Καλέ μου αναγνώστη,
ας κάνουμε τα αγαπημένα μας φιλοσοφικά πειράματα. Ο Αϊνστάιν επιστήμονας γαρ και όχι φιλόσοφος, έγινε διάσημος για τη θεωρία περί της σχετικότητας μόνο του χρόνου. Εμείς θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε τη σχετικότητα των πάντων:
Κάποιος λοιπόν αργοπορεί και χάνει την πτήση του μόλις για ένα λεπτό. Κι εκεί που βλέπει το αεροπλάνο που έχασε ν’ απογειώνεται οδυρόμενος με δάκρυα για την άτυχη μοίρα του βλέπει το αεροπλάνο να συντρίβεται στο έδαφος. Τα δάκρυα λύπης γίνονται μεμιάς δάκρυα χαράς και ευμενεί την τύχη του, γιατί τελικά έχασε την πτήση. Οι χρηματιστές της Νέας Υόρκης και μεγιστάνες του πλούτου, έγιναν πάμφτωχοι εν μία νυκτί, μια μαύρη Πέμπτη του 1929, το ίδιο και πολλοί νοικοκυραίοι Έλληνες το 2008. Ο πλούτος, ξαφνικά έγινε φτώχεια και η ευμάρεια δυσπραγία. Ένας πολύ φτωχός ζήλευε το γείτονά του που ήταν πολύ πλούσιος και εύχονταν να ήταν αυτός στη δική του θέση, μακάρι να μπορούσε να άλλαζαν ζωές. Πριν ο Θεός ή ο διάολος του πραγματοποιήσει αυτή την ευχή μαθαίνει ότι ο πλούσιος γείτονας έχει μόνο λίγη ζωή μπροστά του εξαιτίας της επάρατης νόσου και αμέσως αντιλαμβάνεται πόσο πολύ τυχερός είναι που δεν βρίσκεται στη θέση του γείτονα. Οι μάγισσες καίγονταν το μεσαίωνα από τους θεοσεβούμενους χριστιανούς με την ευχή της Εκκλησίας, ενώ οι αμαρτίες συγχωρούνταν, αρκεί να είχε κανείς την ευχέρεια να λάβει ένα συγχωροχάρτι. Οι Λάπωνες δίνουν τη γυναίκα τους να κοιμηθεί μαζί με τον επισκέπτη, ως δείγμα καλής φιλοξενίας, ενώ σε κάποια μουσουλμανικά κράτη σε περίπτωση που οι γυναίκες πάνε με άλλον άντρα, εκτός απ’ τον δικό τους, λιθοβολούνται. Οι μουσουλμάνες πρέπει επίσης να φορούν μπούργκα την ώρα που στην Ευρώπη τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, ανδρών και γυναικών, υπάγονται στα ανθρώπινα ατομικά δικαιώματα κοκ.. Κι αν συμφωνήσουμε ότι ο έρωτας, ο αληθινός Έρωτας, αποτελεί την ύψιστη μορφή, την κορύφωση των ανθρώπινων συναισθημάτων και απαύγασμα της ανθρώπινης ψυχής, αυτός, παντού και πάντοτε, δεν υπακούει ούτε στη λογική, ούτε σε πρέπει, ούτε σε μη, δηλητηριάζεται από κοινωνικούς ή οποιουσδήποτε άλλους συμβιβασμούς, θρυμματίζεται από καθωσπρεπισμούς και ευχολόγια και τελικά πεθαίνει, όταν κανείς δεν φροντίζει να τρέχει, ώστε να ξεφεύγει και να τον γλυτώνει απ’ όλα αυτά.
Τι λοιπόν είναι τύχη και τι ατυχία, τι ηθική και τι ανηθικότητα, τι καλό και τι κακό, τι ευτυχία και τι δυστυχία; Κι αν ακόμα δυσκολευτούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι όλα είναι σχετικά, σίγουρα θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι τα πάντα στη ζωή μας βρίσκονται υπό την καθοριστική επιρροή ξένων προς εμάς παραγόντων.
Έρχεται μια μέρα που πρέπει «το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι να πούμε» λέει ο μέγας Καβάφης κι εγώ υπερθεματίζοντας λέω ότι τελικά όχι μόνο τα μεγάλα, αλλά και τα καθημερινά μικρά ναι και όχι της ζωής μας έρχονται να της αλλάξουν πορεία και να την καθορίσουν ολωσδιόλου. Αυτό που λέμε ειμαρμένη, κάρμα, μοίρα δεν είναι κάτι που είναι ήδη γραμμένο, αλλά πρόκειται για ένα σενάριο που γράφουμε εμείς καθημερινά και που εκτός από τις επιλογές μας ή αυτά που νομίζουμε ότι είναι επιλογές μας, έχει να κάνει πολλές φορές με την τύχη, με τις συμπτώσεις, με το χώρο και το χρόνο και με ένα σωρό άλλες αστάθμητες παραμέτρους που είναι πέρα και έξω από εμάς τους ίδιους, τον έλεγχό μας, την εξυπνάδα μας, την προσπάθεια ή τη διορατικότητά μας. Αρκεί να βρεθεί κανείς στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή ή το αντίθετο και η ζωή αλλάζει τελείως σχέδιο και πορεία, η τύχη γίνεται ατυχία, η εύνοια όλεθρος και η ευχή κατάρα. Είναι τόσο ευμετάβλητη η ζωή και το μέλλον αδιόρατο που έχουν δίκιο οι Κινέζοι που συμβουλεύουν: «να προσέχεις τι εύχεσαι» και αυτοί που ασπάζονται το ρηθέν: «αν ο Θεός θέλεις να γελά μαζί σου, εσύ να κάνε σχέδια για το μέλλον».
Ποιο μέλλον; Αυτό πριν ή μετά της απώλειας μιας πτήσης που συνετρίβη; Αυτό πριν ή μετά που κάποιος χρεοκόπησε ή αντίθετα κέρδισε τον πρώτο αριθμό του λαχείου; Αυτό πριν ή μετά που κάποιος περιμένει τα αποτελέσματα από μια ιατρική εξέταση ρουτίνας; Αυτό πριν ή μετά το γάμο του που τελικά διαλύθηκε; Αυτό πριν ή μετά ανακαλύψει κανείς ότι είναι στείρος; Κοκ. Το μέλλον είναι διττό σαν τους χρησμούς που έδινε το Μαντείο των Δελφών: «Βασιλιά της Λυδίας, Κροίσε, αν επιτεθείς εναντίων των Περσών ένα μεγάλο Βασίλειο θα καταλυθεί». Ο Κροίσος χάρηκε, επιτέθηκε και τελικά καταλύθηκε το δικό του Βασίλειο. Κι έτσι δικαιώθηκε κι ο Σωκράτης, που όταν σε πρότερο χρόνο ο Κροίσος τον ρώτησε, ποιον θεωρεί τον ευτυχέστερο άνθρωπο στον κόσμο, ο Σωκράτης όχι μόνον δεν κατονόμασε τον ερωτώντα, αλλά τον προειδοποίησε με την αποφθεγματική πλέον φράση: «μηδένα προ του τέλους μακάριζε».
Ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να στηρίζεται στο παρελθόν, γιατί διαθέτει μνήμη, είναι σχεδιασμένος να προετοιμάζει το μέλλον γιατί έχει όνειρα, αλλά οπωσδήποτε είναι καταδικασμένος να ζει αποκλειστικά και μόνο στο παρόν, γιατί είναι εφήμερος. Ως εκ τούτου, η προσκόλληση σε στιγμές του παρελθόντος είναι ατελέσφορες για το παρόν, ενώ η συνεχής προετοιμασία του μέλλοντος με σκοπό κάποιος να απολαύσει την ευτυχία αργότερα αποτελεί γράμμα χωρίς παραλήπτη, γιατί κανείς δεν ξέρει τι του ξημερώνει.
Καλέ μου αναγνώστη,
απέναντι σε αυτή τη σχετικότητα των πάντων και βεβαίως της σύντομης και πεπερασμένης ζήσης μας ,σου λέω ότι, όταν ξημερώνει και βλέπεις το φως του ήλιου γερός, ήδη έχεις κατακτήσει λίγο λιγότερο από το 100% των επιθυμιών, ονείρων και στόχων σου. Για το λίγο που απομένει αφοσιώσου στο παρόν σου και βρες τη δική σου καθημερινή συνταγή για να είσαι και να αισθάνεσαι ευτυχισμένος. Και να ξέρεις οι καλές συνταγές θέλουν λίγα υλικά. Σε χαιρετάω με λίγο Καβάφη, γιατί ξέρω ότι σου αρέσει: «Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις…»
ΥΓ: Αφιερωμένο στα παιδιά που θα δώσουν πανελλαδικές εξετάσεις «για ένα καλύτερο μέλλον».
