Έρευνα-Επιμέλεια:
Μάκης Δημητράκης
Στη σειρά του οδοιπορικού «Τα εξοχικά κέντρα και κέντρα διασκέδασης» που «ξεκίνησε» η εφημερίδα μας στις 16-11-2019 και που ήταν αφιερωμένο στην «Ελιά», σήμερα αφιερώνουμε το «ρεπορτάζ» μας σε τρία άλλα «κέντρα» που με τη σειρά τους αποτέλεσαν σημεία αναφοράς αλλά και «σταθμούς» διασκέδασης για τους Βεροιώτες μιας άλλης εποχής.
Πράσινος Κήπος
Στη φωτο διακρίνονται: οι Αντωνίου και Λαθήρας
Από τα παλαιότερα εξοχικά κέντρα της Βέροιας αφού η λειτουργία του χρονολογείται στην περίοδο του μεσοπολέμου. Γύρω στα 1935 ο Πρόδρομος Σταμπουλίδης, πρόσφυγας από το Κεσκίν-Μαντέμ της Μικρασίας δημιούργησε τον «Πράσινο Κήπο», ένα εξοχικό κέντρο και ταυτόχρονα κέντρο διασκέδασης που έγινε σύντομα σημείο αναφοράς της πόλης.
Ο δημιουργός του, αφού προηγουμένως είχε ασχοληθεί με την κτηνοτροφία στην περιοχή των Σερβίων Κοζάνης, δημιούργησε στην αρχή μια πρόχειρη αυθαίρετη κατασκευή-καφενείο που βρισκόταν επί της σημερινής λεωφόρου Ανοίξεως, λίγο μετά το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Σήμερα στον ίδιο χώρο υπάρχει παιδική χαρά και η προέκταση της οδού Γράμμου. Από τον πανέμορφο άλλοτε «Κήπο» σώζονται ακόμη και σήμερα δύο αγριομουριές τις οποίες είχε φυτέψει προσωπικά ο ίδιος, ο μερακλής ξανθομάλλης «Μποντόσης» όπως αποκαλούσαν τον Μπαρμπα-Πρόδρομο φίλοι και πελάτες. Ο ίδιος είχε φυτέψει ακόμη φλαμουριές και ακακίες που κόπηκαν όταν ο χώρος απαλλοτριώθηκε.
Ο «Κήπος» στο ξεκίνημά του ήταν ένα μικρό εξοχικό καφενείο, μ’ ένα σπιτάκι (του εποικισμού) στο βάθος, με λίγα ξύλινα τραπεζάκια και πολλές ψάθινες καρέκλες. Με το πέρασμα του χρόνου ο «Κήπος» ανακαινίσθηκε και βελτιώθηκε και στην κλειστή «χειμερινή» σάλα του αλλά και στη δροσερή αυλή του την περιφραγμένη με ξύλινα κάγκελα διασκέδαζαν οι κάτοικοι της Βέροιας αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Κατά τη μακρόχρονη λειτουργία του κέντρου, διοργανώνονταν ετήσιες χοροεσπερίδες Ποντίων, Μικρασιατών και πολλών πολιτιστικών συλλόγων ενώ συχνά ήταν τα απρογραμμάτιστα αλλά αυθόρμητα γλέντια.
Από το πάλκο του «Κήπου» τραγούδησαν πολλοί νέοι καλλιτέχνες, πολύ γνωστά ονόματα αργότερα, όπως ο Τσιτσάνης, ο Πουγιουμτζής, ο Τσαουσάκης, ο πόντιος τραγουδιστής Χρύσανθος, ο λυράρης Γώγος, οι αδελφές Καλουτά, οι αδερφοί Κατσάμπα, ενώ αξιοσημείωτη είναι και η εμφάνιση της νεαρής τότε χορεύτριας Ζωζώς Σαπουντζάκη που την συνόδευε παίζοντας πιάνο ή ακορντεόν η μητέρα της.
Από τους ντόπιους καλλιτέχνες συχνά εμφανίζονταν οι Πέτρος Καρανίκας, Νίκος Καλαϊτζής, Γιάννης Γκαντίδης, Μαρίνος και Ντίνος Βασιλειάδης, Βασίλης Σωζερίδης, Γιώργος Πανανόπουλος, ο ρεμπέτης Στόφας, ο μικρόσωμος μπουζουξής Βασιλάκης και ο Σωκράτης Καμπουρέλος.
Το 1960 στον χώρο του «Κήπου» ο Ευγένιος Σπαθάρης παρουσίασε τη θρυλική παράσταση του Καραγκιόζη. Ο «Κήπος» λειτούργησε καθ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής και αφού για ένα μικρό χρονικό διάστημα δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά στον χώρο ο Μέρκος Καρατζόγλου (δημιουργός μετέπειτα του εστιατορίου «ΧΑΒΑΗ»), γύρω στα 1966 έκλεισε και αφού για ένα μικρό χρονικό διάστημα στο κτίσμα του, φιλοξενήθηκε το 7ο Δημοτικό Σχολείο Βέροιας, το 1969-70 το κτίσμα κατεδαφίστηκε.
Ο Μπαρμπα-Πρόδρομος μετακόμισε επαγγελματικά στην πλατεία Ωρολογίου όπου έστησε το καφενείο-ουζερί «Στέκι» που αργότερα πέρασε στον γαμπρό του Νίκο Στάντζο πατέρα δύο γνωστών μας συμπολιτών, του Πρόδρομου (Μάκος) Στάντζου (υπάλληλος της Εθνικής Τράπεζας) και του Θανάση (Σούλης) Στάντζου (υπαλλήλου της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών και μεγάλου βαθμοφόρου στον Προσκοπισμό του γνωστού «Κάστορα»).
Ο Παράδεισος
Σε μικρή απόσταση από τον «Πράσινο Κήπο», λειτούργησε άλλο ένα εξοχικό κέντρο. Ο «Παράδεισος». Πανύψηλα δέντρα με πλούσια βλάστηση και μαγευτική θέα προς τον κάμπο της Βέροιας δημιουργούσαν μια παραδεισένια τοποθεσία.
Το εξοχικό βρισκόταν δίπλα από την παλαιά εκκλησία των Αγίων Αναργύρων εκεί όπου σήμερα υπάρχει παιδική χαρά. Στα πρώτα χρόνια λειτούργησε ως καφενείο το οποίο μετέτρεψαν σε εστιατόριο οι Άγγλοι στρατιώτες, όταν ήρθαν στη Βέροια το 1941 πριν την γερμανική εισβολή.
Αργότερα μετά την Κατοχή ο «Παράδεισος» μετατράπηκε σε εξοχικό κέντρο και από την πλευρά της λεωφόρου Ανοίξεως είχε μαντρότοιχο ύψους 2 μέτρων περίπου και ξύλινη δίφυλλη καγκελωτή πόρτα.
Για πάρα πολλά χρόνια στον «Παράδεισο» που είχε τη δυνατότητα φιλοξενίας 80-100 θαμώνων, δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά ο Αριστείδης Δημητριάδης ενώ για ένα μικρό χρονικό διάστημα την επιχείρηση είχε ο Βεροιώτης επιχειρηματίας Μπέσιος.
Ο Παράδεισος, απέναντι από την είσοδο του οποίου υπήρχε σιντριβάνι έπαψε να λειτουργεί στα μέσα της δεκαετίας του 1960.
Ο Βόσπορος
Ο «Βόσπορος» το εξοχικό κέντρο που για πολλά χρόνια έδωσε την ονομασία στην ευρύτερη περιοχή, βρισκόταν στη σημερινή συνοικία της «Κυψέλης» στη συμβολή των οδών Μανδηλαρά και Εφέσου (πολύ κοντά στην οδό Πιερίων – περιοχή Λαδομύλων).
Πρωτολειτούργησε το 1950 και ιδρυτής υπήρξε ο Χατζηπαύλος Μπαλής που είχε έρθει πρόσφυγας στη Βέροια από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας (περιοχή Κωνσταντινούπολης). Η καθημερινή του επαφή με τα νερά του Βοσπόρου έγινε αφορμή για την ονομασία του «εξοχικού» που δημιουργήθηκε σε μια έκταση τεσσάρων στρεμμάτων με πλούσια βλάστηση, πολλά λουλούδια και ένα ρυάκι που δρόσιζε ακόμη περισσότερο το χώρο που αποτέλεσε «καταφύγιο» για τους Βεροιώτες ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας ο «Βόσπορος» λειτούργησε μόνο στον κήπο του και μόνο την περίοδο από τον Απρίλη μέχρι τον Οκτώβρη. Από το 1965 και μετά διέθετε και χειμερινή σάλα.
Η δροσιά του «Βοσπόρου» σε συνδυασμό με την εκλεκτή κουζίνα και την άριστη εξυπηρέτηση υπήρξαν πόλοι έλξης για τους πελάτες, ενώ άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι ήταν το στέκι πολλών θεατρικών «μπουλουκιών» (περιφερόμενων θιάσων) που επισκέπτονταν την πόλη. Ανάμεσα στους «αστέρες» της 7ης τέχνης που πέρασαν όμορφες στιγμές στον «Βόσπορο» ήταν και οι Μίμης Φωτόπουλος, Νίκος Σταυρίδης και Ντίνος Ηλιόπουλος.
Ο «Βόσπορος» μετά τον ιδρυτή του πέρασε στον γιο του Νίκο Μπαλή και στην επιχείρηση εργαζόταν και η σύζυγός του Χαρίκλεια και ο γιος τους Παύλος.
Το εξοχικό κέντρο έκλεισε το 1972 ενώ αξίζει να αναφερθεί πως η μουσική επένδυση στη διασκέδαση γινόταν με πλάκες γραμμοφώνου..
Υ.Γ.: Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους αδερφούς Μάκο και Σούλη Στάντζο, και τον Παύλο Μπαλή για τις συνεντεύξεις που μου παραχώρησαν για τον «οδοιπορικό» μου καθώς και την Ολυμπία Μπέτσα για το άρθρο της «Οι δρόμοι της πόλης» που δημοσιεύτηκε στα χρονικά (ιστορίας και πολιτισμού Ν. Ημαθίας τ. 26/2015).
