-Αγωνιώδεις εκκλήσεις των γονιών για το μέλλον των παιδιών τους

Ερώτηση προς τους Υπουργούς, Εσωτερικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Οικονομικών, για τις αγωνιώδεις εκκλήσεις εκατοντάδων γονιών που έχουν παιδιά με αναπηρία, κατέθεσε η βουλευτής Ημαθίας ΣΥΡΙΖΑ, Φρόσως Καρασαρλίδου, την Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2020, με έκδηλο ενδιαφέρον, για την τύχη και το μέλλον αυτών των παιδιών, όταν οι γονείς τους θα έχουν φύγει από τη ζωή.

Η κα Καρασαρλίδου τονίζει ότι, οικογένειες και γονείς που βιώνουν τραγικές καταστάσεις ανασφάλειας και ψυχικής ταλαιπωρίας, δεν πρέπει ούτε να νιώθουν, ούτε να είναι μόνοι, αλλά να υποστηρίζονται από ένα κράτος πρόνοιας και δικαίου, που θα μπορεί να εξασφαλίσει ποιοτική διαβίωση για το ανάπηρο παιδί τους, ακόμη και όταν αυτοί δε θα μπορούν να το φροντίσουν λόγω γηρατειών ή θανάτου.

Όπως αναφέρει η βουλευτής, η ανάγκη για ένα μόνιμο μηχανισμό υποστήριξης των εν λόγω ατόμων και, κατ’ επέκταση, των οικογενειών τους, καθιστά επιτακτική την ανάγκη αύξησης των υποδομών και ενίσχυσης της λειτουργίας των ΣΥΔ (Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης) μέσα από μια μόνιμη χρηματοδότηση, ώστε να μην εξαρτώνται από τη φιλανθρωπία ή από προσωρινά προγράμματα χρηματοδότησης, αλλά και από μια διεύρυνση του προνοιακού χάρτη των φορέων παροχής υπηρεσιών προς τα άτομα με αναπηρία, των ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εντός της κοινότητας, της επικαιροποίησης του κανονιστικού πλαισίου ίδρυσης και λειτουργίας των ΣΥΔ και της χωροθέτησής τους σε κάθε διοικητική ενότητα (Δήμο, Περιφέρεια κ.α.). Επιπρόσθετα, υπάρχουν, όπως επισημαίνει, και οι περιπτώσεις ξενώνων που φιλοξενούν παιδιά, με νοητική υστέρηση ή και διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, που σε περίπτωση υποτροπής τους δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν λόγω τραγικών ελλείψεων και καταφεύγουν στην εισαγγελική εντολή που οδηγεί τα παιδιά αυτά σε ψυχιατρεία ή νοσοκομεία επιδεινώνοντας την λειτουργικότητά τους.

Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης, που παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, επιβάλλεται η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης και μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής με επαρκείς πιστώσεις προϋπολογισμού και έναν αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης σε στενή διαβούλευση και με την ενεργό συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, μέσω των αντιπροσωπευτικών τους οργανώσεων.

Οι Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, είναι δομές για την μόνιμη διαβίωση-κατοικία ατόμων με αναπηρία, δομές για αξιοπρεπή υποστηριζόμενη διαβίωση, με βασική αρχή την υπεράσπιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων τους , την αυτονομία τους, στο μέτρο του εφικτού, και την ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης με την βελτίωση των ικανοτήτων των ενοίκων, τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων τους, την καλλιέργεια ομαδικού πνεύματος και την ενθάρρυνση της κοινωνικής τους συμμετοχής και ένταξης.

Η βουλευτής υπενθυμίζει ότι η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επικαιροποίησε το πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των ΣΥΔ, ενώ η πρώην υπουργός εξασφάλισε κονδύλια του ΕΣΠΑ προερχόμενα από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο μέσω της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, για τα λειτουργικά έξοδα των υφισταμένων και άλλων επερχόμενων (τότε) ΣΥΔ. Βασικός στόχος της, ήταν η αποϊδρυματοποίηση και η δημιουργία ΣΥΔ σε διαμερίσματα μέσα στον αστικό ιστό και η αποφυγή δημιουργίας νέων ΣΥΔ εκτός πόλεως που θα καθιστούσε απαγορευτική την κοινωνικοποίηση των ατόμων.

Με δεδομένη την παραπάνω κατάσταση, η κα Καρασαρλίδου, ρωτάει τους συναρμόδιους υπουργούς εάν υπάρχει κάποιος εθνικός μακροπρόθεσμος σχεδιασμός με επαρκείς πιστώσεις προϋπολογισμού, για την ενίσχυση λειτουργίας των ΣΥΔ, εάν υπάρχει περίπτωση δημιουργίας ενός εσωτερικού κεντρικού μηχανισμού συντονισμού-παρακολούθησης και υποστήριξης των δήμων και περιφερειών της χώρας για την εφαρμογή της εθνικής, ευρωπαϊκής και διεθνούς νομοθεσίας και την αξιοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης και αν υπάρχει σκέψη μόνιμης χρηματοδότησης υποδομών και λειτουργίας των ΣΥΔ.

ΕΡΩΤΗΣΗ

Αναλυτικά η Ερώτηση της βουλευτή Ημαθίας ΣΥΡΙΖΑ, Φρόσως Καρασαρλίδου, έχει ως εξής:

Αθήνα, 10 Φεβρουαρίου 2020

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τους κ.κ. Υπουργούς :

Εσωτερικών

Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Υγείας

Ανάπτυξης & Επενδύσεων

Οικονομικών

Θέμα: Ανάγκη αύξησης των υποδομών και ενίσχυσης της λειτουργίας των ΣΥΔ (Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης)

Η υποστηριζόμενη διαβίωση είναι η ενδεδειγμένη δράση μέσω της οποίας συντελείται η αποϊδρυματοποίηση των ατόμων με αναπηρία που φιλοξενούνται σε μονάδες φροντίδας, η αποφυγή της ιδρυματοποίησής τους, στη περίπτωση που το οικογενειακό τους περιβάλλον αδυνατεί, για οποιοδήποτε λόγο, να υποστηρίξει τη διαβίωσή τους και η απόκτηση καλύτερης ποιότητας ζωής σε όρους υγιεινής, ασφαλούς και άνετης διαμονής, συνεχούς φροντίδας και μέριμνας, ανάπτυξης των όποιων ειδικών ικανοτήτων τους.

Οι σκοποί των ΣΥΔ είναι η υπεράσπιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, η προαγωγή της αυτονομίας και της ικανότητας αυτοεξυπηρέτησης μέσω της βελτίωσης της λειτουργικότητας των ικανοτήτων των ενοίκων, η βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων τους και η καλλιέργεια ομαδικού πνεύματος, η ενθάρρυνση της κοινωνικής τους συμμετοχής, η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, η μείωση του στίγματος και των διακρίσεων και η παροχή υποστήριξης για την κοινωνική ένταξή τους.

Κατά διαστήματα, βλέπουν το φως της δημοσιότητας ιστορίες με τραγικό τέλος από γονείς, που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα ή το ψυχικό σθένος, το οποίο ενδυναμώνεται από μια ολοκληρωμένη ψυχολογική και νομική υποστήριξη, να συνεχίσουν να φροντίζουν το ανάπηρο παιδί τους. Ακόμη όμως και στην αντίθετη περίπτωση, παραμένει το στρες και η αγωνία των γονέων για το ποιο θα είναι το μέλλον του παιδιού τους όταν αυτοί θα έχουν φύγει από τη ζωή. Ο γονέας που αντιμετωπίζει την κατάσταση δεν πρέπει να είναι μόνος αλλά να υποστηρίζεται από ένα κράτος πρόνοιας και δικαίου, έτσι ώστε να μπορεί να εξασφαλίσει ποιοτική διαβίωση για το παιδί του, ακόμη και όταν αυτός δε θα μπορεί να φροντίσει το παιδί του λόγω γηρατειών ή θανάτου. Επιπρόσθετα, δεν λείπουν και οι περιπτώσεις Ξενώνων που φιλοξενούν παιδιά, για παράδειγμα, με νοητική υστέρηση ή/και Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές που σε περίπτωση υποτροπής τους δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν λόγω τραγικών ελλείψεων και καταφεύγουν στην εισαγγελική εντολή που οδηγεί τα παιδιά αυτά σε ψυχιατρεία ή νοσοκομεία επιδεινώνοντας έτι περαιτέρω την κατάστασή τους.

Η θλιβερή αυτή πραγματικότητα, που δεν συνάδει με τις αρχές ενός κράτους πρόνοιας και δικαίου, καθιστά επιτακτική την ανάγκη για ένα μόνιμο μηχανισμό υποστήριξης των εν λόγω ατόμων και, κατ’ επέκταση, των οικογενειών τους. Είναι επιτακτική η ανάγκη της αύξησης των υποδομών και ενίσχυσης της λειτουργίας των ΣΥΔ μέσω, ενδεικτικά, μόνιμης χρηματοδότησης, ώστε να μην εξαρτώνται από τη φιλανθρωπία ή από προσωρινά προγράμματα χρηματοδότησης, της στήριξης και της διεύρυνσης του προνοιακού χάρτη των φορέων παροχής υπηρεσιών προς τα άτομα με αναπηρία, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εντός της κοινότητας, της επικαιροποίησης του κανονιστικού πλαισίου ίδρυσης και λειτουργίας των ΣΥΔ και χωροθέτησής τους σε κάθε διοικητική ενότητα /Δήμο/ Περιφέρεια κ.α.

Εν συντομία, επιβάλλεται η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης και μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής με επαρκείς πιστώσεις προϋπολογισμού και έναν αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης σε στενή διαβούλευση και με την ενεργό συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, μέσω των αντιπροσωπευτικών τους οργανώσεων.

Η προηγούμενη κυβέρνηση επικαιροποίησε το πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των ΣΥΔ με την ΚΥΑ Δ12/ΓΠ, οικ. 13107/283 (Β΄1160, 8/4/2019) των υπουργών Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών, που αντικατέστησε την ΚΥΑ Δ12/ΓΠ, οικ.62866/1832 (Β΄5582, 30/11/2018). Επίσης, η πρώην υπουργός εξασφάλισε κονδύλια του ΕΣΠΑ προερχόμενα από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο μέσω της ΕΥΣΕΚΤ (Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου) για τα λειτουργικά έξοδα των υφισταμένων και άλλων επερχόμενων (τότε) ΣΥΔ. Βασικός στόχος της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν η αποϊδρυματοποίηση και η δημιουργία ΣΥΔ σε διαμερίσματα μέσα στον αστικό ιστό και η αποφυγή δημιουργίας νέων ΣΥΔ εκτός πόλεως που θα καθιστούσε απαγορευτική την κοινωνικοποίηση των ατόμων.

Επειδή:

- Η υποστηριζόμενη διαβίωση εξυπηρετεί το πρωταρχικό δικαίωμα για ανεξάρτητη διαβίωση κάθε ατόμου και στοχεύει παράλληλα στην ανάπτυξη και διατήρηση στο μέγιστο βαθμό των δεξιοτήτων και ικανοτήτων των ενοίκων. Επιπλέον, στοχεύει στην αποφυγή της περιθωριοποίησης ή ιδρυματοποίησης των εν λόγω ατόμων

- Το υπόψη ζήτημα είναι διαχρονικό και, βάσει σχετικών μελετών και στατιστικών, με αυξητικές τάσεις

- Η υποστηριζόμενη διαβίωση αντιμετωπίζει το ζήτημα της διαβίωσης-κατοικίας με προοπτική μακράς διάρκειας ή δια βίου

- Το κράτος δικαίου οφείλει να εγγυάται τη μη διάκριση και ισότητα όλων των πολιτών καθώς και τη περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών όλων, συμπεριλαμβανομένων και όσων βιώνουν πολλαπλή διάκριση

- Η υποστηριζόμενη διαβίωση οφείλει να εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο δράσης και σε μια συνεκτική και μακροπρόθεσμη στρατηγική με επαρκή και συνεχή ροή πιστώσεων προϋπολογισμού και ένα αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης

- Ο συντονισμός των πολλαπλών επιμέρους σημείων αναφοράς σε όλους τους δήμους και περιφέρειες της χώρας υπαγορεύει την ανάγκη δημιουργίας ενός εσωτερικού κεντρικού μηχανισμού συντονισμού-παρακολούθησης και υποστήριξης των δήμων και περιφερειών της χώρας για την εφαρμογή της εθνικής, ευρωπαϊκής και διεθνούς νομοθεσίας και την αξιοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης

- Ο καλύτερος δυνατός συντονισμός των συναρμόδιων υπουργείων θα διευκόλυνε τόσο την αύξηση των υποδομών (στέγη – κατασκευή νεών ΣΥΔ ή/και τροποποιήσεις διαμερισμάτων για νέες ΣΥΔ- , εξοπλισμός κ.λ.π) όσο και την λειτουργία των ΣΥΔ

- Λόγω της διαχρονικότητας, μονιμότητας και των αυξητικών τάσεων του ζητήματος είναι επιτακτική η ανάγκη μόνιμης χρηματοδότησης για τη δημιουργία υποδομών και την ενίσχυση των λειτουργικών εξόδων, πέραν των όποιων προσωρινών προγραμμάτων χρηματοδότησης

Ερωτώνται οι κκ. Υπουργοί:

1. Πως προτίθενται να αντιμετωπίσουν, ο καθένας στο τομέα του, το ζήτημα της αυξανόμενης ανάγκης υποδομών και ενίσχυσης λειτουργίας των ΣΥΔ; Υπάρχει κάποιος μακροπρόθεσμος σχεδιασμός στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης και μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής με επαρκείς πιστώσεις προϋπολογισμού;

2. Εξετάζει το Υπουργείο Εσωτερικών τη περίπτωση δημιουργίας ενός εσωτερικού κεντρικού μηχανισμού συντονισμού-παρακολούθησης και υποστήριξης των δήμων και περιφερειών της χώρας για την εφαρμογή της εθνικής, ευρωπαϊκής και διεθνούς νομοθεσίας και την αξιοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης;

3. Εξετάζουν οι συναρμόδιοι υπουργοί τη περίπτωση μόνιμης χρηματοδότησης των ΣΥΔ τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και σε επίπεδο λειτουργίας, πέραν των όποιων προσωρινών προγραμμάτων χρηματοδότησης;

Οι ερωτώντες βουλευτές

Καρασαρλίδου Ευφροσύνη (Φρόσω)

Αγαθοπούλου Ειρήνη-Ελένη

Βαρδάκης Σωκράτης

Βέττα Καλλιόπη

Γιαννούλης Χρήστος

Γκαρά Αναστασία

Γκιόλας Ιωάννης

Δρίτσας Θεόδωρος

Ελευθεριάδου Σουλτάνα

Ζαχαριάδης Κωνσταντίνος

Ζεϊμπέκ Χουσεΐν