Προσφάτως, ένα ακόμα ελληνικό νησί δεσμεύτηκε να γίνει ενεργειακά αυτόνομο και να καλύπτει το σύνολο των αναγκών του σε ηλεκτρισμό από πράσινη ενέργεια. Πρόκειται για την Αστυπάλαια που φιλοδοξεί τα επόμενα χρόνια να γίνει πρότυπο για την ανάδειξη του αειφόρου τουρισμού. Το έργο περιλαμβάνει την αντικατάσταση όλων των οχημάτων από ηλεκτροκίνητα και την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χωρίς αρνητικό οικολογικό αποτύπωμα, σε αντικατάσταση των σημερινών γεννητριών πετρελαίου. Η Αστυπάλαια ακολουθεί το παράδειγμα του Άη Στράτη που θα είναι το πρώτο πράσινο νησί και της Τήλου όπου εγκαταστάθηκε ο πρώτος στο είδος του Ευρωπαϊκός υβριδικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Ο υβριδικός σταθμός αξιοποιεί αιολική και φωτοβολταϊκή ενέργεια αποτελείται και μπαταρίες αποθήκευσης και αλύπτει στο σύνολό τους τις ανάγκες κατανάλωσης του νησιού.
Ποιoς όμως είναι ο λόγος που όλο και περισσότερες κοινωνίες γίνονται ‘’πράσινες’’;
Αναμφισβήτητα το περιβαλλοντικό όφελος είναι μεγάλο. Τα έργα Α.Π.Ε παράγουν πράσινη ενέργεια αφού δεν εκπέμπουν κανενός είδους ρύπο που είναι εξαιρετικά σημαντικό για το κλίμα. Ειδικότερα η αιολική ενέργεια είναι σημαντική για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που βιώνει όλος ο πλανήτης. Η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί το πλούσιο αιολικό δυναμικό της με το οποίο έχει προικιστεί και από αρχαιοτάτων χρόνων το αξιοποιούσαν για την παραγωγή ενέργειας. Σαφώς πρόκειται για μια ανθρωπογενή δραστηριότητα με τις συνέπειες που αυτή έχει, σίγουρα όμως οι επιπτώσεις της είναι μικρότερες από άλλες και μειώνονται με ορθή χωροθέτηση, εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών και πιστή τήρηση της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας.
Εκτός όμως από τα περιβαλλοντικά, τα αιολικά πάρκα προσφέρουν στις τοπικές κοινωνίες που τα φιλοξενούν πολλά και σημαντικά άλλα οφέλη:
Βάσει νόμου (ν. 3468/2006, άρ. 25), από τα αιολικά πάρκα παρακρατείται αυτόματα το 3% του κύκλου εργασιών τους. Το ειδικό αυτό τέλος αποδίδεται ως εξής:
• 1,7% στους ΟΤΑ εντός των οποίων λειτουργούν οι σταθμοί, για να εκτελούν περιβαλλοντικές δράσεις, έργα τοπικής ανάπτυξης και κοινωνικής υποστήριξης κατά προτεραιότητα στις κοινότητες όπου βρίσκονται οι σταθμοί. Μάλιστα οι ΟΤΑ υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις στον Υπουργό ΠΕΝ και τον Γενικό Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας.
• 1% για τη μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος στους οικιακούς καταναλωτές των τοπικών κοινοτήτων που φιλοξενούν τους σταθμούς. Μέχρι στιγμής έχουν ήδη αποδοθεί 18 εκατομμύρια ευρώ, που αφορούσαν την παραγωγή αιολικής ενέργειας έως το 2014 ενώ αναμένεται να δοθούν και άλλα 30 εκατομμύρια σε οικιακούς καταναλωτές για την περίοδο από το 2015 έως και το 2019.
• 0,3% στο Πράσινο Ταμείο.
Εκτός από τα έσοδα του ειδικού τέλους, τα αιολικά πάρκα στηρίζουν τους τόπους που τα φιλοξενούν δημιουργώντας τοπικά νέες θέσεις εργασίας. Μάλιστα, στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, η αιολική ενέργεια έχει δημιουργήσει και συνεχίζει να δημιουργεί περισσότερη απασχόληση από άλλους κλάδους ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα. Το 2018 η αιολική ενέργεια διατηρούσε 5.100 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα1 . Αυτό σημαίνει ότι κάθε ένα από τα 2.849 αιολικά MW που λειτουργούσαν το τέλος του 20182 , δημιούργησαν 1,8 θέσεις εργασίας.
Επιπλέον οικονομικό όφελος των τοπικών κοινωνιών προκύπτει κατά την κατασκευή αλλά και κατά τη διάρκεια λειτουργίας ενός αιολικού πάρκου, από έσοδα που προέρχονται από εργασίες και εργολαβίες, από αγορές προμηθειών και υπηρεσιών, από χορηγίες κ.ο.κ.
Οι εταιρείες που έχουν αιολικά πάρκα σε μία περιοχή εκτελούν διάφορες δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες οι δράσεις αυτές διακρίνονται σε:
• Έργα υποδομής (επισκευές δρόμων, κατασκευή πεζοδρομίων, γεφυρών και πλατειών κλπ.)
• Ιατρική υποστήριξη (δωρεές ιατρικού εξοπλισμού και εργαλείων, εγκατάσταση αγροτικών ιατρείων κλπ.)
• Αθλητισμός (υποστήριξη αθλητικών σωματείων, γήπεδα, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ.)
• Πολιτισμός (υποστήριξη πολιτιστικών δράσεων και εκδηλώσεων κλπ.)
• Περιβάλλον (αναδασώσεις, υποστήριξη δασικών υπηρεσιών, εξοπλισμοί περιβαλλοντικής και δασικής προστασίας κλπ.)
• Εκπαίδευση (υποστήριξη σχολικών μονάδων κλπ.)
• Κοινωνικές υποδομές (παιδικές χαρές, τοπικές συγκοινωνίες κλπ.)
• Υποστήριξη αναγκών ΟΤΑ (προσφορά εξοπλισμών, πυροσβεστικών οχημάτων, καυσίμων κλπ.)
• Κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων
• Ενίσχυση των τοπικών παραγωγών της περιοχής με ειδικά έργα που διευκολύνουν τις εργασίες τους (κατασκευή ειδικών χώρων για τη βέλτιστη τοποθέτηση των κυψελών των μελισσοκόμων και κεκλιμένων επιφανειών για τη μετακίνηση των αιγοπροβάτων)
• Προώθηση του τουρισμού με την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και ευρημάτων που αποκαλύπτονται κατά την κατασκευή των έργων
Άλλες πρωτοβουλίες που πραγματοποιούνται είναι η διοργάνωση αγώνων δρόμου βουνού δίπλα στα αιολικά πάρκα όπως έγινε στο Παναχαϊκό, ή το Ελληνικό Πρωτάθλημα Ορεινής Ποδηλασίας στο σύμπλεγμα αιολικών πάρκων του Καφηρέα, συνδυάζοντας έτσι τη φύση και τη θέα που προσφέρουν οι ανεμογεννήτριες με την φυσική δραστηριότητα.
Εύκολα λοιπόν συμπεραίνει κανείς ότι τα οφέλη των αιολικών πάρκων στις τοπικές κοινότητες είναι αρκετά. Αυτό που έχει σημασία είναι να γίνεται σωστή και αντικειμενική ενημέρωση και να υπάρχει δημοκρατικός διάλογος με τις τοπικές κοινότητες. Έτσι θα δούμε τα αιολικά πάρκα και το παράδειγμα της Τήλου και της Αστυπάλαιας να επεκτείνεται σε περισσότερα μέρη της χώρας μας.
1 https://www.eurobserv-er.org/category/2019/ , σελ. 112
2 https://eletaen.gr/wp-content/uploads/2020/07/2020-7-29-hwea-statistics-s1-2020.pdf
