-ΕΝΑ ΘΥΜΙΑΤΟ ΤΟΥ 1821 ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΜΠΟΧΩΡΙ (Τριχοβίστα)
Πρόκειται για ένα
ασημένιο θυμιατό, στην κυκλική βάση του οποίου υπάρχει η επιγραφή: «ΤΩ ΠΑΡΟΝ
ΘΙΜΙΑΤΟS ΤΟΥ ΑΓηΟΥ ΓΕΟΡΓΙΟΥ ΑΠΟ
ΧΟΡΙΟΝ ΤΡΙΧΟΒΙΣΤΑ ΔΙΑ CΙΝΔΡΟΜIΣ ΘΟΔΩΡΑΚΙ
ΧΘΕΟΧΑ / ΡΙ 1821».
Ο Πέτρος Κομπορόζος,
που μας έκανε γνωστή την ύπαρξή του, πιθανολόγησε ότι ο αφιερωτής Θοδωράκις
Χ(ατζή) Θεοχάρης ίσως ήταν κάποιος πρόκριτος της περιοχής. Κατά την γνώμη μου ο
δωρητής Θεοδωράκης (γιός του) Χατζηθεοχάρη, νομίζω ότι μπορεί να ταυτισθεί με
τον θεοδωράκιν γαμπρόν / του […] χατζί
κύρκου, από την Βέροια, ο οποίος σύμφωνα με την διαθήκη του πεθερού του (η
οποία είχε συνταχθεί το 1811, και την δημοσίευσε το 2012 ο π. Αθ. Βουδούρης) κατέστη (μάλλον
από προίκα) συνιδιοκτήτης κατά 1/4 του νερόμυλου της Επισκοπής (Βεροίας), ο
οποίος βρισκόταν εις τα σύνορα της τριχοβίτζιστας και σκυλίτζι. Την
σύνταξη της διαθήκης του πεθερού του ενώπιον των κληρικών και αρχόντων της Βέροιας, η οποία καταχωρήθηκε στον ιερό
κώδικα της μητροπόλεως Βεροίας, βεβαίωσε μεταξύ των άλλων συγγενών του διαθέτη
και ο θεοδοράκις του χατζί κύρκου
γαμβρός, αλλά και ο εγγονός του στέργιος
θεοδωράκι (γιός του Θεοδωράκη και μίας από τις κόρες του διαθέτη, πανάγιως, πολλύχρως, μηγδαλιάς, οι οποίες επίσης υπέγραψαν και
βεβαίωσαν την παραπάνω διαθήκη του πατέρα τους).
Προς την κατεύθυνση αυτή συνηγορεί ότι ο μυλωνάς Θεοδωράκης προφανώς είχε ιδιαίτερη οικονομική επιφάνεια, έστω εκ του ασκούμενου επαγγέλματός του. Τόσο ο πεθερός του όσο και ο πατέρας του έφεραν το τιμητικό τίτλο του «χατζή», δηλαδή υπήρξαν προσκυνητές του Αγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ, οπότε αποδεικνύεται ότι ο δωρητής ανήκε σε οικογένεια με οικονομική επιφάνεια, αλλά και θεοσεβούμενη, με παράδοση σε χορηγίες προς εκκλησιαστικά ιδρύματα [αφού και ο πεθερός του είχε αφιερώσει ποσοστό ¼ εξ αδιαιρέτου του νερόμυλου της Επισκοπής στη μονή Μελισσίου (στο Κωστοχώρι), στην οπoία μάλλον εμόνασε μέχρι το τέλος του βίου του].
Όλα αυτά νομίζω ότι μας
επιτρέπουν να ταυτίσουμε τον Θεοδωράκι,
συνιδιοκτήτη του νερόμυλου στην περιοχή «Καρούτα» της Επισκοπής, που ήταν
όμορος με τα κτηματικά όρια της Τριχοβίστας (άρα ο μυλωνάς προφανώς είχε στενές
επαγγελματικές σχέσεις με τους κατοίκους της Τριχοβίστας), με τον Θοδωράκι δωρητή του θυμιατού προς τον ναό του Αγίου Γεωργίου της
Τριχοβίστας.
Σχετικά με την
διαδρομή που ακολούθησε το θυμιατό, για να φθάσει από την Τριχοβίστα (σημερινό
Καμποχώρι Ημαθίας) στην Πορτίτσα Καρδίτσας, μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε.
Ο Πέτρος Κομπορόζος πιθανολόγησε ότι το
θυμιατό αυτό βρέθηκε εκεί, είτε επειδή πουλήθηκε μετά τη λεηλασία της περιοχής
του Ρουμλουκιού το 1822 από τους Οθωμανούς ή το έφερε κάποιος από την
Τριχοβίστα, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην Πορτίτσα ή προέρχεται από το γειτονικό
μοναστήρι της Κορώνας, οι ιερομόναχοι του οποίου εφημέρευαν μέχρι το τέταρτο
του 19ου αιώνα στην Πορτίτσα. Ο Γ. Χιονίδης πιθανολόγησε ότι ίσως,
μετά την αποτυχία της Επανάστασης του 1822, κάποιος άγνωστος αγωνιστής κατέφυγε στην περιοχή της Καρδίτσας και
μετέφερε εκεί το θυμιατό της Τριχοβίστας.
Κατά τη γνώμη μου επικρατέστερη είναι η εκδοχή ότι το
ασημένιο θυμιατό αφαιρέθηκε από τους Οθωμανούς ως λάφυρο από το ναό του Αγίου
Γεωργίου της Τριχοβίστας μετά την καταστροφή της Νάουσας κατά την οποία,
γνωρίζουμε, σύμφωνα με τον Γ. Χιονίδη, από ενθύμηση που βρήκε το 1959 στην ιερά
μονή Τιμίου Προδρόμου Βεροίας: «1822
Μαρτίου 30 τη αγία και μεγάλη πέμπτη έγινεν η αρχή του τραγικού δράματος του
εξαφανίσαντος άπαντα τα περί την Βέρροιαν ιερά καταγώγια και χωρία …».
Προφανώς το θυμιατό στη συνέχεια πουλήθηκε και τελικά έφτασε στη Θεσσαλία, όπου
διασώθηκε και σήμερα αυτό το κειμήλιο εκτίθεται στο Μουσείο της Πορτίτσας
Καρδίτσας.
Μακάρι να ευοδωθούν
οι εν εξελίξει ενέργειες, ώστε να επιστρέψει αυτό το μοναδικό κειμήλιο του 1821
ως ολιγοήμερο δάνειο στο Καμποχώρι και στην Aλεξάνδρεια.-
Γιάννης Δ.
Μοσχόπουλος, «Ο παλιός νερόμυλος της Επισκοπής (Βεροίας) το 1811», Χρονικά
Ιστορίας και Πολιτισμού Νομού Ημαθίας, τεύχος 20 (2013), Ε.Μ.Ι.Π.Η., Φυτειά
Δοβρά 2013, σελ. 29-30 / 19.3.2021/ mosio@otenet.gr / 6977336818
