Καλλικρατικά αποτελέσματα σε... Κλεισθένεια προβολή
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των δημοτικών εκλογών του 2014
Του Απόστολου Ιωσηφίδη
Οι εμπνευστές των μεταρρυθμιστικών τομών στην ελληνική δημόσια διοίκηση (και τοπική αυτοδιοίκηση) διακατέχονται εσχάτως1 από την φιλοδοξία να προσδώσουν στα δημιουργήματά τους την αίγλη μιας επώνυμης αναγνώρισης, ώστε αυτά να καθιερωθούν στην διοικητική και πολιτική ιστορία του τόπου με το όνομα μιας σημαντικής προσωπικότητας του παρελθόντος και όχι με τον «αριθμό κυκλοφορίας» τους, δηλαδή τον αριθμό που θα δοθεί στον νόμο με τον οποίο θα ψηφιστούν.
Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουν (πιθανότατα από σεμνότητα…) και την περίπτωση να συνδεθεί η «μεταρρύθμισή» τους με το δικό τους όνομα, όπως π.χ. συνέβη με τον ν. 330/1976 («νόμος Λάσκαρη»), τον ν. 1232/1982 («νόμος Κουτσόγιωργα»), τον ν. 1337/1983 («νόμος Τρίτση»), τον ν. 2190/1994 («νόμος Πεπονή»), τον ν. 3863/2010 («νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη»), κ.ο.κ.
Έτσι, το πρώτο κύμα των υποχρεωτικών συνενώσεων των ΟΤΑ (Δήμων και Κοινοτήτων) ευτύχησε να λάβει το ονοματεπώνυμο του πρώτου Κυβερνήτη της Χώρας («Ιωάννης Καποδίστριας», - νόμος 2539/1997), ενώ για το δεύτερο, σαρωτικότερο, κύμα οι ονοματολογικές αναζητήσεις των αναδόχων ανέτρεξαν στον Χρυσούν αιώνα του Περικλέους («Καλλικράτης», - νόμος 3852/2010).
Για το από καιρό αναμενόμενο (και, κατά τις κατά καιρούς, εξαγγελίες ευρύτερο) τρίτο κύμα η άντληση έμπνευσης (και ονόματος) βυθίστηκε σε προγενέστερες γενεές της οικογένειας των Αλκμεωνιδών: ο θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας Κλεισθένης ήταν θείος της Αγαρίστης, της μητέρας του Περικλή (έτσι, αποτυπώνεται και συμβολικά η στενή συγγένεια μεταξύ «Καλλικράτη» και «Κλεισθένη»!).
Βεβαίως η μορφή του Κλεισθένη δεν είναι άγνωστη στους κόλπους της ελληνικής δημόσιας διοίκησης: την εποχή (των χρυσών κοχλιαρίων) του Β΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (1994-1999), ένα σημαντικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, χάρη στο οποίο θεμελιώθηκε, π.χ, το ΑΜΚΑ, το Τaxis, κ.α., είχε την ονομασία «Κλεισθένης», ενώ και η δραστήρια Πανελλήνια Ένωση Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης φέρει την ίδια ονομασία του μεγάλου μεταρρυθμιστή, η μορφή του οποίου κοσμεί την σφραγίδα της.
Με τόσες συνωνυμίες, αλλά και ενόψει της αενάως διακηρυσσόμενης ανάγκης τα κύματα των μεταρρυθμίσεων να συνεχιστούν, το άρτι παρουσιασθέν σχέδιο νόμου προσέλαβε και την ένδειξη «1», ώστε αφενός μεν να διακρίνεται από άλλες συνονόματες πρωτοβουλίες και προγράμματα, αφετέρου δε να καλλιεργεί τις προσδοκίες για το περιεχόμενο των επομένων τόμων της κλεισθένειας σειράς.
237 άρθρα συνθέτουν τον «Κλεισθένη 1», που θα μπορούσε (νομοτεχνικά) να διαρθρωθεί σε περισσότερα του ενός σχέδια (αλλά αυτό επαφίεται στις ευαισθησίες των ιθυνόντων της «νομοπαρασκευαστικής εξουσίας» και στον βαθμό της τήρησης των αρχών της καλής νομοθέτησης, - που κατά τα άλλα αποτελεί -και αυτή- νόμο2 του Κράτους!).
Αιχμή του μεταρρυθμιστικού δόρατος του «Κλεισθένη 1», αλλά και σημείο έντονης τριβής μεταξύ κυβερνητικού και αυτοδιοικητικού κόσμου, αποτελούν τα άρθρα 27 επ. του σχεδίου νόμου, τα οποία θεσπίζουν το εκλογικό σύστημα της απλής (και εν προκειμένω: απλούστατης) αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Η παράθεση «τεχνικών» λεπτομερειών και η επισήμανση αναπόφευκτων ατελειών ή πρόδηλων ελλείψεων του προτεινόμενου νέου συστήματος θα εξέτρεπε του σκοπού της την παρούσα πενιχρή απεικόνιση μιας υποθετικής εφαρμογής του: Οι τρεις πίνακες που ακολουθούν αποτυπώνουν ακριβώς αυτό, δηλαδή την κατανομή των εδρών των δημοτικών συμβουλίων των 3 Δήμων της Ημαθίας σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των δημοτικών εκλογών του 2014, αλλά με την εφαρμογή της απλής αναλογικής του «Κλεισθένη 1». Στην πρώτη στήλη κάθε ενότητας (σύνολο Δήμου ή δημοτικής ενότητας) αναγράφεται, με έντονη γραφή, ο αριθμός των εδρών κάθε συνδυασμού βάσει της απλής αναλογικής και στην αμέσως διπλανή της δεύτερη στήλη αναγράφεται, με πλάγια γραφή, ο αριθμός των εδρών όπως προέκυψε το 2014 [με το μέχρι τούδε ισχύον εκλογικό σύστημα του «Καλλικράτη» και των προκατόχων του (επωνύμων ή εναρίθμων…) κωδίκων].
Υστερόγραφο: Η ευγλωττία των πινάκων καθιστά περιττό τον ειδικότερο σχολιασμό τους, πλην όμως θα είχε μια χρησιμότητα η επισήμανση δυο ειδικότερων στοιχείων.
(α) Ο «Κλεισθένης 1» προβλέπει πως στην κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου ανά δημοτική ενότητα συμμετέχουν οι συνδυασμοί που δικαιούνται να λάβουν έδρα (είτε επειδή έχουν συγκεντρώσει το εκλογικό μέτρο είτε ακόμη και βάσει του υπολοίπου τους) σε επίπεδο δήμου.
Δηλαδή πρώτα υπολογίζεται πόσες έδρες καταλαμβάνει ο κάθε συνδυασμός στο επίπεδο του Δήμου συνολικά (π.χ. στην περίπτωση του Δήμου Βέροιας, πόσες έδρες, βάσει της εκλογικής επίδοσής του, δικαιούται να καταλάβει ένας συνδυασμός από τις 41 του δημοτικού συμβουλίου) και εν συνεχεία γίνεται η κατανομή αυτών των εδρών μεταξύ των δημοτικών ενοτήτων, ανάλογα με την επίδοση του συνδυασμού σε κάθε δημοτική ενότητα.
Όμως, την περίπτωση της εφαρμογής των εκλογικών αποτελεσμάτων του 2014, στην Βέροια, εμφανίζεται το παράδοξο ένας συνδυασμός (ο συνδυασμός Αγγελόγλου) να μην λαμβάνει έδρα, με την απλή αναλογική, στο επίπεδο του Δήμου (δηλαδή να μην συμμετέχει στην κατανομή των 41 εδρών του δημοτικού συμβουλίου), όμως στο επίπεδο της δημοτικής ενότητας Βέροιας (όπου συγκεντρώνει το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της εκλογικής του δύναμης) να διαθέτει τέτοιο υπόλοιπο που θα του επέτρεπε να καταλάβει μια έδρα μεταξύ των 30 εδρών της δημοτικής ενότητας Βέροιας. Μια τέτοια περίπτωση, που ασφαλώς δεν θα είναι η μόνη ανά την ελληνική επικράτεια, συνιστά, αν μη τι άλλο, μια ρωγμή στην αναλογικότητα του συστήματος…
(β) Στις μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες [στους 3 Δήμους της Ημαθίας υπάρχει μόνον μια μονοεδρική εκλογική περιφέρεια: της δημοτικής ενότητας Μακεδονίδος του Δήμου Βέροιας], σύμφωνα με τον «Κλεισθένη 1», την μοναδική έδρα την καταλαμβάνει με το σύστημα της απλής αναλογικής ο συνδυασμός που έλαβε τις περισσότερες ψήφους στην εκλογική αυτή περιφέρεια («εφόσον αυτός δικαιούται να καταλάβει έδρα» σύμφωνα με τα αποτελέσματά του σε επίπεδο Δήμου).
Σύμφωνα, όμως, με τον «Καλλικράτη» η μοναδική έδρα της μονοεδρικής περιφέρειας αποδίδεται στον συνδυασμό του Δημάρχου, αρκεί αυτός να έχει παρουσιάσει υποψηφίους στην εκλογική αυτή περιφέρεια.
Έτσι, το 2014 στην δημοτική ενότητα Μακεδονίδος πλειοψήφησε ο συνδυασμός Καραπαναγιωτίδη αλλά την μοναδική έδρα την κατέλαβε ο συνδυασμός Βοργιαζίδη, επειδή κατά τον «Καλλικράτη» ο επιτυχών συνδυασμός πρέπει να έχει απαραιτήτως τουλάχιστον μια έδρα σε κάθε εκλογική περιφέρεια.
Με την έννοια αυτή, η απώλεια (λόγω, π.χ., ανεξαρτητοποίησης, που καταγράφεται όμως επισήμως, κατά το άρθρο 66 § 4 του ν. 3852/2010, - και δεν συνάγεται εμμέσως μέσω διαφοροποιήσεων σε ψηφοφορίες ή μέσω προφορικών δηλώσεων σε συνεντεύξεις κ.λπ.) της έδρας του επιτυχόντος συνδυασμού στην μονοεδρική εκλογική περιφέρεια δεν είναι επιτρεπτή (με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο ως προς την δυνατότητα διατήρησης της έδρας από τον ανεξαρτητοποιηθέντα σύμβουλο, όσο ενδεχομένως και ως προς την νομιμότητα απόφασης που έχει ληφθεί με την θετική του ψήφο…).-
1 …εσχάτως, όχι με τους όρους της καθημερινότητας, αλλά στο πλαίσιο της διαχρονίας της ελληνικής νομοθετικής παραγωγής.
2 Νόμος 4048/2013 «Ρυθμιστική Διακυβέρνηση: Αρχές, Διαδικασίες και Μέσα Καλής Νομοθέτησης» (ΦΕΚ Α΄ 34).
