Έρευνα-Επιμέλεια-Παρουσίαση:
Μάκης Δημητράκης
Αναμφίβολα η συμμετοχή της Μακεδονίας στον Αγώνα της Παλιγγενεσίας το 1821, που φέτος γιορτάζουμε την 200η επέτειο, υπήρξε άκρως σημαντική. Στη Κεντρική Μακεδονία, η δράση των ηρωικών μορφών των Καρατάσου, Ζαφειράκη, Γάτσου, Διαμαντή στο Βέρμιο και στη Χαλκιδική του Εμμ. Παπά καθυστέρησαν και έφθειραν τα τουρκικά στρατεύματα απασχολώντας τον εχθρό. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία στους Αγωνιστές της νότιας Ελλάδας και να ανακουφισθούν για λίγο αλλά και να οργανώσουν καλύτερα τον Αγώνα.
Ο Γερο-Καρατάσος υπήρξε μία από τις ηρωικότερες και αγνότερες μορφές του Αγώνα και δικαιολογημένα χαρακτηρίστηκε Ανδρούτσος και Κολοκοτρώνης της Μακεδονίας. Υπήρξε ένας αγωνιστής, όσο πολύ λίγοι, που δεν πήρε ακόμη τη θέση που του ταιριάζει μέσα στην Ελληνική Ιστορία.
Ο Απ. Τζαφερόπουλος στον πρόλογο του βιβλίου του «Ο Γερο-Καρατάσος» γράφει για τους μεγάλους ιστορικούς: «…Ο Κ. Παπαρηγόπουλος τον αντιπαρέρχεται χωρίς να τον προσέξει, ο Σπ. Λάμπρος τον συγχέει και ο Διον. Κόκκινος καταφέρεται εναντίον του…».
Ο Γερο-Καρατάσος όμως για μας τους Ημαθιώτες αποτελεί την ηρωικότερη μορφή του Αγώνα και κυρίως της Επανάστασης στο Βέρμιο.
Το όνομά του
Το όνομά του ήταν Τάσος (=Αναστάσιος) ενώ το αρχικό του επώνυμο είναι μέχρι σήμερα άγνωστο. Στην αρχή οι άμεσα σχετιζόμενοι με τον ήρωα τον αποκαλούσαν απλώς Τάσο ή Καπετάν-Τάσο. Σύντομα όμως οι Οθωμανοί του πρόσθεσαν το τουρκικό επίθετο καρά=μαύρος, όπως συνηθιζόταν και με άλλους Κλέφτες (Καραΐσκος, Καραϊσκάκης, Καραμπατάκης, Καραμήτσος). Το όνομα Καρατάσος χρησιμοποίησαν οι γιοι του Γιαννάκης και Τσάμης ως επίθετό τους.
Η καταγωγή του Καρατάσου
ΔΟΒΡΑ-ΔΙΧΑΛΕΥΡΙ
Πολύ κοντά στη Βέροια (5 χλμ. ΒΔ) και ανάμεσα στο σημερινό Μοναστήρι της Καλής Παναγιάς και στο χωριό Πατρίδα, όπως πληροφορούμαστε από τον ιστορικό μας Γ. Χιονίδη, υπήρχε από τα βυζαντινά ακόμη χρόνια, οικισμός με την ονομασία Δοβροχοβίτσα.
Ο οικισμός δέσποζε ανάμεσα σε άλλους πολλούς οικισμούς του ορεινού όγκου του Βερμίου και η ονομασία του παρουσιάζεται με διάφορες μορφές, δηλ. Δοβρά, Δουβρά, Ντοβρά και Ντουβρά. Η λέξη είναι σλαβική και σημαίνει «ειλικρινής» και σε πιο ελεύθερη μετάφραση «καλός».
Στη Δοβρά λοιπόν το 1764 γεννήθηκε ο Γερο-Καρατάσος. Λίγο αργότερα ο οικισμός αυτός καταστράφηκε από τους τρομερούς ατάκτους Αλβανούς του Σαρή Γκιολ και η οικογένεια του Καρατάσου μετακόμισε στο χωριό Διχαλεύρι ή Ντιχαλεύρι που βρισκόταν κοντά στο χωριό Στενήμαχος.
Ο ιστοριογράφος Ε. Στουγιανάκης αναφέρει ότι το 1798, η οικογένεια Καρατάσου αναχώρησε και εγκαταστάθηκε στη Νάουσα για λόγους ασφαλείας ενώ ο ιστορικός ερευνητής Ν. Φιλιππίδης υποστηρίζει πως η μετακόμιση αυτή έγινε μετά την κήρυξη της επανάστασης της Νάουσας το 1822.
Στις 23 Μαρτίου 2014, με πρωτοβουλία του Δήμου Νάουσας στο ερειπωμένο πια Διχαλεύρι στήθηκε μνημείο για τον Γερο-Καρατάσο. Τον ανδριάντα φιλοτέχνησε ο Ναουσαίος καλλιτέχνης Ν. Κωνσταντινίδης και στην τελετή των αποκαλυπτηρίων παρέστησαν ο Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης Παντελεήμων, ο Δήμαρχος Νάουσας Δημήτριος Καραμπατζός, ο πρόεδρος της Κοινότητας Στενημάχου Χρ. Αλπατζής, εκπρόσωποι συλλόγων και κάτοικοι του Στενημάχου.
Η οικογένεια του Καρατάσου
Το 1794 ο Καρατάσος δημιούργησε τη δική του οικογένεια. Η γυναίκα του Μαρία ήταν κόρη πλούσιου κτηνοτρόφου ή κατά μία άλλη εκδοχή κόρη ιερέα στην περιοχή της Βέροιας και από το γάμο τους απέκτησαν οκτώ παιδιά. Πρωτότοκος ήταν ο Ιωάννης (Γιαννάκης) που πολέμησε στη Νάουσα κάτω από τις διαταγές του πατέρα του και σκοτώθηκε μαζί με τον Ζαφειράκη σε συμπλοκή στο δάσος του Σοφολιό κοντά στο χωριό Σταυρός. Ο Δημήτριος (Τσάμης) υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του πατέρα του. Ο Κωνσταντίνος (Κωτούλας) αγωνίσθηκε κοντά στον πατέρα του και τον αδερφό του. Ο Θανάσης αποκεφαλίσθηκε. Ο Αντώνιος είχε κτηματική περιουσία στην περιοχή του σημερινού χωριού Τρίλοφος. Ο έκτος γιος του Καρατάσου έπεσε θύμα του παιδομαζώματος. Εξισλαμίσθηκε και ιστορικά τον συναντούμε στην Αίγυπτο όπου ήταν γνωστός ως Καρατά Πασάς. Την πολυμελή οικογένεια συμπλήρωναν οι δύο κόρες του Καρατάσου για τις οποίες δεν έχουμε πολλές πληροφορίες.
Περιουσία ο Καρατάσος δεν είχε. Προφορικές παραδόσεις υπάρχουν και αναφέρονται σε κάποια κτήματα που είχε στο Διχαλεύρι, στο Μακροχώρι και το Ταγαροχώρι όπου και σήμερα σώζεται το «Πηγάδι του Καρατάσου».
Ο Καρατάσος Κλεφταρματωλός
Ο Καρατάσος νεαρός ακόμη διακρίθηκε για την ώριμη σκέψη του, την αποφασιστικότητά του, τις σωματικές του αρετές και την σκοπευτική του ικανότητα.
Ο ιστοριογράφος Ιωάννης Βασδραβέλης τον περιγράφει να έχει επιβλητική εμφάνιση, ανυπέρβλητη ανδρεία, βροντερή φωνή, οξύτατο βλέμμα. Ήταν έντιμος, θεοσεβής αλλά και τελείως αγράμματος αν και έχουμε επιστολές και αναφορές τις οποίες υπέγραφε ενώ χρησιμοποιούσε και δική του σφραγίδα.
Εκτιμώντας όλα του τα προσόντα ο περίφημος Κλέφτης εκείνης της περιόδου Ρομφαίης πήρε στο σώμα του τον Καρατάσο σε ηλικία 18 ετών.
Κοντά στον Ρομφαίη ο Καρατάσος απέκτησε μεγάλη πείρα και τελειοποίησε τις γνώσεις του στην πολεμική τέχνη.
Αργότερα «μαθήτευσε» κοντά στους Λαζαίους, τους περίφημους Κλέφτες του Ολύμπου και τέλος δημιούργησε δικό του ολιγάριθμο –στην αρχή- σώμα Κλεφτών και για πολλά χρόνια υπήρξε ο προστάτης των χριστιανών αλλά και των καλόβουλων Τούρκων.
Ο Καρατάσος πριν την Επανάσταση του 1822 – Φιλικός
Μετά την επικράτηση του Αλή Πασά στην Ήπειρο, ο φοβερός Πασάς στράφηκε προς τη Μακεδονία και μεταξύ άλλων μέτρων που πήρε αποκήρυξε πολλούς οπλαρχηγούς και μεταξύ τους τον Καρατάσο που κυνηγημένος έφθασε στη Σερβία όπου ανέλαβε επαναστατικό σώμα κάτω από τις διαταγές του Γεωργάκη Ολύμπιου.
Αργότερα και μεταξύ 1798 και 1804 πολέμησε αμείλικτα τον Αλή Πασά και διακρίθηκε στην πολιορκία της Νάουσας ενώ λίγο αργότερα κατέφυγε στον Όλυμπο όπου ενώθηκε με τους Λαζαίους.
Το 1806 –σε ηλικία 42 χρονών- τον συναντούμε συμπολεμιστή του Ευθ. Βλαχάβα στα Χάσια όρη ενώ το 1807 κατέφυγε στις Βόρειες Σποράδες όπου μαζί με άλλους οπλαρχηγούς δημιούργησαν πειρατικό στόλο από 70 πλοία και μετέτρεψαν τον χερσαίο αγώνα τους σε θαλασσινό. Ο Καρατάσος συμμετείχε στον στόλο αυτό ως αρχηγός μοίρας.
Το 1811 επέστρεψε στη Μακεδονία και ανέλαβε το αρματολίκι της Βέροιας.
Το 1818 σε ηλικία 54 ετών μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία από κάποιο καλόγερο του Αγίου Όρους που στάλθηκε από τον επίσκοπο Αδραμερίου Ιγνάτιο προφανώς μετά από εντολή του Ι. Φαρμάκη.
Η κήρυξη της Επανάστασης στη Νάουσα το 1822
Στις 3 Μαρτίου 1822 ή στις 19 Φεβρουαρίου (παλαιό ημερολόγιο) –Κυριακή της Ορθοδοξίας- οι οπλαρχηγοί Καρατάσος και Γάτσος μπήκαν στην πόλη της Νάουσας, όπου συνέλαβαν και θανάτωσαν τον διοικητή και τους λίγους Τούρκους στρατιώτες της φρουράς της πόλης. Η ανταρσία κατά του κατακτητή ήταν πλέον γεγονός.
Στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Δημητρίου της πόλης ακολούθησε η επίσημη έναρξη της επανάστασης και μετά από τους «πύρινους» πατριωτικούς λόγους για την ελευθερία από τον αρχιμανδρίτη Γρηγόριο και τον πρόκριτο της πόλης Ζαφειράκη, υψώθηκε το λάβαρο της επανάστασης στο κάστρο της πόλης.
Ακολούθησε η αναγόρευση των αρχηγών. Πολιτικός αρχηγός αναγορεύτηκε ο Ζαφειράκης και στρατιωτικός ο Καρατάσος που χώρισε τους 5.000 περίπου άντρες του σε τρία σώματα. Το πρώτο ανέλαβε προσωπικά ο ίδιος με υπαρχηγό τον γιο του Τσάμη. Το δεύτερο ανέλαβε ο Άγγελος Γάτσος από την Έδεσσα και το τρίτο ο πρωτότοκος γιος του Καρατάσου Γιαννάκης.
Προσπάθειες για την απελευθέρωση της Βέροιας
Στις 4 Μαρτίου ο Γερο-Καρατάσος κατέλαβε το μοναστήρι της Παναγίας Δοβρά και στο συμβούλιο που ακολούθησε αποφασίσθηκε η κατάληψη της Βέροιας. Σύμφωνα με επιχειρησιακό σχέδιο οι Καρατάσος και Γάτσος θα βάδιζαν με 1.800 άνδρες κατά της πόλης. Ο στρατάρχης Απόστολος Γαλέτσος με 150 άνδρες προχώρησε στο στενό πέρασμα (υψώματα Βερμίου-τέως λίμνης Γιαννιτσών) μεταξύ Βέροιας και Βοδενών (Έδεσσας) και έπιασε επίκαιρη θέση μεταξύ Βέροιας και Γιαννιτσών έτσι που να διακοπεί η συγκοινωνία της Βέροιας με Έδεσσα και Γιαννιτσά. Με τις δυνάμεις του Γαλέτσου ενώθηκαν και άλλοι 200 άντρες υπό του Καπετάν Πέτρο Γάτσο.
Στο μεταξύ στη Βέροια είχαν φτάσει τουρκικές ενισχύσεις με στρατό και πυροβολικό επικεφαλής των οποίων τέθηκε ο Μεχμέτ Αγά Κεχαγιάμπεης που ήταν τοποτηρητής στη Βέροια του Εμπού Λουμπούτ, στρατιωτικού διοικητή της Θεσσαλονίκης.
Ο Κεχαγιάμπεης μάλιστα συνέλαβε 12 προκρίτους της πόλης και τους αποκεφάλισε με την κατηγορία ότι είχαν όπλα και ότι ήταν μυημένοι στον αγώνα. Άλλους 38 προκρίτους αλυσοδεμένους τους έστειλε στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης των επαναστατών οι οπλαρχηγοί κινήθηκαν προς τις προκαθορισμένες θέσεις τους δηλαδή τις συνοικίες Μπαρμπούτα, Καρά Αχμέτ και τους Μύλους, ενώ ο ίδιος ο Καρατάσος προχώρησε προς τον Γύφτικο Μαχαλά και τους Αγίους Αναργύρους για να διευθύνει από εκεί τον αγώνα.
Η διάταξη των σωμάτων ήταν άριστη και ο αιφνιδιασμός πέτυχε. Καταλήφθηκαν οι ακραίες συνοικίες, πυρπολήθηκαν αρκετά τουρκικά σπίτια, πιάστηκαν κάποιοι αιχμάλωτοι και πολλοί Τούρκοι έπεσαν στο ρέμα του Τριπόταμου για να γλιτώσουν.
Αμέσως μετά τις πρώτες επιτυχίες ο Καρατάσος πληροφορήθηκε από Τούρκους αιχμαλώτους ότι ο Κεχαγιάμπεης ετοιμάζεται για κυκλωτική ενέργεια με ενισχύσεις που έφτασαν στη Βέροια γι’ αυτό και αποφάσισε να αποσυρθεί στο μοναστήρι της Παναγίας Δοβρά και να οχυρωθεί εκεί.
Η μάχη στο Μοναστήρι της Παναγίας Δοβρά
Στις 12 Μαρτίου 1822, ο Κεχαγιάμπεης με 4.000 άντρες και καβαλάρηδες, έκανε την εμφάνισή του. Γύρω στις 7 το πρωί στη θέση Κρεβατάς σημειώθηκαν οι πρώτες συμπλοκές με τα πρώτα θύματα των Τούρκων. Στη συνέχεια οι Τούρκοι με 5 τμήματα προσπάθησαν να κυκλώσουν το μοναστήρι αλλά το μόνο που κατόρθωσαν ήταν να πλησιάσουν το μοναστήρι.
Οι εμπειροπόλεμοι άντρες του Καρατάσου οχυρωμένοι στα κελιά της Μονής αλλά και πίσω από κορμούς δέντρων απέκρουσαν τους επιτιθέμενους και μετά δίωρη μάχη τους ανάγκασε να οπισθοχωρήσουν.
Ακολούθησε τρίτη επίθεση των Τούρκων με επικεφαλής τον Κεχαγιάμπεη Μεχμέτ Αγά. Μερικοί μάλιστα Τούρκοι ανέβηκαν τον μαντρότοιχο της Μονής και πήδηξαν στην αυλή της. Η θέση των Ελλήνων έγινε δύσκολη. Άρχισε αγώνας σώμα με σώμα καθώς ο Καρατάσος διέταξε αντεπίθεση. Ο αύλειος χώρος του Μοναστηριού έγινε πραγματικό σφαγείο.
Στη δύσκολη εκείνη στιγμή για τους Έλληνες έφθασαν στην ευρύτερη περιοχή οι Ζαφειράκης και Γάτσος με 500 παλικάρια και χτύπησαν τους Τούρκους από τα πλευρά αναγκάζοντάς τους να αποχωρήσουν στη Βέροια με απολογισμό 1.500 νεκρούς ενώ οι ελληνικές απώλειες ήταν ασήμαντες.
Το πρωί της επόμενης ημέρας οι Τούρκοι έκαναν γενική έφοδο στο μοναστήρι που το βρήκαν όμως άδειο αφού ο Καρατάσος και οι άλλοι οπλαρχηγοί θεώρησαν πιο συνετό να εγκαταλείψουν κατά τη διάρκεια της νύχτας το χώρο και να αποσυρθούν στη Νάουσα (η Πολιορκία, η Μάχη και η Καταστροφή της Νάουσας μελλοντικά σε ιδιαίτερο αφιέρωμα).
Αντίποινα των Τούρκων
Ο Κεχαγιάμπεης για να εκδικηθεί τη ντροπιαστική ήττα συνέλαβε και κρέμασε τον ηγούμενο της Μονής Γεράσιμο, λεηλάτησε τις εγκαταστάσεις και 85 γυναικόπαιδα από τη Βέροια, αλυσοδεμένα τα έστειλε στη Θεσσαλονίκη όπου υπέστησαν φοβερά μαρτύρια. Έξι γυναίκες της Βέροιας καταδικάσθηκαν να πεθάνουν από στέρηση τροφής. Έζησαν 15 ημέρες τρώγοντας κάρβουνα σ’ ένα υπόγειο όπου είχαν φυλακισθεί. Τέλος άλλοι 82 πρόκριτοι της Βέροιας σφάχτηκαν στη θέση Πυργιά-Κιόσκι στο σημερινό πάρκο ανάμεσα στην Ελιά και στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων.
Ο Καρατάσος
Μετά το χαλασμό της Νάουσας
Στη Νότια Ελλάδα
Μετά τη μάχη της Νάουσας και τον χαλασμό της πόλης ο Γερο-Καρατάσος με τον υπαρχηγό του Άγγελο Γάτσο, το πρωτοπαλίκαρό του τον γιο του Τσάμη και 500 άντρες, για μικρό χρονικό διάστημα, αποσύρθηκε στο Σέλι και στη συνέχεια κατέβηκε μέσω Σερβίων-Ελασσόνας και Χασίων στη Στερεά και έφθασαν στον Ασπροπόταμο Αγράφων.
Λίγο αργότερα τον συναντούμε στο Μεσολόγγι να υπηρετεί κάτω από τις διαταγές του Αλ. Μαυροκορδάτου. Πήρε μέρος στις μάχες στην Πλάκα, το Σίδερο και το Πέτα.
Από τη Ρούμελη πέρασε στην Πελοπόννησο και για μικρό χρονικό διάστημα φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Κων. Δεληγιάννη στα Λαγκάδια Τριπόλεως. Έλαβε μέρος στην πολιορκία του Ναυπλίου και τέλη Αυγούστου του 1822 αναχώρησε για τη Σκιάθο και από εκεί στην Εύβοια όπου συνάντησε και συνεργάστηκε με τον Διαμαντή Ολύμπιο. Στην Εύβοια προβιβάσθηκε στο βαθμό του Στρατηγού και ανέλαβε την αρχηγία στην περιφέρεια Καρύστου.
Από τον Μάιο μέχρι τον Ιούλιο του 1823 τον συναντούμε να παίρνει μέρος στις μάχες στη χερσόνησο της Μαγνησίας-Τρίκερι-Αλατά. Το 1824 υπερασπίσθηκε την Ύδρα ενώ το 1825 συμμετείχε στη μάχη του Νεόκαστρου εναντίον του Ιμπραήμ Πασά αλλά και στη μάχη του Σχοινόλακα.
Για την πάνω από 40 χρόνια προσφορά του στην Επανάσταση ο κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας τον τοποθέτησε χιλίαρχο της 7ης χιλιαρχίας του Ελληνικού στρατού.
Στη Ναύπακτο το τέλος του Καρατάσου – ο τάφος του
Αναμνηστική μαρμάρινη επιγραφή
Στις αρχές του 1830 και μετά τη μάχη στην Πέτρα στις12 Ιανουαρίου 1830 ο Γερο-Καρατάσος βρέθηκε στη Ναύπακτο αρκετά ταλαιπωρημένος από τις κακουχίες.
Όταν αισθάνθηκε το τέλος του κάλεσε κοντά του το γιο του Τσάμη και αφού τον συμβούλεψε τον ξόρκισε να διατηρήσει άσβηστο το μίσος κατά του εχθρού.
Πέθανε φτωχότατος στις 22 Ιανουαρίου 1830, όπως αναφέρει ο γιος του Τσάμης. Η κηδεία του έγινε με δημόσια δαπάνη και με όλες τις τιμές που αποδίδονται σε ήρωα. Το Μεγάλο Νεκρό αποχαιρέτησε ο Κωλέτης ο οποίος τον χαρακτήρισε δεύτερο Θεμιστοκλή.
Ο Γερο-Καρατάσος ενταφιάσθηκε στο κοιμητήριο που υπήρχε ολόγυρα του ναού της Αγίας Παρασκευής στο κέντρο της Ναυπάκτου δίπλα από τον τάφο του άλλου μεγάλου αγωνιστή Νότη Μπότσαρη.
Στις 29 Απριλίου 2018 η Αδελφότητα Ναυπακτίων του Νομού Αττικής «Ο Έπαχτος» τοποθέτησε στην πρόσοψη του Ναού μαρμάρινη επιγραφή τιμώντας τον μεγάλο Ήρωα. Των αποκαλυπτηρίων προηγήθηκε Αρχιερατικό Τρισάγιο και σχετική ομιλία από τον κ. Κων/νο Τζαβέλα απόγονο της ιστορικής οικογένειας των Αγωνιστών της Επανάστασης. Την εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων τίμησαν με την παρουσία τους οι θρησκευτικές και δημοτικές αρχές της Ναυπάκτου, ο Πρόεδρος του «Έπαχτου» κ. Βουτσινάς και ο απόστρατος αξιωματικός Χαρ. Κοτίνης με παρότρυνση του οποίου τοποθετήθηκε η μαρμάρινη επιγραφή στην οποία διαβάζουμε:
ΕΠΙΚΛΗΝ ΑΡΧΗΓΩΝ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ
ΤΑΣΟΝ ΚΑΡΑΤΑΣΟΝ
ΔΟΒΡΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ΤΕΚΝΟΝ
ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΓΑΙΑ ΚΑΤΕΧΕΙ ΩΔΕ
Από 31-1-1830 ΚΑΤΑΦΘΙΜΕΝΟΝ
Η προτομή του στη Νάουσα
Ο Σύλλογος Ναουσαίων της Αθήνας το 1971, τιμώντας τον μεγάλο ήρωα τοποθέτησε στο πάρκο της πόλης χάλκινη προτομή σε μαρμάρινο βάθρο. Το έργο είναι της Κατ. Χαλεπά-Κουτσάτου ενώ την επιγραφή συνέταξε ο Θεολόγος καθηγητής και συγγραφέας Εμ. Βαλσαμίδης και σ’ αυτή διαβάζουμε:
ΤΕΚΝΩ-ΗΡΩΙΚΟ-ΠΡΟΜΑΧΩ
ΗΡΩΙΚΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΝΑΟΥΣΗΣ
ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΩ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΩ ΚΑΡΑΤΑΣΙΩ
«ΓΕΡΟΚΑΡΑΤΑΣΙΩ»
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΑΟΥΣΑΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ – ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ
«ΖΑΦΕΙΡΑΚΗΣ» ΑΝΕΘΗΚΕΝ
25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1971
Ο ανδριάντας του στη Βέροια
Στο παρκάκι απέναντι από την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων έχει τοποθετηθεί ορειχάλκινος (μπρούτζινος) ανδριάντας του μεγάλου ήρωα. Είναι προσφορά του Υπουργείου Άμυνας προς τον Δήμο Βέροιας και είναι έργο της γλύπτριας Αλίκης Χατζή.
Το επίγραμμα στη βάση του αδριάντα είναι του Απ. Τζαφερόπουλου και τα αποκαλυπτήρια έγιναν την 1η Μαΐου 1970.
«Στο Βέρμιο το λίκνο σου, στη Ναύπακτο το μνήμα
δικά σου Τρόπαια η Ελλάς έχει σε κάθε βήμα».
Α.Τ.
Απόστολος Τζαφερόπουλος
Πρωτότοκος γιος του Μιχάλη Τζαφερόπουλου, βεροιώτη επιχειρηματία (δημιουργός εξοχικού κέντρου «ΦΛΑΜΟΥΡΙΕΣ»), γεννήθηκε στη Χαριτωμένη Δράμας και μεγάλωσε στη Βέροια. Μετά το Γυμνάσιο σπούδασε Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ακολούθως υπηρέτησε ως φιλόλογος καθηγητής στη Βέροια (συνεργάστηκε με τον Γ. Τσαλέρα στα «Νέα Εκπαιδευτήρια») αλλά και στην Εύβοια, Αρκαδία, Φθιώτιδα και Αθήνα. Υπηρέτησε ακόμη ως Μορφωτικός Ακόλουθος στο Ελληνικό Προξενείο της Κωνσταντινουπόλεως.
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Τουριστικού Ομίλου Βέροιας και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου από τη θέση του Εφόρου Εκδόσεων.
Ασχολήθηκε με την έρευνα γύρω από τον Γερο-Καρατάσο και εξέδωσε το 1971 το σχετικό πόνημα ενώ το 1969 εξέδωσε τον Τουριστικό Οδηγό της Ημαθίας.
Το λαμπρό αυτό τέκνο της Βέροιας πέθανε στη Ν. Αρτάκη Χαλκίδας το 2012 σε ηλικία 81 ετών.
Υ.Γ. Πολύτιμες πληροφορίες, στην παρουσίαση του Γερο-Καρατάσου πήρα και από συγγράμματα των Γεωργίου Χιονίδη και Θωμά Γαβριηλίδη.
