Γράφει ο Αναστάσιος Βασιάδης
Εάν δεν κυριαρχούσε η δραματικότητα των στιγμών με τις δεκάδες των συνανθρώπων που έχασαν με τραγικό τρόπο την ζωή τους, την συνολική καταστροφή ολόκληρων περιοχών και την γενικότερη αίσθηση πένθους που επικρατεί μετά τις πρόσφατες πυρκαγιές στην Αττική, ο τίτλος του άρθρου θα παρέπεμπε σε θέμα θερινής θεατρικής επιθεώρησης.
Δεν πρόκειται όμως παρά για μερικές από τις φράσεις που χρησιμοποίησαν κατά καιρούς επώνυμα κυβερνητικά πρόσωπα, προκειμένου να αποσείσουν τις προσωπικές ευθύνες για καταστροφές που συντελέστηκαν από πυρκαγιές και να τις μεταθέσουν αλλού, στα πλαίσια μιας διαρκούς συνωμοσιολογικής προσέγγισης.
Το καλοκαίρι του 1981 όταν στην Αττική καίγονταν η Πεντέλη, η Εκάλη και το Κεφαλάρι, ο κατά γενικό τεκμήριο σοβαρός πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης, είχε την ατυχή έμπνευση να εξηγήσει στο έθνος πως για τις πυρκαγιές «φταίνε οι κουκουνάρες των πεύκων που αναφλέγονται και εκτινάσσονται μεταφέροντας την φωτιά». Η αντιπολίτευση και ο τύπος χλεύασαν τότε τον πρωθυπουργό χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις του «άρες , μάρες , κουκουνάρες»
Παράλληλα αναπτύχθηκε μια ιδιότυπη αντιπαράθεση του ΚΚΕ με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Ο εκπρόσωπος του Κουμουνιστικού Κόμματος απέδιδε τις πυρκαγιές στους εμπρηστές χουντοφασίστες, ενώ ο Υπουργός Άμυνας και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Ευάγγελος Αβέρωφ προσδιόριζε ως υπεύθυνους τους αναρχικούς νιχιλιστές (μηδενιστές) που «ήρθαν με τα στουπιά απ’ την άκρα Αριστερά» για να κάψουν τα δάση.
Κατά τις καταστροφικές πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν το καλοκαίρι του 1982, ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Ανδρέας Παπανδρέου καταδίκασε την «άνανδρη και ύπουλη επίθεση που δέχεται το έθνος», υιοθετώντας ταυτόχρονα το σενάριο της δίπλα του καθήμενης Υφυπουργού Υγείας Μαρίας Κυπριωτάκη-Περράκη, σύμφωνα με την οποία «οι εμπρηστές είναι τεταρτοαυγουστιανοί».
Το καλοκαίρι του 1993 που ξέσπασαν επίσης πυρκαγιές ανά την επικράτεια, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ως πρωθυπουργός είχε την σωφροσύνη να είναι πολύ προσεκτικός στις δηλώσεις του. Αντ αυτού όμως ο ιδιότυπος σύμβουλός του Ζόζεφ Γκλικ, δήλωσε απροκάλυπτα ότι τις φωτιές τις βάζει το ΠΑΣΟΚ, του οποίου τα στελέχη «έχουν βουτήξει τα χέρια τους στο νέφτι»!
Το 1995 ο Υπουργός Γεωργίας Στέφανος Τζουμάκας εξηγώντας την αιτία των πυρκαγιών της χρονιάς εκείνης, δήλωσε ότι «εμπρηστές είναι οι δασολόγοι», συμπληρώνοντας αργότερα, ότι τις φωτιές στην Εύβοια που καιγόταν, «τις άναψαν οι Γκρίζοι Λύκοι της Τουρκίας».
Με το ξεκίνημα της νέας χιλιετίας το καλοκαίρι του 2000, ενώ τα δάση μας καίγονταν και πάλι, ο πολιτικός παράγων Γεώργιος Κύρτσος διατύπωσε δημόσια την θεωρία ότι τις φωτιές τις έβαλαν οι «ουτσεκάδες» με σκοπό να αποσπάσουν την Ήπειρο και να «την μετονομάσουν σε Τσαμουριά».
Το καλοκαίρι του 2007 που καίγονταν η Ηλεία και καταγράφονταν εξάρσεις πυρκαγιών σε ολόκληρη σχεδόν την Ελλάδα, πρωθυπουργός της χώρας ήταν ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος μίλησε «για εμπρησμούς και οργανωμένο σχέδιο», χωρίς να απευθύνει συγκεκριμένες κατηγορίες.
Δεν συνέβη όμως το ίδιο με τα διάφορα κυβερνητικά στελέχη που έσπευσαν με γραφικό τρόπο να αποδώσουν τις ευθύνες των καταστροφών.
Οι Υπουργοί Άρης Σπηλιωτόπουλος κι ο Νικήτας Κακλαμάνης δήλωσαν πως οι «αντιεξουσιαστές» μετοίκησαν στην Ηλεία για «να κάνουν το master τους στη δοκιμή εύφλεκτων υλικών».
Ο Γεράσιμος Γιακουμάτος θέλοντας να αποδώσει την ευθύνη στην αξιωματική αντιπολίτευση ανακοίνωσε επίσημα ότι «το πράσινο καίει το πράσινο».
Ο Ευάγγελος Αντώναρος συμμετέχοντας στον χορό των δηλώσεων, ψέλλισε πως «για τις φωτιές φταίνε τα ίδια τα πεύκα, όσο ωραία κι αν είναι».
Το κρεσέντο ωστόσο των δηλώσεων εκείνη την περίοδο που σχεδόν είχε καεί η μισή Ελλάδα, το έκανε ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης Βύρων Πολύδωρας ο οποίος μίλησε για «μερικά δένδρα που τσουρουφλίστηκαν», για να συνεχίσει με την πρωτότυπη αναφορά περί «ασύμμετρων απειλών» και να καταλήξει με τον διαβόητο «Στρατηγό Άνεμο» ως υπεύθυνο για τις καταστροφές.
Στην «ασύμμετρη απειλή» απέδωσε με δηλώσεις του, την ευθύνη της τωρινής καταστροφής στην Αττική και ο σημερινός πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος άφησε ανοικτό «το ενδεχόμενο επιχείρησης αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο αρμόδιος Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Ν. Τόσκας, ο οποίος άφησε εμφανείς αιχμές κατά ανωνύμων αποδεκτών, λέγοντας ότι «δεν είναι και τόσο αθώες αυτές οι πυρκαγιές», συμπληρώνοντας ότι από κυβερνητικής πλευράς «όλα έγιναν καλά», πράγμα το οποίο προκάλεσε την αρνητική αντίδραση άλλων κυβερνητικών στελεχών.
Ιδιαίτερα προκλητικές ήταν οι δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου, ο οποίος επιχείρησε να επιρρίψει ευθύνες για την καταστροφή, στους κατοίκους της περιοχής, προκαλώντας την δικαιολογημένη οργή, τόσο αυτών, όσο και του ελληνικού λαού που συμπάσχει με τα θύματα των φονικών πυρκαγιών. Ιδιαίτερα γραφική μάλιστα ήταν και η εξήγηση για την ανεπάρκεια των μηχανισμών διάσωσης με την επίκληση του επιχειρήματος ότι «η περαιτέρω ενεργοποίηση δεν επετράπη από το ΝΑΤΟ!!!»
Κοινό στοιχείο που συνδέει διαχρονικά τις ευτράπελες κατά καιρούς δηλώσεις των πολιτικών, παρά την δραματικότητα των στιγμών της καταστροφής, είναι η συνωμοσιολογία, η αποποίηση και μετάθεση ευθυνών και η ασαφής υπόδειξη ως φυσικών αυτουργών, των αορίστως εμπρηστών, των καταπατητών γης, των αοράτων πέραν του κοινοβουλευτικού φάσματος πολιτικών ομάδων, των αλλοεθνών αποσταθεροποιητικών οργανώσεων και βεβαίως των φυσικών και μεταφυσικών φαινομένων που «απεργάζονται την αποσταθεροποίηση της εκάστοτε κυβέρνησης»
Από κανένα κυβερνητικό πρόσωπο δεν εκδηλώθηκαν πράξεις ανάληψης ευθύνης, για τις διαχρονικές παραλήψεις, την εγκληματική αδιαφορία ετών και την προκλητική αναποτελεσματικότητα των εντεταλμένων αρμοδίων για την πρόληψη, την αποτροπή και την έγκαιρη αντιμετώπιση των πυρκαγιών καθώς και την διάσωση των ανθρώπων και των περιουσιών που εκτίθενται στον κίνδυνο.
Και βέβαια σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να εκληφθεί ως πράξη ανάληψης ευθύνης η δήλωση του πρωθυπουργού ότι «αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη» όταν αυτή δεν συνοδεύεται από κάποια άμεση έμπρακτη ενέργεια.
Σε αυτή την περίπτωση η πλήρης ανάγνωση της πρωθυπουργικής δήλωσης είναι ότι «αναλαμβάνεται η πολιτική ευθύνη της απαλλαγής από κάθε ευθύνη των υπευθύνων αρμοδίων».
Στις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες κυριαρχούν αυτές τις ημέρες, δίκην λαϊκού δικαστηρίου, οι αντιπαραθέσεις για τα τραγικά γεγονότα που εκδηλώθηκαν κατά την διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς στην Αττική, αλλά και μετά την κατάσβεσή της, καθώς και για τις ευθύνες των αρμοδίων για την διάσωση των πολιτών που υπέστησαν τις καταστροφικές της συνέπειες.
Καμία ουσιαστική συζήτηση όμως δεν γίνεται για τις διαχρονικές ευθύνες όλων όσων όφειλαν να εκτελούν τα προβλεπόμενα έργα αντιπυρικής προστασίας και να ελέγχουν τις επικίνδυνες αυθαίρετες κατασκευές, εκείνων που είχαν υποχρέωση να διατηρούν σε διαρκή εγρήγορση το στελεχιακό δυναμικό πολιτικής προστασίας ανεξαρτήτως της εκδήλωσης καταστροφικών φαινομένων, καθώς και των αρμοδίων να διατηρούν σε κατάσταση διαρκούς συντονισμένης επιφυλακής όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα, υπηρεσίες , οργανώσεις, φορείς και πολίτες.
Μεταξύ των διαφόρων κυβερνητικών ανακοινώσεων εμφανή θέση κατέχει η εξαγγελία της διαμόρφωσης ενός νέου σχεδίου πρόληψης και αντιμετώπισης αναλόγων καταστροφών.
Επισημαίνεται ότι μετά από κάθε ανάλογη καταστροφή στο παρελθόν ακολουθούσε και μία εξαγγελία για την εκπόνηση ενός νέου σχεδίου. Τα σχέδια αυτά υπάρχουν στα κυβερνητικά συρτάρια και σχεδόν το ένα αντιγράφει το άλλο. Το διαχρονικό πρόβλημα ήταν ότι τα σχέδια αυτά δεν εφαρμόστηκαν στο σύνολο τους ποτέ.
Τα σχέδια υπάρχουν λοιπόν, όπως υπάρχει και το νομικό πλαίσιο εφαρμογής τους .
Πολιτική βούληση χρειάζεται για την άμεση έναρξη όλων των προβλεπομένων διαδικασιών, της ταχύτερο δυνατόν εκτέλεσης των απαιτουμένων έργων, καθώς και την ενεργοποίηση όλων των αναγκαίων δράσεων.
Αυτή είναι η έμπρακτη ανάληψη πολιτικής ευθύνης, που μέχρις στιγμής δεν εκδηλώθηκε.
Προκειμένου να υπάρξει εμφανές αποτέλεσμα που να εμπνεύσει την διαταραχθείσα εμπιστοσύνη των πολιτών, η εφαρμογή του σχεδίου με τα έργα και τις δράσεις που προβλέπονται πρέπει να αποσυνδεθεί από τις πολιτικές αντιπαραθέσεις και εξελίξεις στην χώρα μας.
Αυτό απαιτεί την ανάληψη συνολικής ευθύνης των πολιτικών σχηματισμών σε ανώτατο πολιτειακό επίπεδο, ώστε ο προγραμματισμός να εκτελείται ανεμπόδιστα και ανεξάρτητα από την εναλλαγή των κυβερνήσεων.
Αυτή η απόφαση θα αποτελεί έμπρακτη ανάληψη πολιτικής ευθύνης, κατ αρχή από την κυβέρνηση αλλά και όλες τις πολιτικές δυνάμεις.
Έτσι θα μπορούν απρόσκοπτα να εκτελεστούν τα αναγκαία έργα και να ενεργοποιηθούν οι απαιτούμενες δράσεις, ώστε να αποφευχθεί η επόμενη πυρκαγιά που μπορεί να εκδηλωθεί οπουδήποτε στην χώρα και να σταματήσουν να δημοσιοποιούνται από τους πολιτικούς γραφικές δηλώσεις, μετά από κάθε καταστροφικό συμβάν, που μόνο την χλεύη προκαλούν.
