Γράφει ο Τόπης Αθανάσιος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
MsC OF
Education and Disability
Θα
μπορούσε κάποιος να πει πως δύο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου
συνεισφέρουν στη δομή μιας απλής χημικής ένωσης. Πόσο απλή όμως μπορεί να θεωρηθεί
μία ένωση που αποτελεί το βασικότερο στοιχείο για την ανθρώπινη βιωσιμότητα;
Μία ένωση που βρίσκεται σε κάθε ανθρώπινο κύτταρο, ιστό, όργανο και συμμετέχει
σε χιλιάδες μεταβολικές δραστηριότητες του οργανισμού μας ;
Μέσω αυτής της "απλής" χημικής ένωσης ο οργανισμός μας ρυθμίζει την
θερμοκρασία του, αποβάλλει άχρηστα μεταβολικά παραπροϊόντα ενώ παράλληλα
μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο στα κύτταρα.
Το
νερό λοιπόν αποτελεί το Α και το Ω για την ανθρώπινη υγεία και δικαίως πριν από
μερικά χρόνια καθιερώθηκε διεθνώς η Παγκόσμια Ημέρα Νερού που γιορτάζεται κάθε
χρόνο στις 22 Μαρτίου με πολλές ενημερωτικές ημερίδες ανά τον κόσμο, που
ουσιαστικό σκοπό έχουν να αναδείξουν την αξία που έχει το νερό στη ζωή μας και
να καταρρίψουν μύθους που το αφορούν. Ωστόσο η πολυτιμότητα του νερού πολλές
φορές υποτιμάται στις αναπτυγμένες χώρες, σε αντίθεση με το λεγόμενο τρίτο
κόσμο όπου ακόμα και πόλεμοι έχουν προκληθεί για την απόκτησή του.
Το σώμα ενός μέσου ενήλικα εμπεριέχει τουλάχιστο 65% νερό ενώ τα παιδιά μπορεί
να φθάσουν και το 75%. Νερό στον οργανισμό μας βρίσκεται παντού ακόμα και στα
δόντια! Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται σχεδόν από 75% νερό και αυτό το
στοιχείο μας δίνει να καταλάβουμε πόσο απαραίτητη είναι η σωστή ενυδάτωση και
για τις εγκεφαλικές λειτουργίες. Πώς όμως επιτυγχάνεται αυτή η ενυδάτωση; Ο
άνθρωπος ενυδατώνεται μέσω των τροφών που καταναλώνει (μια και όλες οι τροφές
εμπεριέχουν από μικρά έως μεγάλα ποσοστά υγρασίας), μέσω του νερού που πίνει,
ενώ ένα μικρό ποσοστό νερού παράγεται ως αποτέλεσμα οξειδώσεων του οργανισμού.
Οι ανάγκες ενός οργανισμού για πόση νερού διαφοροποιούνται στον θηλασμό, στην
εγκυμοσύνη, στην έντονη σωματική δραστηριότητα και καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό
από το σωματικό μας βάρος και την θερμιδική απόδοση της τροφής που καθημερινά
καταναλώνουμε (όσο περισσότερο τρώμε τόσο περισσότερο νερό χρειαζόμαστε). Σαν
γενική όμως οδηγία θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ελάχιστη ποσότητα νερού που
πρέπει να καταναλώνουμε είναι 6 μεγάλα ποτήρια καθημερινά (περίπου 1½ λίτρο).
Ως μέσο ενυδάτωσης δεν είναι σωστό να εκλαμβάνουμε τον καφέ μια και έχει
διουρητική δράση. Οι απώλειες σε νερό
πραγματοποιούνται μέσω των ούρων, με τον
ιδρώτα, μέσω του αναπνευστικού συστήματος και με τα περιττώματα . Η σωστή επανυδάτωση πραγματοποιείται μόνο με
συνεχή, συνειδητή προσπάθεια κατανάλωσης
υγρών, η οποία δεν πρέπει να εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από την
αίσθηση της δίψας .
Η υψηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος
αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες αφυδάτωσης, δηλαδή τη διατάραξη της
ισορροπίας των υγρών του οργανισμού, κυρίως μέσω του ιδρώτα .
Για την
αποκατάσταση της ισορροπίας προτιμείστε :
1. Το πόσιμο νερό .
2. Το μεταλλικό νερό .
3. Τους φυσικούς χυμούς χωρίς ζάχαρη .
Αντίθετα να μην
καταναλώνονται :
1. Αναψυκτικά .
2. Οινοπνευματώδη ποτά .
3. Καφέ.
Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να πίνουμε νερό προτού ο οργανισμός μας το ζητήσει
μέσω της δίψας. Ένας από τους μύθους που κυκλοφορούν για την κατανάλωση του
νερού είναι πως σε περιπτώσεις που εμφανίζεται κατακράτηση υγρών στο σώμα, δεν
πρέπει να πίνουμε πολύ νερό γιατί έτσι επιτείνεται το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα
ισχύει το ακριβώς αντίθετο: Όσο λιγότερο νερό πίνουμε σε τέτοιες περιπτώσεις,
τόσο μεγαλύτερη άμυνα προβάλλει ο οργανισμός μας με αποτέλεσμα να
"κατακρατά" μεγαλύτερο ποσοστό υγρών. Ναι λοιπόν στο νερό ακόμα και
σε περιπτώσεις έντονης "κατακράτησης" υγρών.
Συνειδητοποιώντας
την θέση που κατέχει το νερό στην ανθρώπινη υγεία, πολλές εταιρείες τα
τελευταία χρόνια εκμεταλλεύθηκαν διάφορες φυσικές πηγές νερού, προσφέροντας
στον καταναλωτή νερό με ιδιαίτερα ευεργετική σύσταση σε ιχνοστοιχεία. Το
πλούσιο σε μαγνήσιο και φτωχό σε νάτριο φυσικό νερό, συνεισφέρει μέγιστα στην
καρδιαγγειακή υγεία καθώς τα τελευταία χρόνια, πλειάδα επιστημονικά
τεκμηριωμένων ερευνών, επισφραγίζει την δράση του μαγνησίου ως αντιυπερτασικό
και αντιαθηρωγόνο στοιχείο.Από τι εξαρτώνται οι
ανάγκες μας σε νερό
Στην πραγματικότητα, είναι πολλοί οι παράγοντες που
καθορίζουν πόσο νερό (απ’ όλες τις πηγές) χρειάζεται το σώμα μας. Στους
παράγοντες αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
- Το μέγεθος και η σύσταση του σώματος (σωματικό βάρος, άπαχος
μυϊκός ιστός, λίπος)
- Πόσο έντονη είναι η εφίδρωση. Είναι συνάρτηση διαφόρων παραγόντων.
Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η φυσική δραστηριότητα, η χειρωνακτική
εργασία, η θερμοκρασία και η υγρασία του περιβάλλοντος και του χώρου
εργασίας, η ένδυση
- Πόσο έντονη είναι η ούρηση (παίζουν ρόλο ορισμένα φάρμακα, το
μεγάλο υψόμετρο κ.λπ.)
- Η κατάσταση της υγείας (πυρετός, έμετος, διάρροια αποβάλλουν υγρά
από τον οργανισμό, διάφορα νοσήματα επηρεάζουν τις ανάγκες)
- Η διατροφή (αν κάποιος καταναλώνει πολλά τρόφιμα με μεγάλη
περιεκτικότητα σε νερό, πολλούς υδατάνθρακες κ.λπ.)
- Ειδικά στις γυναίκες ρόλο παίζει επίσης η εγκυμοσύνη και ο
θηλασμός.
Τι σημαίνει η δίψα
Όταν αναπτυχθεί το αίσθημα της δίψας, το σώμα έχει ήδη
υποστεί μικρή αφυδάτωση. Αυτό σημαίνει ότι ο μηχανισμός της δίψας υπολείπεται
του πραγματικού επιπέδου ενυδάτωσης του οργανισμού.
Μελέτες έχουν δείξει πως όταν είμαστε αφυδατωμένοι
κατά μόλις 1%, επηρεάζονται αρνητικά:
- Η ψυχική διάθεση
- Η προσοχή
- Η μνήμη
- Ο συντονισμός των κινήσεων
Αν δεν πιούμε αμέσως νερό, ώστε να αναπληρώσουμε τα
υγρά που λείπουν, θα αρχίσει κατακράτηση ούρων από τα νεφρά. Ύστερα θα αρχίσει
μία αλληλουχία αντιδράσεων που επηρεάζει την καρδιά, την αρτηριακή πίεση, την
θερμορρύθμιση και πολλές άλλες λειτουργίες του οργανισμού.
Τι πρέπει να κάνουμε
Για να ξέρετε αν πίνετε αρκετό νερό ή χρειάζεστε
περισσότερο πρέπει:
- Να ελέγχετε την ούρησή σας. Πρέπει να ουρείτε τουλάχιστον 3-4
φορές όσο είστε ξύπνιοι. Επιπλέον, τα ούρα σας πρέπει να έχουν ανοικτό
κίτρινο ή υποκίτρινο χρώμα και να μην μυρίζουν έντονα. Αν ουρείτε λιγότερο
συχνά, τα ούρα σας είναι κίτρινα ή πιο σκούρα ή/και μυρίζουν έντονα,
αυξήστε την κατανάλωση υγρών.
- Βεβαιωθείτε ότι αισθάνεστε σπανίως δίψα. Αυτό σημαίνει πως θα
καταναλώνετε πολλά τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και θα πίνετε
νερό συστηματικά. Καλό είναι να έχετε πάντοτε δίπλα σας ένα μπουκαλάκι ή
γεμάτο ποτήρι.
- Να πίνετε ένα ποτήρι νερό (ή άλλο ρόφημα χαμηλών θερμίδων) πριν
από κάθε γεύμα και άλλο ένα στη διάρκειά του.
- Αν γυμνάζεστε ή κάνετε χειρωνακτική εργασία και ιδρώνετε πολύ, να
πίνετε ακόμα πιο συχνά νερό.
Προσέξτε, μόνο, να μην το παρακάνετε. Αν και είναι σπάνιο φαινόμενο, τα υπερβολικά πολλά υγρά μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στην υγεία. Μη ξεχνάτε λοιπόν το νερό τουλάχιστον αυτή την περίοδο με τις αυξημένες θερμοκρασίες.
