Γράφει
ο Παναγιώτης
Παπαδόπουλος
Φιλόλογος
ΜΕΡΟΣ Ε’
« Οι μεγάλες θυσίες πολλές φορές θάβονται από το χρόνο
Η πολιτική ηγεσία της Βουλγαρίας μετά με τη Συνθήκη Αγίου Στεφάνου, ( Ιανουάριο του 1878) οραματίστηκαν τη Μεγάλη Βουλγαρία που θα περιλάμβανε μετά άλλων και την Ελληνική Μακεδονία. Η Συνθήκη, όμως, του Βερολίνου (13 Ιουλίου 1878 ) χάλασε τα σχέδιά τους. Άλλαξαν, τότε, τον εθνικό τους προσανατολισμό και για να επεκτείνουν τα σύνορα του κράτους στράφηκαν στην ιδέα της Αυτονόμησης της Μακεδονίας. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας ίδρυσαν το 1893 την Εσωτερική- Μακεδονική- Επαναστατική-Οργάνωση,(ΕΜΕΟ) ως συντονιστικό όργανο για τις προσπάθειές τους. Με το σύνθημα « Η Μακεδονία για τους Μακεδόνες» έθεσαν ως σκοπό τους να προσελκύσουν τους Ελληνικούς πληθυσμούς της κεντρικής Μακεδονίας. Η Επανάσταση της γιορτής του Προφήτου Ηλία(εξέγερση του Ίλιντεν) 20ης Ιουλίου 1903 καταπνίγηκε από προδοσία στο αίμα των Ελλήνων από τα Τουρκικά στρατεύματα. Στόχος προσηλυτισμού των Βουλγάρων ήταν η παρεμπόδιση της λειτουργίας των Ελληνικών σχολείων στη Μακεδονία και η εκδίωξη των χριστιανών από τις εκκλησίες. Οι ιερείς και οι δάσκαλοι έπρεπε να εξοντωθούν.
Το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης με την αντικατάσταση των Μητροπολιτών της Μακεδονίας που έκανε το 1903 με νέους Μητροπολίτες , αφύπνισε τις συνειδήσεις των Ελλήνων πολιτών στην Αθήνα . Η κατάσταση ήταν έκρυθμη και το κλίμα βαρύ από τις δυσάρεστες πληροφορίες που ήρθαν από τη Μακεδονία . Την αδυναμία δράσης της Ελληνικής Κυβέρνησης ανάλαβε η «Εθνική Εταιρεία» η οποία ενσάρκωνε στην Αθήνα, τη «Μεγάλη Ιδέα» ( της απελευθέρωσης, δηλαδή, των αλύτρωτων Ελλήνων). Η Εταιρεία είχε διαλυθεί στο παρελθόν, διότι θεωρήθηκε ενοχή για τη συμμετοχή της στην ατυχή έκβαση του Πολέμου με την Τουρκία του 1897. Τα μέλη της, όμως, δεν έπαψαν να εργάζονται στην Αθήνα για την αποστολή στη Μακεδονία ομάδων εθελοντών με σκοπό την ενίσχυση των ντόπιων ανταρτικών ομάδων. Οι τοπικές επιτροπές στη Μακεδονία άρχισαν να αναβιώνουν από ανθρώπους ικανούς να σηκώσουν το βάρος της αντίστασης κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων. Όλες αυτές οι επιτροπές είχαν άμεση επαφή με τα Ελληνικά Προξενεία.1
‘Ενας από τους Έλληνες που ένωσε το όνομα και τη ζωή του με το Μακεδονικό αγώνα είναι ο Ίωνας Δραγούμης. Ήταν ένας αγνός Έλληνας ευπατρίδης πολιτικός και ευφυής διπλωμάτης των χρόνων εκείνων, «Με τον αγώνα που έκανε στη Μακεδονία πίστεψε στην ανάσταση του υπόδουλου Ελληνισμού, πίστεψε βαθιά στην ολοκλήρωση του έθνους και της δημιουργίας μιας εθνικής ταυτότητας ακόμη και για τους ελλαδικούς. Παντού όπου βρισκόταν, ονειρευόταν την ίδρυση μυστικών για την οργάνωση των υποδούλων. Μαζί με άλλους Έλληνες ίδρυσε στα τέλη του 1902 στο ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ το σωματείο «Μακεδονική Άμυνα», το οποίο περιέλαβε σε σύντομο χρονικό διάστημα πολυάριθμα μέλη». Οι κυριότερες επιτροπές της Μακεδονικής Άμυνας που συγκροτήθηκαν στη Δ. Μακεδονία ήταν στο Μοναστήρι, στη Φλώρινα, στο Βογατσικό, στο Άργος Ορεστικό, στην Κλεισούρα στο Νυμφαίο και σε πολλές άλλες πόλεις και χωριά. 2
«Από το 1902 υπηρέτησε ως υποπρόξενος στο Μοναστήρι ο Ίων Δραγούμης. Φύσει επαναστάτης και αγωνιστής, προσέφερε και το αίμα του για την προάσπιση της Ελληνικής Μακεδονίας. Από την ηλικία του 19ου έτους κατατάχτηκε εθελοντής στο στρατό και πολέμησε κατά τον ατυχή πόλεμο του 1897, ενώ από το 1899 άρχισε τις υπηρεσίες του ως προξενικός και διπλωματικός υπάλληλος»3. Όταν πείστηκε ότι η βοήθεια από την Ελλάδα δεν έρχεται ξεσήκωσε τον Ελληνισμό του Μοναστηριού, της Πελαγονίας και της Δυτικής Μακεδονίας. Συνεργάστηκε στενά με το Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη. Το 1914 πράχθηκε στο βαθμό του Πρέσβη και τοποθετήθηκε ως Πρεσβευτής στην Πετρούπολη. Είχε προηγηθεί η υπηρεσία του στις Πρεσβείες Βιέννης και του Βερολίνου. Μετά την επιτυχή έκβαση το 1917 του κινήματος του Βενιζέλου θεωρήθηκε αντι- βενιζελικός και εξορίστηκε μαζί με άλλους πολιτικούς στην Κορσική. Απελευθερώθηκε στα τέλη του 1919. Το τέλος του ήταν άδοξο και άδικο. Την επομένη της απόπειρας της δολοφονίας του Βενιζέλου 12 Αυγούστου 1920 στη Γαλλική πρωτεύουσα, στο Παρίσι, δολοφονήθηκε στην Αθήνα, στη Λεωφόρο Κηφισίας. Ο Θάνατός του συγκίνησε την κοινωνία της Αθήνας και όλους τους Έλληνες . 4
Πολλοί ήταν οι αρχηγοί των ανταρτικών ομάδων. Αναφέρουμε μερικά ονόματα. «Οι σπουδαιότεροι αρχηγοί των ανταρτών στο βιλαέτι (της Καστοριάς) είναι: Ο Βάρδας, ο Πέτρος Μάνος,(Βέργας) ο Καούδης, ο Νταλίπης, ο Παύλος Αθανάσιος ,ο Λάκης Αθανάσιος, ο Σίμος, ο Λάκης Πύρζας. Είναι όλοι σλαβόφωνοι, όπως και οι περισσότεροι αντάρτες.»5
«Αξιωματικοί αρχηγοί σωμάτων. 1. Αργυρόπουλος Κίμων, Σημαιοφόρος 2. Αβράσογλου Ιωάννης Υπολοχαγός. 3. Αναγνωστάκος Μιχαήλ, Ανθυπολοχαγός.4. Βαρδής Δημήτριος, Υπίλαρχος, 5. Βλαχογιάννης Γεώργιος, Λοχαγός. Συνεχίζευαι. 6.
Βιβλιογραφία
1.Ι.Κ.Μαζαράκης-Αινιάν. «Ο Μακεδονικός Αγώνας» Εκδόσεις Δωδώνη.σελ.70-71
2.Κ.Βακαλόπουλος « Ιων Δραγούμης» σελ. 158, 161 εκδ. Αδελφών Κυριακίδη Θες/νίκη.
3. Αντώνιος Κολτσίδας. «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ» σελ.678-671 εκδόσεις των Αδελφών Κυριακίδη
4.Εγκ. ΠΑΠΥΡΟΣ-LAROUSSE-BRITANNICA. Τομ.21. σελ 21
5.Μ. paillares. « Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΘΥΕΛΛΑ»εκδ. Τροχαλία σελ. 285.
6 Ι.Κ. Μαζαράκης Αινιάν. «Ο Μακεδονικός Αγώνας.»σελ.103 εκδόσεις Δωδώνη.
