Πρώτη φορά θα εφαρμοστεί φέτος το Σεπτέμβριο η νέα διαδικασία για την εκλογή των Προεδρείων των Δημοτικών Συμβουλίων. Το σχετικό αρ.64 του Καλλικράτη (ν.3852/2010) αντικαταστάθηκε από το αρ.71 του Κλεισθένη (ν.4555/2018) και στη συνέχεια σε δύο σημεία τροποποιήθηκε με την παρ.6 του αρ.5 του πρόσφατου πολυνομοσχεδίου (ν.4623/2019).
Εν αναμονή έκδοσης της καθιερωμένης Εγκυκλίου από το Υπουργείο Εσωτερικών, ο AIRETOS αποτυπώνει τα δεδομένα του νέου θεσμικού πλαισίου.
Κατ’ αρχάς, όσον αφορά το ΧΡΟΝΟ ΕΚΛΟΓΗΣ, η σύγκληση των Δημοτικών Συμβουλίων για την εκλογή των Προεδρείων τους πρέπει να πραγματοποιηθεί την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου.
Υπενθυμίζεται ότι η παρ.γ’ της περ.4 του αρ.9 του Καλλικράτη, όπως την αντικατέστησε το αρ.6 του Κλεισθένη, ορίζει πως, για την πρώτη εφαρμογή του, «η εγκατάσταση των νέων Αρχών θα γίνει την 1η Σεπτεμβρίου 2019».
Το πρόσφατο πολυνομοσχέδιο συμπλήρωσε στην παρ.1 του αρ.64 περί εκλογής Προεδρείων Δημοτικών Συμβουλίων ότι «κατά την πρώτη εφαρμογή της παρ.γ΄ της περ.4 του αρ.9, η κατά τα προηγούμενα εδάφια σύγκληση του Συμβουλίου λαμβάνει χώρα ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ των Δημοτικών Αρχών».
Επιπλέον, για τη διαδικασία εκλογής και παραμονής στο Προεδρείο, επισημαίνουμε εισαγωγικά ότι:
- δεδομένης της παρ.1 του αρ.1 του ν.4623/2019 που θέσπισε την έννοια των συμπράξεων Παρατάξεων, σε όσους Δήμους τυχόν πραγματοποιηθούν συμπράξεις, η φράση «η Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος» σημαίνει «οι συμπράττουσες Παρατάξεις». Πρακτικό σύμπραξης μπορεί άλλωστε να υποβληθεί και επικυρωθεί «οποτεδήποτε εντός της θητείας», ακόμα και «πριν από την εκλογή Προεδρείου».
- σύμφωνα με την παρ.4α του αρ.114 του ν.4623/2019, «το μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου που ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε από την Παράταξή του, δεν μπορεί (...) να εξακολουθήσει να είναι μέλος του Προεδρείου (...) όπου εκλέχτηκε ως μέλος της Παράταξης από την οποία ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε».
Περνώντας λοιπόν στον τρόπο εκλογής, ισχύουν τα κάτωθι:
[1] Το Δημοτικό Συμβούλιο συνέρχεται για την εκλογή Προεδρείου, ύστερα από πρόσκληση του Συμβούλου «του Συνδυασμού του εκλεγέντος Δημάρχου» που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους και, σε περίπτωση ισοψηφίας, εκείνου που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην απόφαση του Δικαστηρίου. Στη συνεδρίαση αυτή προεδρεύει ο Σύμβουλος που συγκάλεσε το Συμβούλιο, ο οποίος αναθέτει τα καθήκοντα του ειδικού γραμματέα του Συμβουλίου σε έναν από τους υπαλλήλους του Δήμου.
[2] Το Προεδρείο συγκροτείται από τον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο και τον Γραμματέα, ως εξής:
(α) Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ προέρχεται «από την Παράταξη του εκλεγέντος Δημάρχου, είτε αναδείχθηκε πρώτη είτε δεύτερη σε εκλογική δύναμη».
(β) Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ προέρχεται «από την Παράταξη που αναδείχθηκε, αντίστοιχα, δεύτερη ή πρώτη σε εκλογική δύναμη, αλλά δεν ανέδειξε τον Δήμαρχο».
(γ) Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ προέρχεται «από την τρίτη σε εκλογική δύναμη Παράταξη». Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν άλλες Παρατάξεις, πλην αυτών των περιπτώσεων α΄και β΄, ο Γραμματέας προέρχεται από την Παράταξη της περίπτωσης α΄.
[3] Ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γραμματέας εκλέγονται κατά τη συνεδρίαση αυτή, χωριστά και με μυστική ψηφοφορία, σύμφωνα με την ακόλουθη διαδικασία:
(α) Πρώτα καλούνται οι Δημοτικοί Σύμβουλοι που ανήκουν «στην Παράταξη του Δημάρχου» και εκλέγουν με μυστική ψηφοφορία έναν εξ αυτών ως προτεινόμενο για το αξίωμα του Προέδρου. Υποψήφιος για το αξίωμα αυτό εκλέγεται όποιος συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών της Παράταξης. Εάν κανείς από τους ενδιαφερόμενους δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται. Εάν και κατά τη δεύτερη αυτή ψηφοφορία δεν συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών της Παράταξης ή υπάρξει ισοψηφία, τότε διενεργείται και τρίτη ψηφοφορία μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψήφιων. Κατά την τρίτη ψηφοφορία εκλέγεται όποιος συγκεντρώσει τη σχετική πλειοψηφία των παρόντων. Σε περίπτωση ισοψηφίας γίνεται κλήρωση. Την κλήρωση διενεργεί ο προεδρεύων Σύμβουλος.
(β) Έπειτα καλούνται οι Δημοτικοί Σύμβουλοι που ανήκουν στην ανωτέρω περίπτωση 2-β και εκλέγουν με μυστική ψηφοφορία έναν εξ αυτών ως προτεινόμενο για το αξίωμα του Αντιπροέδρου, με την ίδια διαδικασία.
(γ) Εν συνεχεία καλούνται οι Δημοτικοί Σύμβουλοι που ανήκουν στην Παράταξη της ανωτέρω περίπτωσης 2-γ και εκλέγουν με μυστική ψηφοφορία έναν εξ αυτών ως προτεινόμενο για το αξίωμα του Γραμματέα, με την ίδια διαδικασία.
Στην περίπτωση ΕΝΟΣ ΜΟΝΟ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ για κάποιο από τα αξιώματα του Προεδρείου του Δημοτικού Συμβουλίου, αυτός είναι ο υποψήφιος που προτείνεται από την Παράταξη.
Σε περίπτωση που για οποιαδήποτε από τις τρεις θέσεις ΔΕΝ ΥΠΑΡΞΕΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ προερχόμενη από την αντίστοιχη Παράταξη, τότε καλείται το σύνολο του σώματος, προκειμένου να εκλέξει μεταξύ του συνόλου των Δημοτικών Συμβούλων τον προτεινόμενο για το αξίωμα για το οποίο ελλείπει υποψήφιος, «με την διαδικασία της περίπτωσης Α».
(δ) Μετά την εκλογή του προτεινόμενου υποψηφίου για καθένα από τα αξιώματα του Προεδρείου, το Δημοτικό Συμβούλιο καλείται ΝΑ ΕΠΙΚΥΡΩΣΕΙ ΜΕ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ την εκλογή του υποδειχθέντος υποψηφίου για κάθε αξίωμα.
Ο υποδειχθείς υποψήφιος για κάθε αξίωμα θεωρείται ότι εκλέχθηκε,
- αν δεν υποβληθεί διαφορετική πρόταση
ή
- εάν καμία από τις διαφορετικές προτάσεις που τυχόν υποβληθούν, κατά τη μυστική ψηφοφορία που διεξάγεται και στην οποία μετέχει και ο αρχικώς υποδειχθείς υποψήφιος, δεν καταφέρει να συγκεντρώσει τα δύο τρίτα (2/3) του συνολικού αριθμού των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου.
Επιπροσθέτως, σημειώνεται πως ΑΝ ΔΕΝ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ΕΚΛΟΓΗ για οποιονδήποτε λόγο ή η συνεδρίαση ΜΑΤΑΙΩΘΕΙ, επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία, η συνεδρίαση επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή και εφαρμόζονται αναλόγως οι ανωτέρω διατάξεις.
Αν και στη δεύτερη συνεδρίαση δεν επιτευχθεί εκλογή ή η συνεδρίαση ματαιωθεί, επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία, θεωρείται ότι εκλέγονται, ανάλογα με την περίπτωση, οι Σύμβουλοι που έλαβαν κατά σειρά τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση που τους ανακήρυξε, από την αντίστοιχη Παράταξη σύμφωνα με την ανωτέρω περ.[2]. Αν δεν υπάρχουν Σύμβουλοι των Παρατάξεων που προβλέπονται στην ανωτέρω περ.[2], οι θέσεις καταλαμβάνονται από τους Συμβούλους «της Παράταξης του Δημάρχου», που έλαβαν κατά σειρά τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, σύμφωνα με την ίδια δικαστική απόφαση.
Τέλος, τα πρακτικά της εκλογής διαβιβάζονται μέσα σε προθεσμία 5 ημερών από τη διενέργεια της εκλογής στην Αποκεντρωμένη, η οποία, αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από προσφυγή δημότη ενώπιόν της, η οποία ασκείται εντός αποκλειστικής προθεσμίας 5 ημερών από τη διενέργεια της εκλογής, αποφαίνεται, μέσα σε 5 ημέρες το αργότερο αφότου παρέλαβε τα πρακτικά, για τη νομιμότητα της εκλογής. ΑΝ ΑΚΥΡΩΘΕΙ οποιαδήποτε εκλογή για τα ανωτέρω αξιώματα, επαναλαμβάνεται την πρώτη Κυριακή, μετά την παραλαβή της ακυρωτικής απόφασης.
Όσον αφορά δε την ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ από το αξίωμα του Προέδρου - Αντιπροέδρου - Γραμματέα, αυτή υποβάλλεται στο Δημοτικό Συμβούλιο και γίνεται οριστική, αφότου πληρωθεί η αντίστοιχη θέση. Ο παραιτούμενος παραμένει Σύμβουλος. Στην ίδια συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται την πρώτη Κυριακή μετά την υποβολή της παραίτησης, με τη διαδικασία των ανωτέρω, το Συμβούλιο προβαίνει, κατά περίπτωση, στην εκλογή νέου Προέδρου - Αντιπροέδρου – Γραμματέα αντιστοίχως.
