Γράφει ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος Φιλόλογος
Είναι γνωστό, ότι η άλωση της Τρίπολης κράτησε έξι μήνες (23 Σεπτεμβρίου 1821). Στο διάστημα αυτό δόθηκε στους Έλληνες να ετοιμαστούν για την μεγάλη επίθεση που θα έκρινε την τύχη της Επανάστασης. Ο Κολοκοτρώνης, που αναγνωρίστηκε ως αρχηγός του αγώνα, γύριζε στα χωριά για να εξασφαλίσει την πολύτιμη μπαρούτι.
Με την κήρυξη της επανάστασης, ο Χουρσίτ πασάς βρίσκεται στην Ήπειρο σε πόλεμο με τον Αλή Πασά. Όταν πληροφορήθηκε τα γεγονότα, έστειλε στο Μοριά δύναμη από 4000 Τουρκαλβανών υπό τον Μουσταφά πασά (Μουσταφάμπεη) για να ενισχύσει την πολιορκούμενη πόλη. Ο Μουσταφάμπεης κατά την κάθοδό του προς την Τρίπολη σάρωσε όποια επαναστατική εστία βρήκε στο δρόμο του, πυρπόλησε τη Βοστίτσα (Αίγιο), έλυσε την πολιορκία του Άργους και της Ακροκορίνθου και τελικά μπήκε στην πολιορκημένη πόλη στις 6 Μαΐου του 1821. Ο Κολοκοτρώνης πάντως επέτρεψε στον Μουσταφά να περάσει δίχως μάχη, γιατί προτίμησε να έχει τους Τούρκους συγκεντρωμένους μέσα στην πόλη. Έτσι την πόλη την υπεράσπιζαν συνολικά 10.000 Τουρκ-αλβανοί με αρχηγό τον Μουσταφά μπεη 1
Σε όλο το διάστημα της πολιορκίας της Τρίπολης το 1821 πραγματοποιήθηκαν αρκετές μάχες πρώτα στο Βαλτέτσι και στην υπόλοιπη Στερεά Ελλάδα . Όπως: στις 23 Απριλίου της Αλαμάνας (με τον Αθανάσιο Διάκο εναντίον του Ομέρ Βρυώνη), στις 8 Μαΐου στο χάνι της Γραβιάς, (Οδυσσέας Ανδρούτσος-Ομέρ Βρυώνης), στις 26 Αυγούστου στα Βασιλικά(Γιάννης Γκούρας- Μπεϊράν πασάς) Όλες είχαν ως επίκεντρο την άλωση της πόλης. Οι μεν Τούρκοι να στέλνουν στρατό για να βοηθήσουν τους πολιορκούμενους, ενώ οι Έλληνες να προσπαθούν να τους καθυστερήσουν μέχρι που να καταληφθεί η Τρίπολη. 2
Η άφιξη στην Πελοπόννησο(19Ιουνίου1821του Δημητρίου Υψηλάντη )αδελφού του Αλεξάνδρου, ως αρχηγού της Επανάστασης του 1821 επηρέασε τον αγώνα των Ελλήνων.«ήρχετο ως εντολοδόχος του αδελφού του δια την διεύθυνσιν και την αρχστρατηγίαν της Ελληνικής Επανάστασης. ..Η εμφάνισίς του εχαιρετίσθη με εκρήξεις ενθουσιασμού.» Μεγάλη σημασία είχε ο Πριγκιπικός Τίτλος του Υψηλάντη για τους Τούρκους, αλλά και για τους επαναστάτες όλης της Πελοποννήσου. Έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους αγωνιστές. Η παρουσία του στη συνέχεια στα Βέρβενα που λαμβάνονταν αποφάσεις προκάλεσε την αντίδραση των προκρίτων, οι οποίοι έβλεπαν, ότι με την ανάληψη της αρχηγίας του Υψηλάντη χάνεται η δική τους εξουσία. Με την μεσολάβηση Κολοκοτρώνη, του Δημητρίου Υψηλάντη και άλλων οπλαρχηγών στη διένεξη με τους πρόκριτους αποφεύχθηκαν τα χειρότερα 3
Από τις 13 Σεπτεμβρίου οι Τούρκοι βλέποντας το αδιέξοδο που έφτασαν οι διαπραγματεύσεις ήταν μονόδρομος. Τις προτάσεις τις οι οποίες έκαναν τις απέρριψαν οι εκπρόσωποι του αγώνα. Έτσι φτάσαμε στις 23 Σεπτεμβρίου. Ήταν ημέρα Παρασκευή. Ο Μανώλης Δούνιας από την Τσακωνία4 και μερικοί άλλοι το πρωί ανέβηκαν επάνω στην τάπια(οχυρό) της Τρίπολης κοντά στην πύλη εξόδου προς το Ναύπλιο. Σκότωσαν τους Τούρκους και αφού ύψωσαν την Ελληνική σημαία με το πυροβόλο των Τούρκων βομβάρδιζαν το Σαράι. Ο Δούνιας ήταν αυτός που μπήκε μέσα πρώτος και άνοιξε την Πύλη. Εκεί κοντά στα χαλάσματα ήταν 60 περίπου Έλληνες πολεμιστές οι οποίοι μπήκαν αμέσως μέσα. Οι πολιορκημένοι Τούρκοι και Εβραίοι που ήταν μέσα αιφνιδιάστηκαν και κλείστηκαν στα σπίτια τους, ενώ κάποιοι άλλοι πολεμούσαν. Σε λίγο άνοιξαν όλες οι πύλες. Γρήγορα εισήλθαν όλοι οι πολιορκητές. Αυτό που ακολούθησε ακόμη και οι ιστορικοί δυσκολεύονται να το περιγράψουν. Κλαυθμός και οδυρμός θανάτου των Τούρκων. «Φρικτός ο απολογισμός των σφαγών αλλά όχι απόλυτα ακριβής. Κατά μία εκδοχή σκοτώθηκαν 10000 Οθωμανοί και Εβραίοι ένοπλοι και άοπλοι. Ο αριθμός πρέπει να είναι μεγαλύτερος, γιατί από τις 35000 εγκλείστους σώθηκαν μόνο 6-700 χριστιανοι. Οι Έλληνες είχαν 227 νεκρούς εκτός από τα κάστρα και 146 εντός της πόλεως. Οι επιφανείς Τούρκοι και τα χαρέμια των πασάδων τέθηκαν υπό την προστασία των καπεταναίων και διασώθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου. Τους επιτράπηκε η έξοδος.5
Πάντως είναι σημαντικό ότι κανείς από τους αγωνιστές που έλαβαν μέρος στον αγώνα και έγραψαν γι αυτά…αλλά και οι τότε ιστοριογράφοι ούτε παρασιωπούν ούτε ωραιοποιούν το γεγονός. Το δικαιολογούν, συχνότατα ανεπιτυχώς ,αλλά δεν το δικαιώνουν. Ο σύγχρονος ιστορικός δεν χρειάζεται ούτε να δικαιώνει, ούτε να δικαιολογεί. Απλώς να κατανοεί και να κατανοεί και να ερμηνεύει.6
Γράφει ο Φιλήμων: « Καταδικάζουν τινές την διαγωγήν των Ελλήνων ως υπερβάσα εν ταύτη τη περιστάσει τα όρια της διεκδικήσεως και προχωρήσασαν μέχρι απανθρωπίας. Ουδείς αρνείται το κακόν και ημείς απέχομεν πάσης υπερασπίσεως επί της ουσίας. Αλλά υπήρξε ποτέ επανάστασις κατά εξουσίας τυραννικής και ταύτης αλλοεθνούς, αλλόθρησκου και αλλόγλωσσου, μη συνοδευθείσα μεθ’ όλων των σκληρών χαρακτήρων…» ? 7
Οι οπλαρχηγοί ήταν υπεύθυνοι των ομάδων των αγωνιστών οι οποίοι δεν πειθαρχούσαν εύκολα. Ο καθένας τους είχε τη δική του άποψη και τα συμφέροντα συντήρησης. Δεν ήταν εύκολο στους οπλαρχηγούς να επιβληθούν. Κανείς οπλαρχηγός δεν έδωσε διαταγή για σφαγές. Αυτές ήταν αποφάσεις της στιγμής. Μη ξεχνάμε ότι οι Έλληνες προέρχονται από οδυνηρή σκλαβιά και η περίπτωσης της εκδίκησης δεν πρέπει να αποκλεισθεί. Για τα θύματα των προκρίτων στην Τρίπολη και στην Κωνσταντινούπολη τους οποίους βασάνισαν δεν γνωρίζω αν τα συμμερίστηκαν οι επικριτές. Οι πολεμιστές του 1821 ζητούσαν για να ελευθερώσουν τη δική τους πατρίδα με ιστορία και πολιτισμό. Οι Επαναστάσεις έχουν το δικό τους σκληρό νόμο. «Σε μια επαναστατική έκρηξη δεν χρειάζεται διαταγή για να αρχίσει η σφαγή. Μόνο οι νεότερες της ιστορίας σφαγές έγιναν κατόπιν διαταγής.»Να υπενθυμίσουμε ότι ο Κολοκοτρώνης όταν μπήκε στην Τρίπολη οι σφαγές σταμάτησαν . Μήπως στόχος των επικριτών ήταν πάντα η Χριστιανική πίστη? Οι κομματικές ιδέες πλαστογραφούν την ιστορία.
Βιβλιογραφία
1.Ηλίας Κοτρίδης «Η πολιορκία της Τρίπολης»Κοινωνική Δικτύωση.
2.Β.Σκουλάτος,( συνάδελφος στην Ιωνίδειο)- Ν Δημητρακόπουλος, Σ. Κόνδης. «Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη (1789-1909) Εκδόσεις ΟΕΔΒ 2002. 3. Διονύσιος Κόκκινος «Η Ελληνική Επανάσταση» τ.1ος σελ.472.4.Οδός Εμμ. Δούνια με αριθ.10 ήταν η διεύθυνση του σπιτιού μου στην Τρίπολη. 5.Τιμωλέων Μαχαίρας. Υποστράτηγος ε. α. «Η πολιορκία και η άλωση της Τριπολιτσάς». Στρ. Επιθεώρηση. Μάρτιος 2005.6.Σαράντος Καργάκος. «η Ελληνική Επανάσταση του 21» τ.Β’ σελ.101. και 98.Εκδ. Realnws..7.Ι.Φιλήμων.»Δοκίμιον ιστορικόν της Ελληνικής Επαναστάσεως»τ. Δ’σελ.228
Βέροια 14 Δεκεμβρίου 2019.
