«….ου
μετά λήθης ούτοι άσημοι κείνται, αλλά μετά μνήμης, τον αεί χρόνον υμνούμενοι
θάλλουσι..»
«Του Αιγαίου το κύμα εκόχλαζε κι από τον
Ψηλορείτη
βροντές σαλπίζαν μια βαριά προγόνων προσταγή.
Δεν ήταν πάλη η μάχη σου μα ήταν αντάρα, ω Κρήτη
ότι συντρόφευε άγριατων όπλων η κραυγή
Στ. Σπεράντζας»
20 Μάη 1941. Ο
Χίτλερ αποφασίζει να καταλάβει την Κρήτη, από αέρος. Είναι το μόνο λεύτερο
τμήμα της Ελλάδας. Η Μάχη της Κρήτης, που ο ίδιος ο Φύρερ της έδωσε το κωδικό
όνομα «Επιχείρηση Ερμής», κράτησε από τις 20 μέχρι τις 31 του Μάη 1941. Για τον
αιμοσταγή Χίτλερ, η «Πύρρειος» νίκη στην ιστορική αυτή μάχη, σήμαινε την
παντελή καταστροφή της αφρόκρεμας του Ναζιστικού στρατού, του 7ου τάγματος
Αλεξιπτωτιστών, το οποίο αποτελούσαν εθελοντές, σχεδόν παιδιά 19 - 20 χρόνων.
Βέβαια η Μάχη της Κρήτης, στη γενικότητά της, είναι
μια σύγκρουση των λίγων συντεταγμένων Ελληνικών και συμμαχικών στρατιωτικών
μονάδων με τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές. Κάτω από τούτο το σχήμα, δεν έχει
άλλη ιδιορρυθμία, παρά μόνο πως για πρώτη φορά προσπαθούν να κυριέψουν μια χώρα
μόνον από τον αέρα.
Παράλληλα προς
τη μάχη αυτή έγινε και μια άλλη, πρωτοφανής και ηθικά ασύγκριτα σημαντικότερη
από την πρώτη. Ένας λαός άοπλος, εντελώς αυθόρμητα, σπεύδει να συγκρουστεί με
το πιο βαριά εξοπλισμένο κράτος του κόσμου, που διαθέτει τα πιο καινούργια
πολεμικά μέσα και να προασπίσει την εδαφική του ακεραιότητα, την ίδια του τη
ζωή.
Θα έμενε
ανεξήγητος αυτός ο λυσσαλέος αγώνας, αν ο μεγάλος Κρητικός Νίκος Καζαντζάκης
δεν μας μετέφερε τη φιλοσοφία του Κρητικού για τη ζωή όπως του την είπαν δυο
γέροντες εκατοχρονίτες.
“Χαρά στον άνθρωπο παιδί μου, που βάνει δυό φορές τη
μέρα στο νου του το θάνατο” του είπε ο ένας.
Κι όταν ρώτησε τον άλλο.
-Πως σου φάνηκε παππού, η ζωή αυτή, στα εκατό αυτά
χρόνια;
-Σαν ένα ποτήρι κρύο νερό, αποκρίθηκε.
-Και διψάς ακόμα παππού;
Στράφηκε, λέει ο Καζαντζάκης, με κοίταξε με τα θολά
μικρούτσικα μάτια του, σήκωσε τη χερούκλα του σα να καταριόταν και είπε:
-Ανάθεμά τον που ξεδίψασε!
Λίγες μέρες
αργότερα η σβάστικα κυματίζει στο νησί. Είναι η αρχή του τέλους. Είναι η αρχή
της αντίστασης του Κρητικού λαού. Στρατόπεδα συγκέντρωσης, ομαδικές εκτελέσεις,
πυρπολημένα χωριά και αμέτρητοι φόνοι έρχονται να προστεθούν στους ανηλεής
βομβαρδισμούς. Αλλά η Κρήτη, ο Λαός της αντιστέκεται και στέλνει απ΄ άκρη σ΄
άκρη το μήνυμα.
Αυτή είναι η
μοναδικότητα της Μάχης, που σήμερα τιμούμε την 79η επέτειό της. Και η αυθόρμητη
τούτη σύγκρουση του μικρού λαού με το παμμέγιστο κράτος γίνεται ασύλληπτη, όταν
αναλογιστούμε πως το λαό αυτό τον αποτελούσαν κυρίως άντρες ηλικιωμένοι και
γυναικόπαιδα, αφού η νεολαία της Κρήτης πολεμούσε σ' άλλα μέτωπα.
Οφείλουμε να το
τονίσουμε αυτό που αναφέρει επίσης ο
Νίκος Καζαντζάκης. Το ότι στην Κρήτη υπάρχει κάποια φλόγα, ας την πούμε
ψυχή, κάτι πιο πάνω απ' τη ζωή κι απ' το θάνατο, που είναι δύσκολο να το
ορίσεις. Υπάρχει αυτή η περηφάνια, το πείσμα, κάτι άλλο ανέκφραστο κι αστάθμητο, που σε κάνει να
χαίρεσαι που είσαι άνθρωπος. Μήπως δηλαδή η αξία του ΟΧΙ των Ελλήνων και στη
συνέχεια του ΟΧΙ των Κρητικών έγκειται στο γεγονός ότι μπόρεσαν να πράξουν αυτό
που δεν ήταν ανθρωπίνως δυνατό να πράξουν λόγω του συντριπτικού γι' αυτές
συσχετισμού δυνάμεων.
Μήπως δηλαδή η
ουσία των παραδόσεών μας είναι η υπέρβαση, η θυσία στη υπεράσπιση ορισμένων
αρχών απαράβατων, αλλά τόσο ισχυρών, τόσο δυνατών και τόσο ζωντανών που να
κάνουν τον απλό Λαό της Κρήτης να σηκωθεί και να αψηφήσει τον θάνατο;
Γιατί κάποια φωνή μέσα του τού έλεγε: «Ίσαμε εδώ! Από
το σύνορο αυτό του Χρέους και πέρα δε θα σε αφήσω να περάσεις. Ας είσαι και
δράκος. Ας είσαι και Χίτλερ. Ας είσαι και ο ίδιος ο διάβολος. Έτσάμ' εγώ!»……….
Και αλλοίμονο μας, αγαπητοί συμπατριώτες και φίλοι
αναγνώστες, αν σβήσει από τα χείλη μας κι από τα χείλη των γενεών που έρχονται
αυτό το «Έτσαμ’ εγώ».
Από την άποψη
αυτή η Μάχη της Κρήτης δεν αποτελεί μόνο ένα στρατιωτικό ιστορικό γεγονός αλλά
κυρίως μια ολόκληρη Φιλοσοφία, ένα ηθικό Σύμβολο, μια πράξη που επανατοποθετεί
τον Άνθρωπο στο βάθρο που του αξίζει.
Εμείς όλοι, οι
νεότεροι, μιλούμε με δέος, αναλογιζόμενοι τα όσα έγιναν στην Κρήτη το '41. Φέτος όπως και κάθε χρόνο:
Γιορτάζουμε, όχι μια ψυχρή στρατιωτική ήττα
αριθμητικής υπεροχής, αλλά μια νίκη της απροσμέτρητης Λευτεριάς της Κρητικής
ψυχής.
Γιορτάζουμε την επικράτηση του πατριωτισμού και της
ακλόνητης πίστης του Κρητικού λαού στα ιδανικά της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας,
της Αξιοπρέπειας και την άρνηση του να υποταχθεί σε τετελεσμένα της βίας.
Γιορτάζουμε, τον μέχρι τέλους αγώνα του, την αυθόρμητη,
αυτονόητη κι αξεπέραστη στα παγκόσμια χρονικά συμμετοχή του, που σκόρπισε ρίγη
συγκίνησης σε κάθε γωνιά της γης.
Γιορτάζουμε τη συγκρότηση, αμέσως μετά τη Μάχη, των
πρώτων πυρήνων της επικής και μεγαλειώδους Εθνικής μας Αντίστασης.
Γιορτάζουμε για να τιμήσουμε για μια ακόμη φορά τους
ηρωικούς συμπατριώτες μας, που τις ζοφερές εκείνες μέρες του Μάη του '41
παραμέρισαν και τον παραμικρό δισταγμό και στάθηκαν στο ύψος των τραγικών
περιστάσεων της δοκιμαζόμενης Πατρίδας. Η πράξη τους εκείνη δεν ήταν μια
στιγμιαία έξαρση οφειλόμενη στο ανθρώπινο ένστικτο της άμυνας. Ήταν πράξη
συνειδητή, που πήγαζε από τη βαθύρριζη ιστορική τους παράδοση. Ήταν
αναγκαιότητα και πίστη στην ιδέα της Ελευθερίας, που τους οδήγησε στην
Αθανασία.
Τιμούμε την επέτειο των γεγονότων εκείνων όχι γιατί οι
πρόγονοί μας νίκησαν τους Γερμανούς, αλλά γιατί αποφάσισαν να ξεσηκωθούν και να
πολεμήσουν σ' έναν άνισο αγώνα, ακόμη και χωρίς ελπίδα νίκης.
Κι ας
αναλογιστούμε τι κάνουμε εμείς σήμερα στον κατ αναλογία πόλεμο που βιώνουμε.
Σήμερα σε μια
περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη και εξαιρετικά επώδυνη για την χώρα μας και παρά τις
αδιάκοπες απειλές και προκλήσεις που δέχεται καθημερινά η Ελλάδα μας, όλοι
καλούμαστε να αποδείξουμε για μια ακόμη φορά ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε, να
ξεπεράσουμε όποια πρόκληση, με σύμπνοια και ομοψυχία, αξιοποιώντας όλα όσα μας
καθιστούν ξεχωριστούς: το θάρρος, το πείσμα, την αλληλεγγύη, το φιλότιμο, την
επινοητικότητα, την πρωτοποριακή σκέψη, την αποφασιστικότητα, τον πολιτισμό
μας. Συντάσσουμε όλες μας τις δυνάμεις σε μια αδιάκοπη μάχη για την ανάπτυξη
και την δημιουργία. Είναι ο «σύγχρονος πόλεμος» που δίνουμε για την Ελλάδα του
αύριο με όπλα την αγάπη για την πατρίδα και το ενδιαφέρον για το μέλλον των
παιδιών μας
Η σημερινή ημέρα
δίνει μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας ότι η αντίσταση απέναντι σε κάθε τι που
φαντάζει ανέφικτο, απίθανο είναι δυνατή. Ο λαός μας απέναντι σε κάθε δοκιμασία
έχει να αντιτάξει τις αξίες και τα ιδανικά της κληρονομιάς του.
Το αποδείξαμε
πρόσφατα στην πανδημία που έπληξε όλο τον κόσμο, ότι μπορούμε να κατορθώσουμε
πολλά. Το σύνθημα του αγώνα και τότε και τώρα είναι το ίδιο: Ο εχθρός δεν θα
περάσει!
Οφείλουμε
σήμερα, να 'χομε το νου μας τι σημαίνουν αυτά.
Γιατί τέτοιες
επετείους τιμούμε, δεν πανηγυρίζουμε.
Γιατί η σημερινή
ημέρα δεν είναι γιορτή.
Είναι ημέρα
περισυλλογής, ημέρα μνήμης και χρέους.
Περισυλλογής για τα διδάγματα που οφείλουμε να
αντλούμε.
Μνήμης, για το τι σημαίνει πόλεμος και φασισμός, δεν
ξεχνάμε αλλά συγχωρούμε.
Χρέους προς όλους εκείνους που αγωνίστηκαν για να είμαστε
εμείς ελεύθεροι.
Είναι χρέος που το οφείλουμε στους νεκρούς μας, στην
ιστορία και τον πολιτισμό μας.
Ένα χρέος στην μνήμη τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΡΜΑΡΑΚΗΣ
