Από τη μια η επίσκεψη του κ. Πρωθυπουργού και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για τις οινοπαραγωγικές μονάδες της ευρύτερης περιοχής μας, από την άλλη οι αναφορές του αγαπητού συναδέλφου Μάκη Δημητράκη για τα ταβερνάκια της παλιάς Βέροιας, με παρακίνησαν να προσθέσω κι εγώ μια πινελιά στον οινο-πίνακα με κάποια εύθυμα στιγμιότυπα της πόλης μας…
Δεν μας έχει δώσει (απ’ όσο τουλάχιστον γνωρίζω, αγαπητοί φίλοι) ιδιαίτερα δείγματα αστάθειας και δημιουργίας ρηγμάτων το έδαφος πάνω στο οποίο είναι χτισμένη η πόλη μας. Μόνο η χαρακτηριστική ασβεστολιθική πορόπετρα που κυριαρχεί στο υπέδαφός της σε συνδυασμό με την υγρασία του μικροκλίματός της (στο παρελθόν ελάχιστες ήταν οι ημέρες χωρίς βροχή) δημιουργούν πολλά και μεγάλα υπόγεια σπήλαια. Παρόλα αυτά, με βεβαιότητα αρθρογράφος του «Αστέρα Βερροίας» δίνει την πληροφορία ότι κάπου στις παρυφές του Βερμίου όρους κοντά στα όρια της πόλης υπήρχε ως τις πρώτες δεκαετίες του 1900 εμφανής «…κρατήρας εσβεσμένου ηφαιστείου, αν και αυτό “γέμισε” πια, κατά τη γνώμη των αφελών από τες πέτρες τα χώματα που ρίχνουν όσοι περνούν από κει και από τα … σκουπίδια!!!». Όπως και να έχει το πράγμα, ήταν πάντοτε διάχυτη μεταξύ των κατοίκων της Βέροιας η άποψη ότι το έδαφός της είναι σεισμογενές (προσωπικά δεν μπορώ ούτε να το υποστηρίξω, αλλά ούτε και να το απορρίψω…).
Μάλιστα, φανατικός λάτρης των παραγόμενων εκ της συνθλίψεως κρασοστάφυλων προϊόντων (μεγάλος κρασοπατέρας δηλαδή), ο Δημήτρης Μπ……., επί χρόνια διαβεβαίωνε τους θαμώνες του καφενείου όπου κάθε πρωί έπινε το καφεδάκι του πριν πάει για την εργασία του ότι το προηγούμενο βράδυ «…ο δρόμος και τα σπίτια χορεύανε!!!». Ποτέ όμως δεν γινόταν πιστευτός. Στην καλύτερη των περιπτώσεων αντιμετωπιζόταν με κάποιο ευπροσήγορο χαμόγελο από τους συμπολίτες του, ενώ τις περισσότερες φορές τα περιπαιχτικά πειράγματα έδιναν κι έπαιρναν…
Τον πλήγωνε βαθύτατα αυτή η απόρριψη από φίλους και γνωστούς τον Δημήτρη, αλλά δεν εννοούσε με τίποτε να αλλάξει τις συνήθειές του. Έτσι κάθε βραδάκι, αφού τελείωνε την κοπιαστική εργασία της ημέρας (το δίκιο να λέγεται, κανείς δεν μπορούσε να αρνηθεί την εργατικότητά του), έκανε την επίσκεψή του σε οινομαγειρείο της αγοράς, έβρισκε θέση δίπλα ακριβώς από τα παταρόξυλα που στήριζαν σε παράταξη τα 500οκαδιάρικα βαρέλια και έδινε με σοβαρό ύφος την παραγγελία του: «Κατάστημααα, ένα *καρτούσο για αρχή…» (* το κλασσικό κοκκινόχρωμο κανατάκι των 250ml που σερβίριζαν παλιότερα το κρασί). Αυτό σήμαινε ότι το καραφάκι με το κρασί θα έπρεπε να το συνοδεύει καμιά σαρδέλα ή ρέγγα (ο μπακαλιάρος ήταν για τις γιορτές), στουμπικτό κρεμύδι, λίγες ελίτσες με φασόλια. Μετά συνέχιζε «ξεροσφύρι». Συμπαθής όπως ήταν, όλο και κάποιος θα του κέρναγε το τρίτο, άλλος το τέταρτο και πήγαινε λέγοντας… Το τελευταίο ποτήρι με κρασί το ονόμαζε «βραδινό κουπάρι» και το ανακοίνωνε φωναχτά: «Άντε και το βραδινό κουπάρι!!!» ως σύνθημα για να του βάλει ο ταβερνιάρης τα περισσεύματα από τα κεράσματα σ’ ένα μπουκάλι. Αφού στράγγιζε καλά-καλά το ποτήρι (μεγάλη αμαρτία να πάει χαμένη η τελευταία σταγόνα), το γύριζε ανάποδα στο τραπέζι, σηκωνόταν αποφασιστικά, έπαιρνε με το ένα χέρι το μπουκάλι με τα κεράσματα και με το άλλο ανασήκωνε το καπέλο του λέγοντας τον χαρακτηριστικό χαιρετισμό του: «Την καληνύχτα μου! Ώρα για σπίτι…». Βέβαια, με το μεθύσι που έκανε, η ώρα δεν έφτανε με τίποτε για να κατορθώσει να φτάσει στο σπίτι του, τρεκλίζοντας…
Το 1928 ήταν χρονιά που σε όλη την Ελλάδα είχε επικρατήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τρομερή κακοκαιρία με βροχές, χαλάζι, αστραπές και βροντές. Ο Αλιάκμονας κι ο Αξιός πλημμύρισαν, ενώ η παραγωγή στους περιβόητους λαχανόκηπους της πόλης καταστράφηκε. Από το τέλος Μαΐου προστέθηκε και η φήμη ότι κάποιος Ιταλός επιστήμονας είχε εντοπίσει έναν νέο κομήτη κατευθυνόμενο προς τη Γη!!! Οι απλοϊκές γυναίκες, ιδιαίτερα οι θρησκόληπτες γριούλες, είχαν πεισθεί πια ότι είχε φτάσει το τέλος του κόσμου και ζούσαν σε συνεχή ανάμεικτη κατάσταση τρόμου-αναμονής. Ο παραμικρός κρότος, ακόμη και το απλό πέρασμα κάποιου κάρου από τον πλακόστρωτο δρόμο έκανε πολλές από αυτές να πετιούνται όρθιες και να σταυροκοπιούνται ψιθυρίζοντας «Παναγιά βόηθα!!!».
Σαν να μην έφταναν αυτά, στα μέσα του Απριλίου μεγάλος σεισμός ισοπέδωσε σχεδόν την Κόρινθο και τα περίχωρά της. Στα καφενεία είχε γίνει το βασικό θέμα συζήτησης, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε άμεσα την εισφορά 30.000 δραχμών, παράλληλα διενεργήθηκε έρανος προς ενίσχυση των σεισμόπληκτων, ενώ φούντωσαν τα περί «συντέλειας του κόσμου»…
Ως φαίνεται, κάτι έπιασε το αφτί του Δημήτρη, ο οποίος ολοκληρώνοντας την καθιερωμένη νυχτερινή του κρασοκατάνυξη περνοδιάβαινε ως συνήθως τρεκλίζοντας στους δρόμους μονολογώντας το παράπονό του: «Αμ, σας το ‘λεγα ότι χορεύουνε ο δρόμος και τα σπίτια, αλλά εσείς δεν με πιστεύατε… Σας το ‘λεγα, αλλά εσείς δεν με πιστεύατε…» και κάποια στιγμή κάπου στη συνοικία της Κυριώτισσας έβγαλε μια κορώνα αγανάκτησης: «Βρε, σεισμός γίνεται, σεισμόοος!!!».
Αυτό ήταν! Πορτοπαράθυρα άρχισαν να ανοίγουν το ένα μετά το άλλο, γριές να πετάγονται με τις νυχτικιές στον δρόμο σταυροκοπούμενες, γέροντες αλλόφρονες να φωνάζουν: «εβγάτε, χριστιανοί έξω από τα σπίτια σας, γίνεται σεισμός, πάρτε τα παιδιά σας κι εβγάτε έξω!!!», γυναίκες αλαφιασμένες να τσιρίζουν με τα μωρά στην αγκαλιά, μικρά παιδιά αγουροξυπνημένα και τρομαγμένα να κλαίνε με αναφιλητά, άντρες να τρέχουν για να συμμαζέψουν τα διασκορπισμένα μέλη της οικογένειάς τους… Κοσμοσυρροή και κοσμοχαλασιά στα καλντερίμια της Κυριώτισσας!!!
Οι συνοικίες Τσερμέν, Γιολά Γκελντή, Πασά κιόσκι ξημερώθηκαν με τη βροχή εκείνο το βράδυ της Τρίτης 24 Απριλίου 1928 στο βουνό! Μόνο ο Δημήτρης Μπ……. απ’ όλη τη Βέροια κοιμήθηκε στο κρεβάτι του ατάραχος και επιστημονικά δικαιωμένος…
Έτσι, σαν ευχάριστο παραμύθι άκουσα την ιστορία στο γνωστό παιδικό μου στέκι, το ραφείο του Βασίλη Παραπούρα, και παραμύθι τη θεωρούσα… Μέχρι που πρόσφατα διαπίστωσα ότι δημοσιεύματα της εποχής την επιβεβαιώνουν!!!
Στα σοβαρά του θέματος «αμπέλι και κρασί» στην ευρύτερη περιοχή της Βέροιας, θα πρέπει να αναφέρουμε τη σημαντική ώθηση που έδωσαν με την τεχνογνωσία τους στην καλλιέργεια και με τις εμπορικές εμπειρίες τους οι πρόσφυγες από τη Βόρεια Θράκη και τη Μικρά Ασία μετά το 1922.
Οι αδερφοί Ταραλά (αριστερά και δεξιά) κι ένας εργαζόμενος του φυτωρίου (στη μέση) ετοιμάζουν μπόλια αμπελιών. Αρχείο Σούλη Ισαακίδη
Το 1927 μάλιστα ήταν η πρώτη χρονιά που ο πεισματάρης Μικρασιάτης πρόσφυγας Τριαντάφυλλος Κανδύλας, παρά τις ενάντιες γνωμοδοτήσεις των τότε αγροτικών κρατικών υπηρεσιών, επέτυχε σημαντική παραγωγή σταφίδας Σουλτανίνας (Αστήρ Βερροίας, Αρ.Φ. 61/ Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 1927). Το επίτευγμά του επρόκειτο να αλλάξει ριζικά τους καλλιεργητικούς προσανατολισμούς των αγροτών όλης της περιοχής, αλλά η παγκόσμια οικονομική ύφεση (κραχ του χρηματιστηρίου της Γουόλ Στριτ) του 1929 πάγωσε το εμπορικό ενδιαφέρον της σταφίδας και ανέτρεψε τους σχεδιασμούς…
Περιβόητοι καζανάδες τσίπουρου μέχρι και σήμερα οι Κουκλαινιώτες πρόσφυγες κάτοικοι της Αγίας Βαρβάρας και Τριλόφου Βέροιας
