Γράφει ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος
Φιλόλογος
29η Μαΐου 1453. Από την αποφράδα εκείνη ημέρα της Τρίτης, της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης πέρασαν 566 χρόνια. Είναι αιώνες μνήμης, δακρύων και πένθους. Τότε το Βυζάντιο και μαζί του ο Ελληνισμός δέχτηκε ένα θανατηφόρο χτύπημα και υπέκυψε στη μοίρα του. Οι καταστροφές και το θανατικό που σκόρπισαν το θρήνο και το θάνατο. Οι ηγεμόνες και οι φεουδάρχες της Ευρώπης σε όλη τη χιλιόχρονη ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είχαν πάντα τα κατακτητικά βλέμματά τους προς την Κωνσταντινούπολη και τη Μ. Α. Η Πόλη ήταν ελκυστική για τον πλούτο και τον προηγμένο πολιτισμό της. Η Παπική εκκλησία δεν έπαυσε να σφετερίζεται τη διοικητική δικαιοδοσία βαλκανικών εδαφών του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης. Οι θρησκευτικές αυτές διαφορές οδήγησαν τις δυο μεγάλες εκκλησίες, στο γνωστό στην ιστορία «Σχίσμα» (16 Ιουλίου 1054). Την ημέρα εκείνη έγινε το πρώτο ρήγμα στις σχέσεις Βυζάντιου και των Ευρωπαίων ηγετών. Θα πρέπει να τονιστεί εδώ ότι η ορθόδοξη εκκλησία αποτελούσε το συνεκτικό κρίκο της Ελληνικής κοινωνίας. Το γεγονός ότι όλες οι περιοχές της Μ. Ασίας ονομάζονταν Α. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και η Κωνσταντινούπολη ως Ν. Ρώμη επηρέασε τις πολιτικές εξελίξεις. Οι Έλληνες χριστιανοί προτιμούσαν την ονομασία Ρωμαίος-Ρωμιός και απέφευγαν το δηλωτικό της εθνικότητας τους, γιατί το όνομα «Έλλην» σήμαινε τον ειδωλολάτρη. 1.
Από τα παλιά χρόνια οι Ευρωπαίοι ηγεμόνες περίμεναν κάποια ευκαιρία για να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους. Ζήλευαν και μισούν το Βυζάντιο. Επεδίωκαν την κατάληψη και την καταστροφή του. Αυτό έγινε με αφορμή τις περίφημες Σταυροφορίες. Με τη δικαιολογία ότι ενδιαφέρονται για την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων πραγματοποίησαν τέσσερις εκστρατείες. Η σημαντικότερη ήταν η Δ’. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εκμεταλλευόμενοι τη διεκδικητική διένεξη των αυτοκρατόρων Αλεξίου Γ’ και Αλεξίου Ε’ παρέκλιναν από το σχέδιό τους και κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη στις 13 Απριλίου1204. Η κατάληψη της πόλης συνοδεύτηκε με καταστροφές και λεηλασίες. «Η βυζαντινή πρωτεύουσα παραδόθηκε στον μεγάλο βιασμό.: συλήσεις, φόνοι, πυρκαγιές ασέλγειες, ληστείες, ήταν το έργο αυτών.. Οι αμύθητοι θησαυροί της Πόλης.. πέρασαν στα χέρια των κατακτητών και φορτώθηκαν στα καράβια για τις Χώρες της Δύσεως». Αυτή είναι η Πρώτη Άλωση.2
Μάιος του 1453. Ο Μωάμεθ έχει πολιορκήσει την Πόλη και βρίσκεται προ των πυλών. Η μείωση του Βυζαντινού στρατού είναι φοβερά επικίνδυνη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ,ενώ ακούνε τον επιθανάτιο ρόγχο των υπερασπιστών της Πόλης, δε συγκινούνται. Δε σπεύδουν να βοηθήσουν, Οι συζητήσεις στις Συνόδους Φεράρας-Φλωρεντίας 1438-5 Ιουλίου 1939 απέβησαν άκαρπες εξ αιτίας των Παπικών απαιτήσεων. Η Ένωση όταν υπογράφτηκε ήταν πολύ αργά. Ο τελευταίος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου είχε στη διάθεσή του μόνο 5.000 Έλληνες και 3.000 ξένους υπό την αρχηγία του Γενοβέζου Ιουστινιάνη, ενώ ο Μωάμεθ διέθετε 160.000 ενόπλους και ένα συρφετό πλιατσικολόγων για τις καταστροφές. Η επίθεση έγινε στις 29 Μαΐου και η Πόλη Αλώθηκε. «Το θέαμα ήταν φρικτό. Παντού ακούγονταν θρήνοι και παντού γίνονταν αρπαγές γυναικών όλων των ηλικιών. Αρχόντισσες, νέες κοπέλες και καλόγριες σέρνονταν από τα μαλλιά έξω από τις εκκλησίες όπου είχαν καταφύγει ενώ έκλαιγαν και οδύρονταν. Ποιος μπορούσε να περιγράψει τα κλάματα και τις φωνές των παιδιών ή τη βεβήλωση των ιερών εκκλησιών. Το Άγιο σώμα και αίμα του Χρηστού χυνόταν στη γη. Οι Τούρκοι άρπαζαν τα ιερά σκεύη τα έσπαζαν ή τα κρατούσαν για λογαριασμό τους. Το ίδιο έκαναν και με τα αναθήματα……» 3.Αυτά και πολλά άλλα, γράφει ο ιστορικός της εποχής, είναι το σκηνικό του θανάτου και του τρόμου μετά την άλωση. Ο Κωνσταντίνος αφού χαιρέτησε για τελευταία φορά, όλους τους προύχοντες και με υπερηφάνεια αρνήθηκε την παράδοση της Πόλης στους επίδοξους εισβολείς χάθηκε μέσα στους μαχόμενους. Κανείς δεν έμαθε το τέλος του. Η λαϊκή μούσα μάς παρέδωσε το θρύλο, ότι τον Κωνσταντίνο τον πήρε άγγελος Κυρίου και τον μαρμάρωσε σε άγνωστη τοποθεσία και όταν κάποτε κρίνει η Θεία πρόνοια θα τον αναστήσει στο θρόνο του. Χαρακτηριστικοί οι τελευταίοι στίχοι του δημοτικού άσματος: "Σημαίνει ο Θεός, σημαίνει η γη».
.πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας θάναι!... Μέσα από το χαλασμό παρέμεινε ζωντανή η ελπίδα στην ψυχή του Χριστιανού.
Αυτή είναι η Δεύτερη και πιο οδυνηρή άλωση της Πόλης.
Η Τρίτη άλωση έγινε 6-7 Σεπτεμβρίου 1955. Πέρασαν από τότε 64 «χρόνια χωρίς να έχουν σβήσει την ανάμνηση και τον πόνο που νιώσαμε εγώ και οι άλλοι όσοι είδαμε τι έγινε εκείνη τη φρικιαστική νύχτα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου του 1955. Γιατί τότε ξεφυλλίζεται σε σχισμένα φύλλα η ιστορία μας και συρρικνώνεται και χάνεται η ίδια η εθνικο-θρησκευτική αυτοσυνειδησία μας και αυτογνωσία.» Οι θάνατοι και οι καταστροφές των ελληνικών καταστημάτων και οικιών ξεπέρασαν και τις βαρβαρότητες της νύχτας του Αγίου Βαρθολαμαίου. 4. Το 1964 με την απέλαση του ελληνικού πληθυσμού ολοκληρώθηκε η καταστροφή της 4η άλωσης της Πόλης με την ανοχή πάντα της Ευρώπης.
Όλα αυτά πρέπει να αποτελούν για τους Έλληνες πολιτικούς γνώμονας στις σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους
Βιβλιογραφία
1Απόστολος Βακαλόπουλος.»Νέα Ελληνική ιστορία»(1204-1985) σελ. 11. εκδόσεις Βάνιας1997
2. Ιστορία του Ελληνικού έθνους. Τόμος .Θ’σελ.107
3.Γεώργιος Φραντζής. «Η πόλις Εάλω.» σελ.69 εκδόσεις Νέα Σύνορα-Α.Α.Λιβάνη. 4.Σεπτεμβριανά «Επτά ημέρες»1995
