Θα θυμάστε, από προηγούμενες αναφορές μας (ελπίζω), τον αξιαγάπητο θυμόσοφο μπάρμπα-Μήτσο Μάλιο, τον τελευταίο των δημοσίων κηρύκων (ντελάληδων) της Βέροιας…
Κοντούλης στο ύψος, γεμάτος, με διάστικτη φαλάκρα, ολοστρόγγυλο
πρόσωπο στο οποίο ξεχώριζαν τα σπινθηροβόλα μάτια του (ακόμη κι όταν φορούσε τα
χαρακτηριστικά γυαλιά του με τους χοντρούς φακούς) και το γλυκύτατο χαμόγελό
του.
Είχε εγκαταστήσει τη “διαφημιστική επιχείρησή” του στο γνωστό
τότε καφενείο του Μπαζάκα (περιφερειακά της πλατείας του Ι.Ν. Αγίου Αντωνίου).
Εκεί, από πολύ νωρίς κάθε πρωί, έπινε το καφεδάκι του, ενώ οι ενδιαφερόμενοι να
διαφημιστούν του έφερναν τα μηνύματά τους γραμμένα ιδιόχειρα σε χαρτί, τηρώντας
ευλαβικά τη σειρά ο ένας πίσω από τον άλλο (“ευταξία” ήταν το σύνθημα του
μπαρμπα-Μήτσου). Αφού έκλεινε τις συμφωνίες πληρωμής για τις υπηρεσίες που θα
προσέφερε, συνταίριαζε τις σημειώσεις με δικές του έμμετρες καλλιτεχνικές
παρεμβάσεις (π.χ.«Για γριβάδι στον Ψιψίκα! Δύο τάληρα το βρήκα!!!») και
ξεκινούσε το έργο του με απαράμιλλη υπευθυνότητα.
Αρχικά ανέβαινε σε μια καρέκλα του καφενείου κι έκανε την
καθιερωμένη εισαγωγή του: «Ακούουουσατε, κύριοι, σας ειδοποιούμεν… Δίνομε είδησην σ΄ όλη την πόλι, αγορά,
μαχαλάδες και λοιπάαα !!!». Αμέσως μετά διάβαζε με στεντόρεια φωνή τα μηνύματα
της ημέρας.
Άποψη της αγοράς της Βέροιας στα 1936 (Αρχείο Στέργιου Ζυγουλιάνου)
Άποψη της αγοράς της Βέροιας τη δεκαετία του 1920
Μην φανταστείτε ότι ήταν κάτι το εύκολο εκείνη την εποχή. Σε
αντίθεση με την εικόνα που πιθανότατα έχουμε πλάσει στον νου μας, η Βέροια,
τουλάχιστον στο κέντρο της, ήταν μια πολύβουη πόλη. Δείτε πώς περιγράφεται η
κατάσταση το 1932: «…Διατρέχουν τον κεντρικόν δρόμον, δηλαδή την οδόν
Ελευθερίας (η σημερινή Κεντρική Οδός) αμάξια φορτηγά, αυτοκίνητα, άλογα, κάρρα
με τέτοια ταχύτητα και με τέτοιαν αταξίαν, ώστε κινδυνεύομεν να μείνομεν χωρίς
ρούχα, χέρια και πόδια…». Κι όπως προ καιρού σας έχω περιγράψει: περνοδιάβαιναν
συγχρόνως με τους ατίθασους οδηγούς αυτοκινήτων (συνήθως γόνοι εύπορων
οικογενειών), τα γαϊδουράκια των πλανόδιων πωλητών, τα μουλάρια των κυρατζήδων,
τα βαρυφορτωμένα κάρα των καραγωγέων με εμπορεύματα από τον σιδηροδρομικό σταθμό,
τα κάρα των αγροτών με τα οποία
μετέφεραν την παραγωγή τους από τα γύρω χωριά προς πώληση στα εμπορικά
καταστήματα της Βέροιας... Φανταστείτε επιπλέον: παράνομες σταθμεύσεις,
επικίνδυνα προσπεράσματα, απρόβλεπτες αναστροφές κλπ, όλα αυτά συνοδευόμενα συχνά
πυκνά από το τοπικά θεωρούμενο ως το πλέον προσβλητικό “στόλισμα”: «Α να χαθείς, γομάρ’ !!!»
Κατάφερνε όμως ο μικρόσωμος μπαρμπα-Μήτσος όχι απλά να
υπερκαλύπτει την τόση οχλοβοή, αλλά να επιβάλλεται με την ένταση της φωνής
του!!! Στη συνέχεια έπαιρνε τους
δρόμους και γύριζε μία-μία τις γειτονιές της Βέροιας, διαφημίζοντας μαγαζάτορες
κι εμπορεύματα. Αφού ολοκλήρωνε με ευσυνειδησία τη συμφωνημένη αποστολή,
επέστρεφε στην αγορά για την πληρωμή του. Συνήθως αυτή ήταν σε είδος: ένα ψάρι,
λίγο κρέας, μερικά λαχανικά... Χαμογελαστός πάντα, γύριζε μακάριος στο σπίτι
του για να ετοιμάσει η κυρά Μήτσαινα το φαγητό της ημέρας.
Στα τυχερά του επαγγέλματος (τα “εξτραδάκια”) ήταν η ανακοίνωση
απολεσθέντων. Όταν δηλαδή έχανε κάποιος κάτι
– άλογο, κατσίκα, σκυλί, πορτοφόλι, ταυτότητα – έγραφε μια σχετική ανακοίνωση, έτρεχε να βρει
τον δημόσιο κήρυκα κι αυτός τη διάβαζε, με το αζημίωτο βέβαια. Για παράδειγμα,
κάποτε ο Αναστάσιος Κατσαμάκας είχε χάσει το κυνηγητικό σκυλί του κι ανέθεσε
στον μπαρμπα-Μήτσο να διαλαλήσει: «Ακούσατε, κυρίες και κύριοι! Ο Αναστάς ο Κατσαμάκς έχασ’ του σκ’λι τ’ του
κυνηγιάρ’κου. Όποιος του φέρ’, θα πάρ’ τρανό ρεγάλο!!!»
Οι αδερφοί Μπουρδένα, ως αγωγιάτες στο επάγγελμα, είχαν στην
ιδιοκτησία τους καμιά δεκαριά γαϊδουράκια (γομάρια) με τα οποία μετέφεραν
καυσόξυλα, τριφύλλια κι άλλα εμπορεύματα στα σπίτια των Βεροιωτάδων. Όταν δεν
είχαν κάποιο αγώγι, συνήθιζαν να τα αφήνουν στη θέση Καρά Τσαλί δεμένα όλα μαζί
με μια τριχιά (σχοινί) για βοσκή. Μια
μέρα λοιπόν τα γαϊδουράκια ξελύθηκαν και βόσκοντας απομακρύνθηκαν.
“Έφαγαν τον τόπο” οι ιδιοκτήτες τους για να τα βρουν, αλλά
στάθηκε αδύνατο. Άφαντα τα γομάρια!!! Καταπικραμένοι και μη έχοντας άλλη λύση,
κατά τη συνήθεια της εποχής, έγραψαν στο πόδι (κυριολεκτικά και μεταφορικά) μια
ανακοίνωση σ’ ένα χαρτί κι έτρεξαν να βρουν τον δημόσιο κήρυκα. Τον συνάντησαν
κάπου κοντά στην “Ώρα” (πλατεία Ωρολογίου), του πλήρωσαν τον κόπο του
προκαταβολικά, του παρέδωσαν το χαρτί κι έφυγαν αλαφιασμένοι για να συνεχίσουν
το ψάξιμο.
Ανέβηκε μετά από λίγο ο
Μάλιος στα απομεινάρια της βάσης του πύργου του ρολογιού κι αφού είπε για τα
ψάρια, τα κρέατα, τα ζαρζαβατικά κλπ, ξεκίνησε να διαβάσει και τα απολεσθέντα:
«Οι Μπουρντενάδες τα γομάριααα…», σταματάει για λίγο, κεντράρει το χαρτί και
ξαναρχίζει με πιο δυνατή φωνή: «Οι Μπουρντενάδες τα γομάρια…», νέα παύση,
κεντράρισμα, τρίτη, τέταρτη, πέμπτη απόπειρα: «Οι Μπουρντενάδες τα γομάριααα…»,
«Οι Μπουρντενάδες τα γομάριααα…», «Οι Μπουρντενάδες τα γομάριααα…».
Δεν χρειαζόταν περισσότερο… παραξενεύτηκαν οι γείτονες, πορτοπαράθυρα άρχισαν να ανοίγουν με κρότο το ένα μετά το άλλο, και κάποιες κυράδες αφοσιωμένες εφ όρου ζωής στην έγκαιρη κι έγκυρη “ενημέρωση του κοινού” (αθεράπευτες κουτσομπόλες δηλαδή) δεν έχασαν την ευκαιρία να τριγυρίσουν από αυλόπορτα σε αυλόπορτα για να κάνουν τα “ζωντανά ρεπορτάζ” της εποχής, μουρμουρίζοντας με σφιχτά τα δόντια: «Μαρ’ ‘συ, τι τον έκαμαν οι Μπουρντενάδες κι τ’ς βρίζει έτσι;» …
Μέχρι να βρει τα γυαλιά του ο μπαρμπα-Μήτσος, να τα φορέσει και
να… διαβάσει την κακογραμμένη ανακοίνωση:
«Οι Μπουρντενάδες, τα γομάρια τά ’χασαν στο Καρά Τσαλί. Όποιος τα βρει να τα
φέρ’ και θα πάρ’ ρεγάλο», η “ζωντανή αναμετάδοση” της ασύστολης εξύβρισης
Μάλιου κατά αδελφών Μπουρδένα είχε εξαπλωθεί στις συνοικίες: Μπαρμπούτα,
Παναγία Δεξιά, Κυριώτισσα, Αποστόλου Παύλου και Τσερμένι (εμβέλεια κι αμεσότητα
ενημέρωσης που θα ζήλευε σήμερα κι ο “Άκου 996”) !!!
[ Το αξιόπιστο της σημερινής αφήγησης επιβεβαιώνει κι ο
αείμνηστος Νικόλαος Καλλιγάς στο εξαιρετικό βιβλίο του «Αναπολώντας στους
δρόμους της παλαιάς Βέροιας», το οποίο εξέδωσαν το 2014 και έκτοτε διανέμουν
τιμής ένεκεν δωρεάν τα φροντιστήρια ξένων γλωσσών «Λέξις» ]
Και για να “προσγειωθούμε” στο σήμερα, αγαπητοί φίλοι, θα ήταν
ευχής έργο να παραδειγματιστούν από την αξιομνημόνευτη αυτή ταχύτητα
“κοινωνικής δικτύωσης” οι αρμόδιοι του Δήμου μας και να δραστηριοποιηθούν
επιτέλους στον στόχο της εγκατάστασης-λειτουργίας του πολυσυζητημένου
προεκλογικά (δύο φορές για να είμαστε ακριβείς) ψηφιακού “κέντρου ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης και παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες”,
αναγκαιότητα που ανέδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο η πρόσφατη περίοδος της
υγειονομικής καραντίνας.
Το ψηφιακό «κέντρο ηλεκτρονικής διοίκησης και εξυπηρέτησης πολιτών» του Δήμου Τρικκαίων
