Γράφει ο Ηλίας Χασιώτης
Ιστορικός Ερευνητής Δυτικής Μακεδονίας
Σε ηλικία 91 ετών, μετοίκησε στον κόσμο των Αγγέλων ο Δημήτρης Στυλιανίδης, τέως Δ/ντης του Ινστιτούτου Δενδροκομίας Νάουσας (μετέπειτα Φυλλοβόλων Δένδρων), κορυφαία μορφή στον επιστημονικό χώρο της σύγχρονης Δενδροκομίας.
Ο Δημήτρης Στυλιανίδης γεννήθηκε στο Αιγίνιο Πιερίας, απεφοίτησε από το Ε’ (εξατάξιο) Γυμνάσιο Θεσ/νίκης και με άριστα από την Γεωπονο - δασολογική Σχολή Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσ/νίκης. Πρωτοδιορίστηκε ως Γεωπόνος στα Γρεβενά, όπου παρέμεινε επί 7 έτη και ακολούθως ως την συνταξιοδότηση του, εργάστηκε στο Ινστιτούτο Δενδροκομίας Νάουσας.
Υπάρχουν μορφές που συνετέλεσαν στο πέρασμα της Ελληνικής Αγροτικής παραγωγής σε ανώτερα εξελικτικά στάδια, με ανυπολόγιστη συνεισφορά στην εξύψωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ).
Στην χορεία των επιστημόνων αυτών (χορεία, κύκλος προσώπων που αποτελούν ενιαίο σύνολο), ανήκει και ο αποδημήσας.
Ο Γεωπόνος Βασίλης Χρηστίδης, δημιούργησε το 1965 την ποικιλία βάμβακος 4 S, που αύξησε στην Ελλάδα την στρεμματική απόδοση στο ποτιστικό βαμβάκι κατά 80 – 100 κιλά κατά στρέμμα.
Την τριετία 1964 – 67, ο Γεωπόνος Πλάτωνας Μπουγάς Αγροτικής Τράπεζας, Παναγιώτης Δοξόπουλος και Αγησίλαος Ηλιάδης του Ινστιτούτου Δενδροκομίας Νάουσας, έφεραν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, εμβόλια Συμπίρηνων ποικιλιών ροδακίνων (κονσερβοποιήσιμου), εν συνεχεία άρχισε η επέκταση τους στην Ελλάδα και σήμερα η χώρα μας είναι πρώτη στις εξαγωγές κομπόστας, με ετήσια παραγωγή περίπου 500 χιλ. τόνους. Μάλιστα, πριν 15 ημέρες;, ανακοινώθηκε από τον Δ/ντη Γεωργίας Ν. Ημαθίας, ότι λόγω του κορονοϊού οι Ευρωπαϊκές χώρες απορρόφησαν όλα τα ελληνικά αποθέματα κονσέρβας – κομπόστας, σε υψηλή τιμή.
Η συνεισφορά του Δημ. Στυλιανίδη στην ροδακινοκαλλιέργεια…
Σήμερα, όταν διασχίζουμε το τρίγωνο Πέλλα – Ημαθία – Κατερίνη, να ξέρουμε ότι οι ποικιλίες ροδακινιάς που βλέπουμε είναι συνήθως εμβολιασμένες σε υποκείμενο (υπόγειο μέρος του φυτού), που λέγεται αμυγδαλοροδάκινο GF 677 και που επέλυσε δύο σοβαρότατα προβλήματα:
1) Την επαναφύτευση σε χωράφι, όπου προϋπήρχε ροδάκινο, χωρίς να μειώνεται η στρεμματική απόδοση.
2) Την αντιμετώπιση του προβλήματος της χλωρίωσης σιδήρου (έλλειψη σιδήρου) στο ροδάκινο, δηλ. της ακινητοποίησης του σιδήρου στο έδαφος λόγω παρουσίας ασβεστίου.
Το 1968 ο Γεωπόνος Γεώργιος Στυλιανίδης, που ήτα στην Γαλλία και ασχολούνταν πειραματικά με τη ριζοβολία του GF 677, έστειλε εμβόλια στο Ινστιτούτο Δενδροκομίας, στον Στυλιανίδη. Ο Δ. Στυλιανίδης τα έβαλε όλα σε μια σειρά και έκανε πειρατικό αγρό στο χωριό Κοπανός Νάουσας, σε κτήμα που προηγουμένως είχε καλλιεργηθεί με ροδάκινα και το έδαφος ήταν ασβεστώδες.
Επειδή το Υπουργείο δίσταζε για τη διάδοση του υποκείμενου GF 677 και καθυστερούσε η πίστωση, με προσωπική ευθύνη ο Δ. Στυλιανίδης διάλεξε 10 παραγωγούς, οι οποίοι τα καλλιέργησαν με δικά τους έξοδα.
Το ίδιο και την επόμενη τριετία, στο τέλος της οποίας επιβεβαιώθηκε η αντοχή του υποκείμενου στην επαναφύτευση και το ασβέστιο του εδάφους. Ήταν η αρχή της κυριαρχίας του GF 677 στον Ελλαδικό χώρο…
Η συνεργασία Στυλιανίδη με τον Παντελή Θεοδωρίδη…
Ο αείμνηστος Παντελής Θεοδωρίδης ήταν γόνος πατριαρχικής οικογένειας της Καστοριάς, που εγκαταστάθηκε στο Αμύνταιο νυμφευθείς ωραιότατη νέα της οικογένειας Χατζηιωάννου.
Ο Θεοδωρίδης ίδρυσε εταιρεία φορτηγών αυτοκινήτων και αφού λόγω επαγγέλματος απέκτησε γνώση του μικροκλίματος διάφορων οικισμών της Φλώρινας και Καστοριάς, εισήγαγε το 1938 από την Ιταλία μια ποικιλία αμυγδαλιάς και σε συνεργασία με παραγωγούς, την διέδωσε στον παραλίμνιο άξονα Αμύνταιο – Βεγόρα – Αντίγονο – Φαράγγι.
Μετά τριετία, διαπίστωσε ότι η ποικιλία ήταν παραγωγικότατη.
Ο Δενδροκομικός Σταθμός Σερβίων μετά το 1960 πήρε εμβόλια από το κτήμα Θεοδωρίδη, θεωρώντας την ως καινούργια ποικιλία.
Αργότερα, το 1968, ο Στυλιανίδης με τον Γεωπόνο Αμυνταίου Στέφανο Στεφανίδη και τον Π. Θεοδωρίδη, διαπίστωσαν ότι πρόκειται για παράλληλη της Ιταλικής ποικιλίας Τρουοϊτο (Truoito).
Όταν το 1970 ήρθε στην Ελλάδα ο Αμερικανός καθηγητής Κέστερ, του Πανεπιστημίου του Ντέιβις, ο οποίος θεωρούνταν ως ο υπ’ αριθμόν ένα διεθνώς στην καλλιέργεια αμυγδαλιάς, μαζί με το Στυλιανίδη και τον αείμνηστο καθηγητή Γ. Πορλίγγη, γύρισαν όλη τη Δυτ. Μακεδονία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «στην Δυτική Μακεδονία η Ιταλική ποικιλία αμυγδαλιάς Τρουοϊτο αφού προσαρμόσθηκε, έγινε οψιμαθής (άνθιζε στο τέλος της Άνοιξης) και αυτογόνιμη, δηλ. δεν ήθελε επικονιαστές όπως απαιτούσαν άλλες ποικιλίες αμυγδαλιάς».
Παράλληλα ο Κέστερ αποδέχθηκε τη μελέτη που είχε δημοσιεύσει την προηγούμενη χρονιά (1969) στο περιοδικό «Γεωργική Έρευνα» η κυρία Ευλαμπία Μουχτούρη – Στυλιανίδη, ότι «Στην Δυτική Μακεδονία η ποικιλία Τρουϊτο είναι αυτογόνιμη σε ποσοστό 54%», γεγονός που ισχύει και σήμερα.
Μετά από αυτά, με υπόδειξη του Γεωπόνου Στεφανίδη και του Προέδρου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αμυνταίου, Πέτρου Χασιώτη, χάρη στην εργατικότητα τριών άριστων εμβολιαστών, του αγροφύλακα Λάζαρου Βασιλειάδη και των αδελφών Κολίτση, χιλιάδες σποριόφυτα άγρια δέντρα αμυγδαλιάς μετατράπηκαν σε Τρουϊτο, με επακόλουθο σε άγονα ξερικά εδάφη η αμυγδαλιά να αφήνει υψηλότατο εισόδημα.
Μεγαλύτεροι αμυγδαλο – καλλιεργητές ήταν στο Αμύνταιο ο Παντελής Θεοδωρίδης, Ηλίας Χατζής, Νικόλαος Κατσίκης, Τάκος Βερυκούκης, Φώτιος Οικονόμου, Πέτρος Μπέϊκος, Πασχάλης Χατζητρύφων, Παντελής Ελληνίδης, Πέτρος Χασιώτης, Ευάγγελος Χασιώτης, στην Βεγόρα οι Αφοί Μαυρίδη, στο Αντίγονο οι Ιωάννης Σαββαϊδης, Λάζαρος Κωτσίδης, Νικόλαος Αντιοσίδης, στο Φαράγγι όλοι οι κάτοικοι, στους Αγ. Αναργύρους ο Μάκης Κουφωνικόλας κ.α.
Από το 1995, έχοντας πνευματική διαύγεια μέχρι το πρόσφατο τέλος της επίγειας ζωής του, ο Δημ. Στυλιανίδης ασχολήθηκε με τις σύγχρονες αυτογόνημες απαλοκέλυφες ποικιλίες αμυγδαλιάς Φυρανιά, Φεραντουέλ και Αης, για τις οποίες μετά από απαίτηση αναγνωστών θα αναφερθούμε μελλοντικά.
Η συνεργασία Στυλιανίδη με τον Κυριάκο Κοτζαχρήστο…
Η Δενδροκομία στο Νομό Φλώρινας ως το 1922, ήταν σε υποτυπώδη κατάσταση. Ελάχιστοι οπωρώνες αριθμούμενοι στα δάκτυλα της χειρός.
Το 1924 ο Γεωπόνος Ιωάννης Κοντόπουλος, Δ/ντης του Βασιλικού Κήπου στην Αθήνα, εγκατέλειψε την Αθήνα και με ένα μικρό επιτελείο ήρθε το 1924 στην Φλώρινα, ίδρυσε τη Μέση Πρακτική Γεωργική Σχολή Φλώρινας και εγκατέστησε φυτώρια οπωροφόρων δέντρων και μοσχεύματα αμπέλου κατά της φυλλοξήρας.
Ο Κυριάκος Κοτζαχρήστος, γεννήθηκε στην Βεγόρα, ορφανός από πατέρα, αφού φοίτησε κατά τα έτη 1936 – 39 στην Γεωπονική Σχολή Φλώρινας με επιστημονική καθοδήγηση των συνεργατών Κοντόπουλου, δεν διορίσθηκε στο Δημόσιο ως Γεωπόνος, αλλά πήρε 25 – 30 στρέμματα και αφιερώθηκε στην Δενδροκομία.
Από το 1960 και μετά, συνεχώς επισκέπτονταν το Ινστιτούτο Δενδροκομίας Νάουσας όπου συνδέθηκε με τον Δημ. Στυλιανίδη και πρώτος εγκατέστησε στον Νομό Φλώρινας, επιτραπέζια και συμπύρηνα ροδάκινα.
Θα ήταν παράλειψη μα μην αναφερθεί ότι ο Κοτζαχρήστος με τους Γεωπόνους, Χάρη Άμπα – Αγροτικής Τράπεζας, Χρήστο Μελετιάδη και Κων/νο Τσιτλακίδη της Δ/νσης Γεωργίας Ν. Φλώρινας, επέλυσαν σοβαρά προβλήματα θρέψης – λίπανσης οπωροφόρων δέντρων στην περιφέρεια Αμυνταίου.
Βιβλία που εξέδωσε ο Στυλιανίδης…
1. Καλλιέργεια της Αμυγδαλιάς.
2. Συμπύρηνες και κονσερβοποιήσιμες ποικιλίες ροδακινιάς.
3. Θρέψη – λίπανση φυλλοβόλων δέντρων.
4. Απάνθισμα Δημοσιεύσεων Επιστημονικών εργασιών.
5. Συμβολή της διατροφής στην υγεία των ανθρώπων.
Αξίζει ιδιαίτερη αναφορά, ότι το βιβλίο του «Θρέψη – λίπανση φυλλοβόλων δέντρων» διδάσκεται σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην Γεωπονική Σχολή του Α.Π.Θ. και στο πανεπιστήμιο της Πάδοβα.
Ο γράφων, ευτύχησε να παρουσιάσει στον έντυπο & ηλεκτρονικό τύπο το βιβλίο του «Συμβολή στην διατροφή του ανθρώπου», για δύο λόγους.
Πρώτον, γιατί είναι το μοναδικό στον ελλαδικό χώρο, όπου η αξία των φρούτων σχετικά με την περιεκτικότητα σε ανόργανα στοιχεία –άζωτο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο κλπ- δίνεται όσο αφορά όχι μόνο το είδος, π.χ. αχλάδι, μήλο, ροδάκινο, αλλά και τις ποικιλίες και δεύτερον, γιατί έχει εκατοντάδες πορίσματα επιστημονικών εργασιών για τις αντιοξειδωτικές ουσίες που προστατεύουν τον οργανισμό. Επίσης, έχει το στοιχείο σελήνιο, που αντιμετωπίζει επιτυχώς τον καρκίνο δέρματος κατά 50%, καρκίνο προστάτη κατά 65%, τη σωστή λειτουργία θυρεοειδή και περιέχεται σε σουσάμι, ηλιόσπορο, ψάρια κλπ.
Επίλογος…
Φίλε Δημήτρη, στην γειτονιά των αγγέλων από όπου τώρα μας βλέπεις, να ξέρεις ότι η μορφή σου και η καθαρότητα του πνεύματος σου, θα παραμείνει εσαεί στη σκέψη μας, να ξέρεις ότι με το έργο σου έχεις αναδειχθεί σε φωταυγή προσωπικότητα που συνετέλεσε σε εξύψωση του γεοργο – οικονομικού εισοδήματος.
Στη σύζυγο σου Ευλαμπία Μουχτούρη Στυλιανίδη, εξαιρετική επιστημονική ερευνήτρια, ευχόμεθα ολόψυχα την εξ ύψους παρηγοριά, με τη βεβαιότητα ότι ο Παράδεισος φτιάχτηκε για να υποδεχθεί ανθρώπους σαν τον Δημήτρη Στυλιανίδη.
Των Αξίων ο θάνατος και πάλι Ζωή είναι…
