Γράφει ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος φιλόλογος
Ο Ρήγας Βελεστινλής υπήρξε μια πολυδιάστατη ιστορική προσωπικότητα. Άφησε στο υπόδουλο Γένος πλούσια ιερή παρακαταθήκη το συγγραφικό και επαναστατικό του υλικό για την προετοιμασία των Ελλήνων για το Μεγάλο Ξεσηκωμό του 1821. Ήταν επαναστάτης-πολιτικός και στρατιωτικός νους-δάσκαλος του Γένους- μάρτυρας-εθνεγέρτης- Μοναδικός του σκοπός σε όλη του τη ζωή μέχρι και τον μαρτυρικό του θάνατο η δράση του για την απελευθέρωση της σκλαβωμένης πατρίδας του. Με τα συγγράμματά του ήθελε πρώτα να προετοιμάσει τους Έλληνες ψυχολογικά να τονώσει το ηθικό τους και μετά να πάρουν τα όπλα για την ελευθερία τους. Γνώστης της Γερμανικής, της Ιταλικής και της Γαλλικής γλώσσας μπορούσε εύκολα να επικοινωνεί και να γράφει τις πολιτικές του σκέψεις και να πραγματοποιήσει το επαναστατικό του σχέδιο. Φρόντισε, όμως, να δώσει ως πρότυπο των Ελλήνων το Μ. Αλέξανδρο του οποίου τη μορφή τύπωσε μαζί με το έντυπο υλικό. Μερικά από τα σπουδαιότερα έργα του αποτελούν ακόμη και σήμερα το θαυμασμό των μελετητών. Μέσα από αυτά θα προσπαθήσουμε να νιώσουμε την επαναστατική φλόγα του μεγάλου οραματιστή. Βασικό του έργο αποτελεί η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ-ΤΗΣ Μ.Α ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΜΠΟΓΔΑΝΙΑΣ. Σε αυτό περιλαμβάνονται όλες οι φιλοδοξίες του. Αποτελείται από την α) Επαναστατική Προκήρυξη,β) διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου γ) το Σύνταγμα και δ)και τον Θούριο. Στο α) πρώτο «ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ» παρουσιάζει τον βασικό πυρήνα της πολιτικής βούλησης του Ρήγα που αποτελεί την εισαγωγή της Πολιτική Διοίκησης, Τυπώθηκε τον Οκτώβριο του 1797 συνοδευόμενη από τον Επαναστατικό Χάρτη της Δημοκρατικής πολιτείας που θα εγκαθιδρυθεί στην ελεύθερη επικράτεια και θα ονομάζεται «Ελληνική Δημοκρατία». 2. Η «Επαναστατική Προκήρυξη» ήταν ένας εμπνευσμένος και φλογερός λόγος αποτίναξης του οθωμανικού ζυγού και ανάκτησης της ελευθερίας από τους Έλληνες. Στο β)δεύτερο μέρος γίνεται λόγος για τα «ΔΙΚΑΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» Είναι ένα κείμενο που αποτελείται από 35 άρθρα. Ο Ρήγας με αυτό προσπαθεί να αφυπνίσει τις λανθάνουσες συνειδήσεις των σκλάβων Ελλήνων και να σκορπίσει το σπόρο της λευτεριάς. Στην αρχή(άρθρο 1).αναπτύσσονται τα «φυσικά δίκαια» του ανθρώπου και του πολίτη, «τα οποία δεν έχει την άδειαν να τους τα αφαιρέση κανένας επί της γης» Το γ) μέρος περιλαμβάνει το ΣΥΝΤΑΓΜΑ. 3 Αποτελείται. από 124 άρθρα. Το κείμενο ακολουθεί πιστά το Σύνταγμα της Γαλλικής Δημοκρατίας του 1793 και το Σύνταγμα του 1795 με κάποιες παρεμβολές του ιδίου. Η «Ελληνική Δημοκρατία» θα ήταν κράτος ενιαίο, όχι ομόσπονδο, εντόνως συμμετοχικό σε όλα τα επίπεδα. Ο πολιτιστικός και εθνολογικός πλουραλισμός της κοινωνίας αναγνωρίζεται από την πολιτεία..» Στο πρώτο (άρθρο 1) διαβάζουμε. «Η Ελληνική Δημοκρατία είναι μία, με όλον όπου συμπεριλαμβάνει εις τον κόλπον της διάφορα γένη και θρησκείας». 4.Με τον ΘΟΥΡΙΟ κλίνει η Νέα Πολιτική Διοίκησις. «Το κείμενο αποτέλεσε το πιο προσφιλές επαναστατικό τραγούδι για τους νέους κυρίως της σκλαβωμένης πατρίδας Ο «Θούριος» δεν ήταν το πολεμικό εμβατήριο της στρατιωτικής σύγκρουσης, αλλά η έμμετρη επαναστατική προκήρυξη και το σάλπισμα του ξεσηκωμού. Με τον τρόπο αυτό χρησιμοποίησε το συναίσθημα Ήταν το απελευθερωτικό πρόγραμμα που προ-εξήγγειλε μία επανάσταση και που απομνημονευόταν εύκολα και ταυτόχρονα τραγουδιόταν. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο υπέβαλε τα αισθήματα, ενέπνεε τις καρδιές και συνάρπαζε τους ραγιάδες. Διαδόθηκε ευρέως και εξέφρασε μύχιες προσδοκίες. Ο «Θούριος» γράφτηκε μετά τις νίκες των Γάλλων, τον Σεπτέμβριο του 1796, η ενδεχομένως λίγο νωρίτερα. Τυπώνει το 1797την και την Χάρτα της Ελλάδος το οποίο σε δώδεκα φύλλα(2χ2) που αποτελεί πραγματικό άθλο για την εποχή του. Την εμπλούτισε με διαγράμματα ιστορικών τόπων και γεγονότων. π, χ της Ολυμπίας, της Σπάρτης και της Ελευσίνας. Με την ονομασία ελληνικών πόλεων στο χάρτη απέβλεπε στη συνέχεια της Ιστορίας με την αρχαία Ελλάδα. «Ο Θούριος δεν ήταν ένα απλό πατριωτικό τραγούδι, αλλ' ανοικτή προκήρυξη, προσκλητήριο δυνάμεων και πρόγραμμα ενεργείας, σύνθημα επαναστατικού συναγερμού για όλη την τουρκοκρατούμενη Βαλκανική και Εγγύς Ανατολή»5 «Ως πότε παλικάρια να ζούμε στα στενά Μονάχοι σα λιοντάρια σταις ράχαις βουνά..» Θούριος στ.1-2 Βιβλιογραφία.1).Δ. συνεχίζεται με τον Κοσμά τον Αιτωλό.
