Η λεγεωνέλλωση είναι οξεία βακτηριακή λοίμωξη του αναπνευστικού που προκαλείται από τα βακτηρίδια του γένους Legionellae. Υπάρχουν 50 διαφορετικά είδη λεγιονέλλας, από τα παραπάνω τα 28 έχουν συσχετισθεί με νόσηση στον άνθρωπο με συχνότερο τη Legionella pneumophila. Αναλυτικότερα υπάρχουν δύο διαφορετικές κλινικές οντότητες της νόσου:
- ο πυρετός Pontiac, που αποτελεί αυτοπεριοριζόμενη λοίμωξη που μοιάζει με γριπώδη συνδρομή
- η νόσος των λεγεωναρίων, που εκδηλώνεται κυρίως πνευμονία, δυνητικά θανατηφόρος σε 5-30% των κρουσμάτων περίπου.
Η Νόσος των Λεγεωνάριων είναι μια βαριά μορφή πνευμονίας (λοίμωξη των πνευμόνων), η οποία οφείλεται στο βακτήριο Legionella. Δεν νοσούν όλοι όσοι εκτίθενται στη Legionella. Τα άτομα με υποκείμενες νόσους, οι καπνιστές, καθώς και οι ηλικιωμένοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν από Legionella. Γενικά, τα συμπτώματα εκδηλώνονται από δύο έως δέκα ημέρες μετά τη μόλυνση, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν έως και τρεις εβδομάδες αργότερα. Η νόσος ξεκινά συνήθως με πυρετό, ρίγος, κεφαλαλγία και πόνο στους μύες. Στη συνέχεια εμφανίζονται ξηρός βήχας και δυσκολία στην αναπνοή που μπορεί να εξελιχθούν σε βαριά πνευμονία. Το ένα τρίτο περίπου των ασθενών παρουσιάζει επίσης διάρροια ή έμετο, ενώ οι μισοί ασθενείς περίπου παρουσιάζουν σύγχυση ή παραλήρημα. Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζεται να νοσηλευθούν και να λάβουν θεραπεία με την κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή. Για τη διάγνωση απαιτούνται ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις.
Πώς μεταδίδεται η Νόσος των Λεγεωνάριων;
Η νόσος των λεγεωνάριων μεταδίδεται μέσω της εισπνοής μικροσκοπικών σταγονιδίων νερού (αερολύματα/αεροζόλ) που περιέχουν τα βακτήρια Legionella. Τα βακτήρια αυτά ζουν στο νερό και πολλαπλασιάζονται υπό κατάλληλες συνθήκες.
Πού μπορούν να επιβιώσουν και να πολλαπλασιαστούν τα βακτήρια Legionella;
• Στο νερό σε θερμοκρασίες μεταξύ 20°C και 50°C.
• Σε στέρνες και δεξαμενές ζεστού και κρύου νερού.
• Σε σωληνώσεις με ελάχιστη ή καθόλου ροή νερού (συμπεριλαμβάνονται τα μη κατειλημμένα δωμάτια).
• Στα ιζήματα/λάσπη (βιομεμβράνες) και τις ακαθαρσίες εσωτερικών επιφανειών σωληνώσεων και δεξαμενών .
• Στις ίνες λάστιχου/καουτσούκ και τις φυσικές ίνες σε αντιτριβικούς δακτυλίους και διατάξεις στεγάνωσης .
• Σε θερμαντήρες νερού και σε δεξαμενές ζεστού νερού .
• Στις εναποθέσεις αλάτων και τις διαβρώσεις σε σωλήνες, ντους και βρύσες. Οι συνθήκες αυτές ς ευνοούν την ανάπτυξη της Legionella και αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης των επισκεπτών και του προσωπικού.
Ποια είναι τα επικίνδυνα σημεία στα τουριστικά καταλύματα;
Στα σημεία στα οποία μπορούν να δημιουργηθούν σταγονίδια νερού (αερολύματα), υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης. Ορισμένα παραδείγματα είναι τα εξής:
• Καταιωνηστήρες των ντους και βρύσες
• Μπανιέρες spa/υδρομασάζ
• Πύργοι ψύξης και εξατμιστικοί συμπυκνωτές που χρησιμοποιούνται στα κλιματιστικά συστήματα
• Διακοσμητικά συντριβάνια, κυρίως σε εσωτερικούς χώρους
• Προθήκες επίδειξης φαγητών με υγραντήρες, καθώς και άλλες συσκευές δημιουργίας σταγονιδίων νερού
• Συστήματα νερού με σωλήνες άρδευσης φυτών
Δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο!
Μέτρα ατομικής προστασίας
• Ενημέρωση για τη νόσο,τον τρόπο μετάδοσης, τις πιθανές πηγές μόλυνσης.
• Έγκαιρη διάγνωση και χορήγηση κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής.
Μέτρα δημόσιας υγείας
• Εντοπισμός της πιθανής πηγής έκθεσης.
• Εκτίμηση του κινδύνου ανάπτυξης της λεγιονέλλας (συστήματα νερού, συστήματα κλιματισμού).
• Δειγματοληψία νερού σε συστήματα ύδρευσης, συστήματα κλιματισμού, άλλες πηγές.
• Λήψη κατάλληλων μέτρων στην πηγή μόλυνσης για τον έλεγχο και την πρόληψη της νόσου.
• Προσδιορισμός των περιοχών υψηλού κινδύνου – οδηγίες για συστηματική λήψη μέτρων πρόληψης.
• Συστηματική παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων πρόληψης.
Μέτρα πρόληψης σχετικά με εγκαταστάσεις ύδρευσης
Άμεσα μέτρα
• Υπερχλωρίωση .
• Θερμικό shock.
Μακροπρόθεσμα μέτρα
• Οξειδωτικά απολυμαντικά (υποχλωριώδες ή υποβρωμιώδες οξύ).
• Μη οξειδωτικά απολυμαντικά (ιονισμός, διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου και αργύρου, υπεριώδης ακτινοβολία.
• ιατήρηση θερμοκρασιών νερού σε επίπεδα που δεν ευνοούν τον πολλαπλασιασμό της λεγιονέλλας .
Πώς παρακολουθούμε τη Νόσο των Λεγεωνάριων;
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης της Νόσου των Λεγεωνάριων (ELDSNet) έχει αναλάβει την επιτήρηση της Νόσου των Λεγεωνάριων. Ο συντονισμός πραγματοποιείται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC). Το δίκτυο συνιστούν επιδημιολόγοι και μικροβιολόγοι που έχουν διοριστεί από τις εθνικές αρχές δημόσιας υγείας των χωρών της ΕΕ και πολλών άλλων χωρών σε ολόκληρο τον κόσμο. Μέσω του δικτύου αυτού διακινούνται πληροφορίες μεταξύ των χωρών, όσον αφορά στον τόπο που νόσησαν, και στις χώρες όπου μπορεί να συνέβη η μόλυνση. Το δίκτυο αυτό διαθέτει επίσης διαδικασίες για την ειδοποίηση των τουριστικών πρακτόρων σχετικά με την ύπαρξη συρροής κρουσμάτων. Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να μειωθεί με την εφαρμογή σχεδίου ελέγχου για τη Legionella.
ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
• EWGLI Technical Guidelines for the Investigation , Control and Prevention of Travel Assosiated Legionnaires’ Disease September 2011 Version (http://ecdc.europa.eu/en/activities/surveillance/ELDSNet/Documents/EWGLI-Technical-Guidelines.pdf)
• Legionella and the prevention of legionellosis (http://www.who.int/watersanitationhealth/emerging/legionella.pdf)
• (http://ecdc.europa.eu/en/healthtopics/legionnaires_disease/ELDSNet/Pages/index.aspx)
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
http://www.keelpno.gr
http://ecdc.europa.eu/en/healthtopics/legionnaires_disease/ELDSNet/Pages/index.aspx
