Φωτίζει όμως ο σεβαστός καθηγητής στη συνέχεια την έξοδο
από αυτήν την κατάσταση ατονίας στην πατριδογνωσία: «Για να γίνουμε πολίτες πρέπει να ανακτήσουμε την ιστορική μας
ταυτότητα, να γίνουμε veriensis (ο εκ Βεροίας). Έτσι αυτοαποκαλούνταν ο
Κωττούνιος το 16ο αιώνα. Και για να ανακτήσουμε την ταυτότητά μας πρέπει να
ανακτήσουμε την πόλη μας, τουλάχιστον πνευματικά. Να γνωρίσουμε πού βαδίζουμε».
Μέσα από αυτό το πρίσμα εκφράσαμε εμφατικά στις
προηγούμενες αναφορές μας την ανάγκη ανακατασκευής της πλατείας Ωρολογίου, σε
συνδυασμό με την αξιοποίηση (επιτέλους ας δραστηριοποιηθούμε, θα καταρρεύσει) του
κτηρίου των παλαιών Δικαστηρίων και την ενοποίηση των χώρων του Βήματος
Αποστόλου Παύλου με το κτήριο του 3ου-14ου Δημοτικού Σχολείου Βέροιας, και των
διατηρητέων συνοικιών Κυριώτισσας, Μπαρμπούτας, Παναγίας Δεξιάς, όχι μεμονωμένα
ή ευκαιριακά, αλλά μεθοδικά μελετημένα ως ένα ενιαίο σύνολο. Γιατί αυτή είναι η
σύγχρονη τάση προβολής των υλικών και άυλων πολιτιστικών αγαθών. Να εντάσσονται
σε ένα λειτουργικό, κοινό χωρικό σύστημα, ώστε να αναδεικνύονται οι μεταξύ τους
σχέσεις.
Σήμερα προχωρούμε ένα βήμα ακόμη το όλο θέμα. Είναι
αυτονόητο ότι η επιτυχία ενός τέτοιου στόχου απαιτεί και τη μελετημένη σύνδεση
αυτών των προικώων πολιτιστικών αγαθών μας με κατάλληλα διαμορφωμένες διαδρομές
(περιποιημένες, ανθοστόλιστες, λειτουργικές) που θα κάνουν ελκυστική την
πεζοπορία και θα την μετατρέπουν σε ευχάριστο «νοερό ταξίδι στον χωροχρόνο και
τον πολιτισμό της πόλης μας».
Όλο αυτό το «συγκείμενο» χαρακτηρίσαμε ως χρέος ευθύνης των
τοπικών αρχόντων μας (της Δημοτικής Αρχής και του Δημοτικού Συμβουλίου από
κοινού) προς την ιστορία της Βέροιας και προς τους πολίτες της, ιδιαίτερα τους νεότερους
σε ηλικία.
Θα ήταν όμως ευχής έργο το εγχείρημα αυτό να επεκταθεί μεθοδικά
σε οργάνωση και λειτουργία πολιτιστικών
διαδρομών, παρακολουθώντας τη μετατόπιση της σύγχρονης τουριστικής
οικονομίας από το αξιοθεατικό μοντέλο της επιφανειακής θέασης στη συσχέτιση του
αξιοθέατου με το ευρύτερο ανθρωπολογικό και κοινωνικό περιβάλλον. Να γίνει
δηλαδή η πόλη μας οργανωμένος υποδοχέας πολιτιστικού τουρισμού (αφορά κατά
κύριο λόγο τη μετακίνηση ατόμων με πολιτιστικά κίνητρα, που περιλαμβάνουν
εκπαιδευτικές και πολιτιστικές περιηγήσεις, παρακολούθηση φεστιβάλ, επισκέψεις
σε ιστορικά μνημεία, λαϊκό πολιτισμό και θρησκευτικό προσκύνημα).
Μια πολιτιστική διαδρομή δεν είναι η απλή χάραξη μιας
γραμμής πάνω σε έναν τοπογραφικό χάρτη και η ανάρτησή του σε κάποιους πίνακες ενημέρωσης,
ούτε ο απλός εξωραϊσμός κάποιων δρόμων και χώρων. Είναι πολυσύνθετο έργο, καθώς
απαιτούνται πρωτοβουλίες της τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε να εξασφαλιστούν
συνέργειες φορέων της κεντρικής διοίκησης (πχ. Υπ. Τουρισμού, Υπ. Πολιτισμού),
τοπικών φορέων και επιχειρηματιών και υπερ-τοπικών συνεργατών (πχ. tour operators). Απαιτούνται επιπλέον υποδομές υποστήριξης,
όπως: χώροι στάθμευσης, wi-fi, περίπτερα ενημέρωσης, εκδοτήρια
εισιτηρίων, καταστήματα μουσείων, δημόσιες τουαλέτες, στέγαστρα,
καθαριότητα και συντήρηση χώρων-οικοδομημάτων κλπ.
Παραμερίζοντας τις εκ πρώτης όψεως δυσκολίες, και τα
προσκόμματα «οικονομικής ανημποριάς λόγω της κρίσης», θα πρέπει να
αναλογιστούμε ότι η οργάνωση τέτοιων πολιτιστικών διαδρομών συνιστούν κινητήριους
μοχλούς οικονομικής ανάπτυξης σε έναν τόπο. Πιο συγκεκριμένα επιτυγχάνουν:
• Προσέλκυση επισκεπτών σε συγκεκριμένες περιοχές.
• Δημιουργία ευκαιριών στις επιχειρήσεις και τους
παραγωγούς προϊόντων, ώστε να αυξήσουν τα έσοδά τους.
• Προσέλκυση νέες επενδύσεις και ανάπτυξη νέων
επιχειρήσεων.
• Διατήρηση της τουριστικής κίνησης σε όλη τη διάρκεια του
χρόνου.
• Εξασφάλιση πόρων για τη συντήρησή
τους.
Αρκετές πόλεις της χώρας μας έχουν ήδη βάλει τα θεμέλια για
τη μεταμόρφωσή τους σε προορισμούς πολιτιστικού τουρισμού, εκμεταλλευόμενες πόρους
από το ΕΣΠΑ 2014-2020. Για παράδειγμα:
Στη Λάρισα, το πρόγραμμα «Η πόλη στο προσκήνιο» χρηματοδοτεί 17 έργα για την ανάδειξη του πολιτισμού της, με προϋπολογισμό 15 εκατομμυρίων ευρώ.
Το αντίστοιχο πρόγραμμα στον Βόλο περιλαμβάνει 27 έργα, προϋπολογισμού 15,1 εκατομμυρίων ευρώ. Το Θέατρο του Βόλου γίνεται λειτουργικό, αναμορφώνεται η πλατεία Πανεπιστημίου, όπως επίσης και η περιοχή του παλιού Λιμεναρχείου, επεκτείνεται το δίκτυο πεζοδρόμων και δρόμων ήπιας κυκλοφορίας, γίνονται νέοι ποδηλατόδρομοι στο κέντρο της πόλης…
Στο Ηράκλειο της Κρήτης από κοινού Δημοτική Αρχή και κοινωνία
με γοργούς ρυθμούς ετοιμάζονται για τη διαμόρφωση πέντε διαφορετικών
πολιτιστικών διαδρομών…
Γιατί να υστερεί η δική μας πόλη;
Χάρτης ιστορικής διαδρομής στο Ηράκλειο
