Περισσότεροι από 300.000 Έλληνες
εκδηλώνουν κάθε χρόνο γρίπη, ενώ πολλαπλάσιος αριθμός αρρωσταίνει από κάποιον
ιό που προκαλεί κοινό κρυολόγημα (αυτό που αποκαλούμε «ίωση»). Πώς μπορεί όμως
να ξέρει κανείς τί από τα δύο έχει;
Μία πρώτη, καλή ένδειξη
είναι τα συμπτώματα που εκδηλώνει, σύμφωνα
με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC). Παρότι η γρίπη
και το κρυολόγημα είναι νοσήματα που αρχίζουν στο ανώτερο αναπνευστικό, έχουν
διαφορετικές εκδηλώσεις αλλά και επιπλοκές.
Σε γενικές γραμμές, το
κρυολόγημα προκαλεί πιο ελαφριά συμπτώματα, κυρίως στη μύτη, τον λαιμό και τα
μάτια. Η γρίπη συνήθως προκαλεί πιο γενικευμένα και σοβαρά συμπτώματα (π.χ.
πυρετός, πόνοι σε όλο το σώμα).
Ειδικότερα, ο πυρετός
είναι ασυνήθιστος και χαμηλός (κάτω από 38 βαθμούς Κελσίου) στο κρυολόγημα,
αλλά συχνός και πολλές φορές υψηλός (πάνω από 38 βαθμούς) στη γρίπη. Εξαίρεση αποτελούν
τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, που μπορεί να παρουσιάσουν υψηλό πυρετό και με το
κρυολόγημα.
Στο κρυολόγημα είναι επίσης
σπάνιο να πονάει κανείς στους μυς και σε όλο του το σώμα ή να νιώθει πολύ
κουρασμένος, ενώ αντιθέτως αυτά τα συμπτώματα είναι συχνά στη γρίπη. Όταν
εξάλλου έχει κάποιος κρυολόγημα, δεν θα νιώθει εξαντλημένος, ενώ με τη γρίπη η
εξάντληση είναι συνηθισμένο σύμπτωμα.
Ο βήχας και ο πονοκέφαλος
είναι συχνά συμπτώματα σε γρίπη και κρυολόγημα, αλλά είναι πιο έντονα στη γρίπη.
Αντίθετα, το συνάχι, το φτάρνισμα και ο πονόλαιμος εκδηλώνονται σχεδόν πάντοτε
και είναι πολύ ενοχλητικά κυρίως στο κρυολόγημα. Όταν κάποιος έχει γρίπη, το
όποιο συνάχι, φτάρνισμα ή/και πονόλαιμος είναι ήπια. Ήπια είναι τέλος και η
δακρύρροια (δάκρυσμα των ματιών) στη γρίπη, αλλά στο κρυολόγημα είναι συχνή και
ενοχλητική.
Η γρίπη είναι επίσης πιο
σοβαρή νόσος απ' ό,τι το απλό κρυολόγημα, επειδή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές.
Οι πιο συχνές επιπλοκές της είναι η βρογχίτιδα και η πνευμονία, που
εκδηλώνονται όταν ορισμένα βακτήρια βρίσκουν ευκαιρία να επιτεθούν στον οργανισμό
που είναι εξασθενημένος από τη γρίπη. Μερικές φορές, ωστόσο, η ίδια η γρίπη
προκαλεί την πνευμονία.
Άλλες πιο σπάνιες, αλλά
πιο σοβαρές επιπλοκές, είναι η εγκεφαλίτιδα (λοίμωξη στον εγκέφαλο) και οι
γενικευμένες λοιμώξεις. Οι επιπλοκές της γρίπης συχνά απαιτούν νοσηλεία στο
νοσοκομείο και μπορεί να απειλήσουν τη ζωή, ειδικά των μικρών παιδιών, των
ηλικιωμένων και των πασχόντων από χρόνιες παθήσεις. Τον περυσινό χειμώνα, 388
συμπολίτες μας αρρώστησαν βαριά από τη γρίπη, με τους 374 από αυτούς να
χρειάζονται νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Οι 154 από αυτούς δεν
κατόρθωσαν να κρατηθούν στη ζωή.
Επιπλοκές μπορεί να
προκαλέσει και το κρυολόγημα, αλλά αυτές είναι σπάνιες και διαφορετικές απ'
ό,τι στη γρίπη. Οι πιο συνηθισμένες επιπλοκές του κρυολογήματος είναι η ωτίτιδα,
η ιγμορίτιδα και η οξεία βρογχίτιδα, σύμφωνα
με την Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία. Επίσης, αν ένας
ασθενής έχει άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (χρόνια βρογχίτιδα ή/και
εμφύσημα), τα συμπτώματα αυτών των παθήσεων μπορεί να είναι πιο έντονα για
αρκετές εβδομάδες έπειτα από την υποχώρηση του κρυολογήματος. Το κρυολόγημα
μπορεί επίσης να αφήσει στον ασθενή βήχα, συνήθως χωρίς φλέγματα, που επιμένει
για εβδομάδες ή μήνες μετά την υποχώρηση της ίωσης.
Είναι ζωτικής σημασίας να
διασφαλίσουμε ότι ο αέρας που αναπνέουμε μέσα στο χώρο που ζούμε και εργαζόμαστε,
είναι όσο το δυνατόν πιο καθαρός και υγιεινός. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό
αν στον χώρο μας υπάρχουν άτομα που πάσχουν από αλλεργίες ή αναπνευστικά
προβλήματα, όπως ΧΑΠ και άσθμα, ηλικιωμένοι, έγκυες, βρέφη, παιδιά ή κατοικίδια.
Για το σκοπό αυτό, υπάρχουν ειδικές
συσκευές που απολυμαίνουν και καθαρίζουν τον αέρα
όλο το 24ωρο και λειτουργούν με αναλώσιμες κασέτες.
Η γρίπη και το κρυολόγημα
έχουν και άλλες διαφορές. Η πρώτη από αυτές είναι ότι προκαλούνται από εντελώς
διαφορετικούς ιούς. Η γρίπη προκαλείται κάθε χρόνο από 3-4 διαφορετικά στελέχη
τριών συγκεκριμένων ιών (είναι οι ιοί γρίπης A, B και C). Οι ιοί τύπου Α ή Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο, ενώ οι περιπτώσεις γρίπης από
ιούς τύπου C είναι πολύ σπάνιες.
Το κοινό
κρυολόγημα προκαλείται από 200 διαφορετικούς ιούς. Το 10-40% των κρουσμάτων προκαλείται από ρινοϊό, ενώ
άλλοι συνηθισμένοι ιοί είναι οι κοροναϊοί και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV).
Η γρίπη έχει επίσης μέτρια
μεταδοτικότητα, ενώ το κοινό κρυολόγημα πολύ υψηλή. Το ECDC υπολογίζει ότι κάθε ασθενής με γρίπη
μολύνει 1-2 άτομα χωρίς ανοσία, ενώ ο μέσος ενήλικας παθαίνει 2-4 κρυολογήματα
τον χρόνο και τα μικρά παιδιά 6-8 (κυρίως από τον Σεπτέμβριο έως τον Μάιο).
Η μεταδοτικότητα της
γρίπης πιστεύεται ότι αρχίζει την παραμονή από την εμφάνιση των συμπτωμάτων της
σε ένα άτομο. Ύστερα ο ασθενής είναι ιδιαίτερα μεταδοτικός για 3-5 ημέρες. Στα
παιδιά, όμως, η μεταδοτικότητα ίσως διαρκεί περισσότερο (έως και 7 ημέρες μετά
από την έναρξή της). Γι' αυτό και είναι σημαντικό όποιος παρουσιάσει συμπτώματα
γρίπης να μείνει στο σπίτι έως ότου νιώσει αρκετά καλά, ώστε να επιστρέψει στις
καθημερινές δραστηριότητές του.
Το κρυολόγημα είναι
συνήθως μεταδοτικό τις πρώτες μέρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων του. Όσον
αφορά τη διάρκεια, το κρυολόγημα μπορεί να διαρκέσει επί μία εβδομάδα ή
περισσότερο, ενώ η γρίπη συνήθως υποχωρεί σε λίγες μέρες (αν διαρκέσει περίπου
μία εβδομάδα, χρειάζεται ιατρική αξιολόγηση).
Για να προστατευθείτε
τόσο από τη γρίπη, όσο και από το κρυολόγημα είναι απαραίτητο να λαμβάνετε
μερικά μέτρα, που θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα τώρα στις γιορτές που θα
βρίσκεστε σε κλειστούς χώρους με πολλά άτομα. Τα ECDC συνιστούν ως πρώτο μέτρο το καλό και
συχνό πλύσιμο των χεριών, διότι οι ιοί που αποβάλλονται με τον βήχα και το
φτάρνισμα μπορεί να μολύνουν κοινόχρηστα αντικείμενα (π.χ. πόμολα σε πόρτες,
σταθερά τηλέφωνα κ.λπ.).
Επιπλέον, είναι πολύ χρήσιμο να έχετε στο χώρο σας
(σπίτι ή γραφείο) μία ειδική συσκευή απολύμανσης και
καθαρισμού του αέρα και των επιφανειών. Ο αέρας σε κλειστό χώρο είναι επιβαρυμένος με
μικρόβια που μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν ένα πρόβλημα υγείας.
Υπάρχουν συσκευές που είναι ειδικά σχεδιασμένες για να εξουδετερώνουν γρήγορα
τους ιούς και τα άλλα παθογόνα σε αυτόν αλλά και στις επιφάνειες, καθώς και τα
αλλεργιογόνα (π.χ. γύρη, σκόνη, μούχλα, ακάρεα, τρίχωμα ζώων) και τις οσμές από
καπνό, κουζίνα, κλεισούρα, καύση ξύλων και νέφος.
Επίσης, όταν βήχετε ή
φταρνίζεστε, να καλύπτετε τη μύτη και το στόμα σας με ένα χαρτομάντιλο μιας
χρήσης ή με το μανίκι σας (στον αγκώνα). Αν νιώθετε άρρωστοι και ανεβάσετε
πυρετό, καλύτερα είναι να μείνετε στο σπίτι. Απαραίτητο είναι επίσης, αν
ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου, να κάνετε ακόμα και τώρα το αντιγριπικό
εμβόλιο. Στις ομάδες αυτές ανήκουν τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, οι
ασθενείς (άνω των 6 μηνών) με χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού, του
καρδιαγγειακού, του νεφρικού ή του νευρολογικού συστήματος, οι παχύσαρκοι
ασθενείς, οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, οι έγκυοι κ.λπ.
