20-11-1977 συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο της ΕΔΗΚ, η οποία δεν εξέλεξε βουλευτή στην Ημαθία· κατέλαβε την 2^η θέση, με 2.926 στ., μετά τον Γ. Χιονίδη (4.342 στ.).-

Πηγές:

--- Ν.Δ. της 27-08-1925 (ΦΕΚ Α΄ 227/29-08-1925).

--- Ν.Δ. της 17-08-1926 (ΦΕΚ Α΄ 316/18-09-1926).

--- Ν.Δ. της 27-10-1927 (ΦΕΚ Α΄233/27-10-1927).

--- Ν. 3572/1928 (ΦΕΚ Α΄ 107/26-06-1928).

--- Δ. της 05-02-1930 (ΦΕΚ Α΄ 40/05-02-1930).

--- Β.Δ. της 17-04-1936 (ΦΕΚ Α΄ 320/31-07-1936).

--- Α.Ν. 472/1937 (ΦΕΚ Α΄ 66/23-02-1937).

--- Ν.Δ. 107/1946 (ΦΕΚ Α΄ 290/26-09-1946).

--- Α.Ν. 949/1949 (ΦΕΚ Α΄ 102/29-4-1949).

--- Ν. 1454/1950 (ΦΕΚ Α΄ 158/19-07-1950).

--- Ν. 1730/1951 (ΦΕΚ Α΄ 101/09-04-1951).

--- Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας / Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940 / Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία», εκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1950.

--- Υπουργείον Εσωτερικών, «Αποτελέσματα Εκλογών Δημοτικών και Κοινοτικών Αρχών κατά Δήμους και Κοινότητας άνω των 2.000 κατοίκων των ετών 1951, 1954 και 1959», εκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1959.

--- Υπουργείον Εμπορίου / Στατιστική Υπηρεσία, «Στατιστική των Βουλευτικών Εκλογών της 9^ης Σεπτεμβρίου 1951», τ. 1, εκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1952.

--- Υπουργείον Εσωτερικών, «Αποτελέσματα των Βουλευτικών Εκλογών της 19^ης Φεβρουαρίου 1956», έκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1957.

--- Υπουργείον Εσωτερικών, «Αποτελέσματα των Βουλευτικών Εκλογών της 11^ης Μαΐου 1958», έκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1959.

--- Υπουργείον Εσωτερικών, «Αποτελέσματα των Βουλευτικών Εκλογών της 3^ης Νοεμβρίου 1963», έκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1964.

--- Υπουργείον Εσωτερικών, «Αποτελέσματα των Βουλευτικών Εκλογών της 16^ης Φεβρουαρίου 1964», έκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1965.

--- Υπουργείον Εσωτερικών, «Αποτελέσματα των Βουλευτικών Εκλογών της 17^ης Νοεμβρίου 1974», έκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1976.

--- Υπουργείον Εσωτερικών, «Αποτελέσματα των Βουλευτικών Εκλογών της 20^ης Νοεμβρίου 1977» τ. 4, έκδ. Εθνικού Τυπογραφείου, 1979.

--- απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας 103/16-06-1951.

--- απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας 1/06-01-1952.

--- απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας 1/04-01-1953.

--- απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας 1/24-01-1954.

--- Εφ. «Αστήρ Βερροίας», 15-02-1934.

--- Εφ. «Αστήρ Βερροίας», 23-04-1951

--- Εφ. «Αστήρ Βερροίας», 21-05-1951.

--- Εφ. «Αστήρ Βερροίας», 04-06-1951.

--- Εφ. «Ο Φρουρός της Ημαθίας», 23-10-1961.