Του Μάκη Δημητράκη

Στα χρόνια του μεγάλου εχθρού του χριστιανισμού, αυτοκράτορα Διοκλητιανού ζούσε στο Ικόνιο της Μ. Ασίας η Ιουλίττα και ο γιος της Κήρυκος. Αν και χήρεψε πολύ νέα αποφάσισε να μην ξαναπαντρευτεί και να αφοσιωθεί στην ανατροφή του παιδιού της.

Λίγο αργότερα, την περίοδο των διωγμών μετακινήθηκε στη Σελεύκεια και στη συνέχεια στην Ταρσό της Κιλικίας που την εποχή εκείνη ήταν σπουδαίο κέντρο του Ελληνικού Πολιτισμού. Ο ειδωλολάτρης και φανατικός εχθρός του Χριστού, έπαρχος Αλέξανδρος Τημενίδης την συνέλαβε και την οδήγησε στον ανακριτή μαζί με τον τρίχρονο γιο της στην αγκαλιά.

Έπαρχος και ανακριτής προέτρεψαν την Ιουλίττα να θυσιάσει στα είδωλα και να απαρνηθεί τον Χριστό. Η άρνησή της εκνεύρισε τον έπαρχο που άρπαξε τον μικρό Κήρυκο από την αγκαλιά της μητέρας του. Ο μικρός φοβισμένος και με δάκρυα στα μάτια, όση ώρα ο έπαρχος απειλούσε τη μητέρα του, ψέλλιζε τη λέξη «Χριστός» γεγονός που εκνεύρισε ακόμη περισσότερο τον έπαρχο ο οποίος εξφενδόνισε το μικρό στο μαρμάρινο δάπεδο του ανακριτηρίου όπου άφησε την τελευταία του πνοή.

Η Ιουλίττα στη θέα του αιμόφυρτου παιδιού της δάκρυσε, υπέφερε αλλά δε λύγισε. Ήλεγξε την άνανδρη πράξη του έπαρχου ο οποίος εξοργισμένος διέταξε να την βασανίσουν και τέλος να την αποκεφαλίσουν.

Η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη της Ιουλίττας και του Νηπιομάρτυρα Κηρύκου στις 15 Ιουλίου.

Ναός του 14ου αιώνα στη Βέροια

Από τις πρώτες βυζαντινές εκκλησίες που κτίστηκαν στη Βέροια. Αναφέρεται σε πατριαρχικό έγγραφο του 1395 και κτίστηκε την περίοδο την περίοδο του επισκόπου Μακαρίου.

Πρόκειται για τον μοναδικό σταυροειδή ναό με τρούλο της Βυζαντινής Βέροιας που δυστυχώς όμως η αρχική του κατασκευή κατέρρευσε σε μεγάλο τμήμα και το 1598 ξανακτίστηκε χωρίς όμως τρούλο. Ο ναός είναι μονόχωρος και περικλείεται από περίστωο (στοά) σε σχήμα Π.

Εξωτερικά εντυπωσιακός είναι ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος που υπάρχει στις κόχες της ανατολικής πλευράς που είναι ορατός από την οδό Κοντογεωργάκη αφού ο ναός βρίσκεται ανάμεσα σε χαμηλά αλλά παραδοσιακά σπίτια. Οι πρώτες τοιχογραφίες είναι του 14ου αιώνα. Από αυτές που προστέθηκαν τον 15ο αιώνα εντυπωσιάζει αυτή της Θεοτόκου με τους δύο Αγίους Ιουλίττα και Κήρυκο.

Ο ναός πιθανότατα κατά την ίδρυσή του να υπήρξε Καθολικό ανδρικής σταυροπηγιακής μονής που αργότερα μετατράπηκε σε ενοριακό. Προνόμιο της Βέροιας είναι να «φυλάει» λείψανα του Νηπιομάρτυρα Κηρύκου στην Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου στα Πιέρια. Όπως αναφέρει ο φιλόλογος-ερευνητής Θωμάς Γαβριηλίδης τα οστά πιθανόν έφερε από το Ικόνιο η Σουλτάνα Παλαιολογίνα Καϊκαούς που ήρθε στη Βέροια με άλλα μέλη της οικογένειας.