Της Χρύσας Μπέκα, Ψυχολόγου – ψυχοθεραπεύτριας
«Μια φορά κι έναν καιρό στα βάθη της
Περσίας ήταν το πιο όμορφο, το πιο πολύτιμο, το πιο ακριβό και ξεχωριστό χαλί
του κόσμου. Το διακοσμούσαν παραστάσεις που περιέγραφαν τη χαρά της ζωής και
ήταν κατασκευασμένο από μετάξι και ίνες από χρυσό και ασήμι. Ο ιδιοκτήτης του,
ένας έμπορος χαλιών, ήταν τόσο περήφανος για το απόκτημά του, που αντί να το
κρεμάσει, όπως και όλα τα άλλα χαλιά, το έστρωσε στην είσοδο, για να το
καμαρώνει ο ίδιος αλλά και για να είναι το πρώτο πράγμα που θα έβλεπε ο κάθε
πελάτης την ώρα που θα έμπαινε στο μαγαζί του.
Έτσι
η φήμη για την ομορφιά του χαλιού εξαπλώθηκε στα πέρατα της οικουμένης και
χιλιάδες κόσμου συνέρρεαν στο κατάστημα, για να θαυμάσουν αυτό το μοναδικό
χαλί. Ο έμπορος ούτε για μια στιγμή δε διανοήθηκε να το πουλήσει, όμως κατάφερε
να πουλήσει αμέτρητα χαλιά σε πολύ ακριβές τιμές. Η προσφορά λοιπόν του χαλιού
μας ήταν τεράστια. Ένιωθε να το πλημμυρίζει η ευτυχία, γιατί έκανε πάμπλουτο
και τον ιδιοκτήτη του και την οικογένειά του, έκανε όμως χαρούμενους και
χιλιάδες ανθρώπους, που θαυμάζοντας ένα τέτοιο σπάνιο αντικείμενο τέχνης
γέμιζαν τα μάτια τους και τις ψυχές τους με απίστευτη ομορφιά.
Δυστυχώς
η ευτυχία του καταστηματάρχη και του χαλιού δεν κράτησαν για πάντα. Με την
πάροδο του χρόνου, επειδή όλοι το πατούσαν ασταμάτητα χωρίς να σκεφτούν ότι κι
αυτό ήταν φθαρτό και θα μπορούσε να καταστραφεί, άρχισε να λερώνεται, να ξεθωριάζει
και να ξεφτίζει. Τότε το κυρίευσε ο πανικός και προσπαθούσε συνέχεια να
φαίνεται πιο όμορφο, τεντωνόταν και φώναζε σε κάθε επισκέπτη: «Σε παρακαλώ,
πέρασε, μπορείς να με κάνεις ό τι θέλεις, πάτα με κι άλλο!». Νόμιζε το δύστυχο
ότι όσο πιο πολύ το πατούσαν, όσο πιο πολλά πρόσφερε στους ανθρώπους, τόσο πιο
πολύ θα το αγαπούσαν και θα γίνονταν κι αυτοί αλλά και το ίδιο ευτυχισμένοι.
Η
πραγματικότητα όμως ήταν άλλη. Μπορεί να συνέχιζαν να το πατάνε, έπαψαν όμως να
του δίνουν και σημασία κι αυτό, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειές του, φθειρόταν
ολοένα και η αρχική αγαλλίασή του μετατρεπόταν σε δυσαρέσκεια, θυμό και φόβο
που το δηλητηρίαζαν κάθε λεπτό της ημέρας. Ο έμπορος έπαψε φυσικά να είναι
περήφανος γι’ αυτό και το κοίταζε με περιφρόνηση στην αρχή και με θυμό στη
συνέχεια, γιατί οι πελάτες είχαν λιγοστέψει πολύ και ο ίδιος, όντας και πολύ
επιπόλαιος, είχε φτωχύνει ξανά.
Το
τελειωτικό χτύπημα ήρθε μια μέρα, όταν ένας πελάτης μπαίνοντας στο μαγαζί είπε:
«Τι το θέλεις αυτό το παλιόχαλο στην είσοδο του μαγαζιού σου; Αυτό το
ξεφτισμένο και ξεθωριασμένο κουρέλι είναι για πέταμα!». Το κακόμοιρο το χαλί
μας λοιπόν, έχοντας χάσει όλη του την ομορφιά, διαλυμένο και βαθύτατα
δυστυχισμένο, κατέληξε πεταμένο στη γωνιά μιας σκοτεινής και υγρής αποθήκης,
παρέα με τα ποντίκια που κι αυτά δεν το σεβάστηκαν και το ροκάνιζαν καθημερινά
δίνοντάς του ακόμα μεγαλύτερο πόνο.»
Νίκη Ορφανουδάκη
Το χαλί που το
πατούσαν όλοι, λειτουργούσε σύμφωνα με την περιρρέουσα κοινωνική πεποίθηση ότι
«το να γίνεσαι θυσία για τον άλλον είναι απόδειξη της αγάπης σου για αυτόν». Η
έκφραση «γίνομαι χαλί να με πατήσεις», δηλώνει με σαφήνεια την αντίληψη ότι
οφείλουμε να προσφέρουμε στους αγαπημένους μας τα πάντα για να
τους κάνουμε ευτυχισμένους, χωρίς να αναλογιζόμαστε τις δικές μας επιθυμίες και
ανάγκες. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι η ευτυχία είναι προσωπική υπόθεση.
Είναι η κατάσταση εσωτερικής ισορροπίας και γαλήνης και, δυστυχώς, ο δρόμος για
την κατάκτησή της είναι μοναχικός. Δεν μπορείς να κάνεις τον άλλο ευτυχισμένο
προσφέροντας συνεχώς, εάν ο ίδιος δεν έχει ανακαλύψει τους δικούς του τρόπους
να γεύεται στιγμές ευτυχίας. Αυτό σημαίνει ότι καθένας οφείλει στον εαυτό του
να είναι συντονισμένος με τα συναισθήματα και τις προσωπικές ανάγκες του και να
εξερευνήσει δημιουργικούς τρόπους για να χτίσει τη ζωή του πάνω σε αυτά τα
θεμέλια.
Το χαλί που το πατούσαν όλοι, αγωνίστηκε για τον
ανέφικτο στόχο να κάνει τους άλλους ευτυχισμένους και πλήρωσε το τίμημα της
δικής του φθοράς και διάλυσης. Δεν
κατάφερε να θέσει λειτουργικά όρια, δηλ να προσδιορίσει το πλαίσιο εκείνο που
θα το βοηθούσε να διατηρήσει ανέπαφη την αξία του και θα το προστάτευε από
παραβιάσεις των άλλων. Έδωσε πολύ χώρο στους άλλους για να το ποδοπατήσουν και
εκείνοι εξακολούθησαν να το πατάνε, υποτιμώντας την ομορφιά του. Με την ανοχή
του, έδωσε το μήνυμα ότι αποδέχεται οποιαδήποτε συμπεριφορά και ανέχεται κάθε
είδους μεταχείριση, και με την παθητική μη οριοθετημένη στάση του ενίσχυσε την
«κακοποιητική» δράση των πελατών του μαγαζιού, χάνοντας, προοδευτικά, την αξία
του. Με άλλα λόγια, επέτρεψε στους άλλους να συμπεριφέρονται όπως επιθυμούν
και, χωρίς να το αντιλαμβάνεται, τους δίδαξε να το ποδοπατάνε, αποποιούμενο την
ευθύνη του να θέσει κανόνες και όρια.
Τα «όρια» είναι η ευθύνη που έχει κανείς να διεκδικεί
τον σεβασμό που του αξίζει. Δεν είναι κάτι που επιβάλλεις στον άλλον. Είναι τα
σύνορα που έχεις ΕΣΥ, για να διαφυλάξεις τη δική σου ακεραιότητα. Δεν υπάρχουν
για να τιμωρήσουν ή να ευχαριστήσουν τους γύρω. Είναι ο τρόπος που ο καθένας
επιλέγει να σεβαστεί τους στόχους και τις προτεραιότητες που έχει θέσει για τη
ζωή του.
