Γράφει ο
Παναγιώτης
Παπαδόπουλος
Φιλόλογος
ΜΕΡΟΣ ΙΑ
Όλη η Ελληνική ιστορία αποτελεί ένα απέραντο μωσαϊκό με πολύχρωμα πετράδια. Είναι οι αγώνες των Ελλήνων που υπερασπίστηκαν την πατρική τους γη, τα θρησκευτικά τους , την εξευγενισμένη τέχνη και τον πολιτισμό τους επί αιώνες. Είναι το μεγαλείο της φύσης που διαμορφώνει την ψυχοσύνθεση του λαού μας. Να μάχεται να δημιουργεί, να τραυματίζεται αλλά και πάλι όρθιος συνεχίζει το δρόμο του.
Ένα πολύτιμο κομμάτι της ιστορίας μας είναι και ο Μακεδονικός Αγώνας(1904-1908) των Ελλήνων εναντίον όλων εκείνων που σφετερίστηκαν την ακεραιότητα και την καταγωγή της Μακεδονίας. Σε όλο αυτό το διάστημα δημιουργήθηκαν μορφές αντίστασης σε διάφορες πόλεις της Μακεδονίας την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από ντόπιους Έλληνες οπλαρχηγούς αλλά και από στρατιωτικούς από την ελεύθερη Ελλάδα. Πολλές είναι οι πόλεις που διεκδικούν μέρος της ιστορίας στην Κεντρική Μακεδονία. Μεταξύ αυτών, εκτός από τη Θεσσαλονίκη, που ήταν έδρα του Σαντζκίου(Νομού) και είχε με το Γενικό Προξενείο τη γενική ευθύνη της διεξαγωγής του Μ. Αγώνα ήταν και η Βέροια. Μια πόλη με ιστορία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Απτά παραμένουν τα ίχνη του περάσματος από αυτή του Αποστόλου Παύλου. Με τη συμμετοχή της συνέβαλε στην αντιμετώπιση του θανάσιμου κινδύνου που διέτρεχε η Μακεδονία από δύο βασικούς εχθρούς: Από τη Ρουμανική προπαγάνδα και τις βάναυσες επιθέσεις των Βουλγάρων κομιτατζήδων. Για το ρόλο της Βέροιας και τους πρωταγωνιστές του στο Μ. Αγώνα έχουν γραφεί μελέτες σε επιστημονικό επίπεδο από συντοπίτες μας και από τη Ι. Μητρόπολη Βεροίας . Η δική μας προσπάθεια πάνω σε αυτές στηρίζεται για να παρουσιάσει μια συνοπτική εικόνα αυτού του ιερού αγώνα του Ελληνισμού. Είναι κρίμα που λείπει από τις σελίδες των διδακτικών σχολικών βιβλίων ιδιαίτερα στην κρίσιμη περίοδο της εποχής μας.
Πρώτη ενέργεια των κατοίκων της πόλης, πριν ακόμα αρχίσει η ένοπλη φάση του αγώνα, ήταν η ίδρυση μιας οργάνωσης με την επωνυμία «ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ». Σκοπός αυτού του οργανισμού ήταν να διαφυλάξουν οι μαχόμενοι την μεταξύ τους επικοινωνία και τον τρόπο λειτουργίας του Αγώνα με απόλυτη εχεμύθεια. Κάθε φορά στους εθνικούς αγώνες ο όρκος στη χριστιανική πίστη ήταν η εγγύηση της αξιοπιστίας της υπόσχεσης. Ο αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος (κατόπιν Μητροπολίτης)όρκιζε τα νέα μέλη της Εταιρείας. Ορκίζομαι « για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Η πρώτη συνάντηση της επιτροπής που συγκροτήθηκε έγινε στο σπίτι του Εμμανουήλ Χριστοδούλου. Παρόντες εκτός από τον ίδιο ήσαν ο εκλεγείς αρχηγός Σιόρμανωλάκης και τα μέλη της επιτροπής. Οι έμποροι Κωνσταντίνος Μαλούτας, Μερκούριος Καρακωστής, Αθανάσιος Παπαδήμος, Περικλής Χριστοδούλου, Δημήτριος Τούσας, Εμμανουήλ Βελτίδης, Χαράλαμπος Ιωαννίδης, Αντώνιος Τσικερδάνος, Εμμανουήλ Ζάχος και Εμμανουήλ Φουντούκας. Πρώτη τους φροντίδα ήταν να αναζητήσουν τους άντρες που θα πολεμούσαν στα βουνά πάντα με απόλυτη μυστικότητα και εμπιστοσύνη μεταξύ τους .
Πολλοί ήταν αυτοί που αγωνίστηκαν και τα ονόματά τους έγιναν γνωστά για τους αγώνες τους ενώ κάποιοι από αυτούς σκοτώθηκαν. Τα ονόματα πολλών έμειναν άγνωστα λόγω των συνθηκών του πολέμου, παραμένουν όμως, για πάντα γραμμένα στην ιστορική συνείδηση των Ελλήνων. 1
Ο Γάλλος Διπλωμάτης Παγιαρές αναφέρεται στο βιβλίο του στην επίσκεψή του στη Νάουσα και τη Βέροια με λεπτομέρειες. Είχε πληροφορίες για τους Βουλγάρους ότι κατηγορούν τους Έλληνες στη Βέροια ,ως Ρουμάνους και σκοτώνουν όσους δεν αποδέχονται αυτήν την εθνότητα. Ακόμη έμαθε όταν βρισκόταν στη Νάουσα ότι στο χωριό Σέλι οι κάτοικοι απαρνήθηκαν τον Ελληνισμό αλλά η παρουσία των ανταρτικών ομάδων του Μακεδονικού Αγώνα επανέφερε τους κατοίκους και πάλι στην Πατριαρχική δικαιοδοσία. Παρά τις αντιρρήσεις του Τούρκου διοικητή ο Παγιαρές ήθελε να μεταβεί στο Σέλι. «Θα πάω στο Σέλι»έλεγε. Επέμενε να πάει στο Σέλι γιατί ήθελε να παρευρεθεί στην τελετή της «Συγνώμης » Ήταν ένα τελετουργικό θρησκευτικό που παρουσίαζε ενδιαφέρον. Την παραμονή αλλά και την επομένη μέρα της αναχώρησης ο Γάλλος επισκέπτης, μας πληροφορεί τα πολλά προβλήματα που συνάντησε. Ακόμη και οι κάτοικοι της Νάουσας τον συμβούλευαν να παραμείνει στην πόλη τους. Η απαγόρευση που του επέβαλαν απέβλεπε στην προστασία του από ενδεχόμενη και επικίνδυνη συμπεριφορά των Βουλγάρων σε βάρος του. Είναι ημέρα Δεκαπενταύγουστο και το Σέλι γιορτάζει. Ο Επίσκοπος από την Βέροια έφτασε εκεί. Οι ιερείς και οι προύχοντες του χωριού σπεύδουν να τον υποδεχτούν. « Ύστερα από λίγο όλοι μαζί οι χριστιανοί διάβασαν μια ταπεινή αίτηση με την οποία ζητούσαν από τον Πατριάρχη να τους συγχωρήσει και υποσχέθηκαν για το μέλλον μετάνοια και αφοσίωση. Και ο Επίσκοπος απάντησε: Σας συγχωρώ αν και δεν έχω το δικαίωμα. Αναλαμβάνω όμως την ευθύνη. Ελπίζω η Αγιοσύνη Του ο Πατριάρχης θα δώσει την συγκατάθεσή Του για να ακυρωθεί η συγγνώμη μου και θα σας στείλει την ευλογία του». Όλο το χωριό και πάλι αποτελεί τμήμα του Ελληνισμού.
Η Ελληνική ψυχή και η πίστη στο Θεό κράτησε ακόμη μια φορά όρθιο τον Ελληνισμό.
Βιβλιογραφία
1.»Μακεδονικός Αγώνας» της Ι. Μητρόπολης Βροίας-Ναούσης και Καμπανίας σελ.8-9 Εκδόσεις «ΕΦΕΣΟΣ»
2.»Η Μακεδονική θύελλα» Τα πύρινα χρόνια 1903-1907.του Παγιαρές σελ.237-8, 246-248.
Συνεχίζεται για τη Βέροια μετά τις γιορτές.
