Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ελονοσίας (25 Απριλίου), το Τμήμ Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε τη ακόλουθη ανακοίνωση.
Η 25η Απριλίου σηματοδοτεί το διαρκή αγώνα εκρίζωσης της ελονοσίας σε παγκόσμιο επίπεδο και τη διάδοση των στρατηγικών για την επίτευξη αυτού του στόχου. Το φετινό μήνυμα της ημέρας είναι «Έτοιμοι να νικήσουμε την ελονοσία».
Κατά το επιδημιολογικό Δελτίο του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας για το 2018:
• Το 2016 εκτιμήθηκαν 216 εκατομμύρια κρούσματα ελονοσίας σε 91 χώρες, με αύξηση κατά 5 εκατομμύρια περιπτώσεις
• Οι θάνατοι από την ελονοσία έφτασαν τις 445.000 το 2016, έναν παρόμοιο αριθμό (446.000) έως το 2015.
• Η Αφρικανική Περιφέρεια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) φέρει ένα δυσανάλογα υψηλό ποσοστό του συνολικού βάρους της ελονοσίας. Το 2016, στην περιοχή εντοπιστήκαν το 90% των περιπτώσεων ελονοσίας και το 91% των θανάτων.
Η ελονοσία (malaria) είναι μια οξεία εμπύρετη νόσος που οφείλεται στο πλασμώδιο της ελονοσίας και μεταδίδεται από το τσίμπημα ενός μολυσμένου θηλυκού Ανωφελούς κουνουπιού. Υπάρχουν 5 είδη παρασίτων που προκαλούν ελονοσία στους ανθρώπους και δύο από αυτά τα είδη, το P. Falciparum και το P. Vivax, να αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή. Η μετάδοση εξαρτάται επίσης από τις κλιματολογικές συνθήκες, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν τον αριθμό και την επιβίωση των κουνουπιών, όπως η βροχόπτωση, η θερμοκρασία και η υγρασία. Σε πολλά μέρη, η μετάδοση είναι εποχιακή, με την κορύφωσή της κατά τη διάρκεια και μετά την περίοδο των βροχών.
Η στρατηγική του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας για την ελονοσία 2016-2030 θέτει φιλόδοξους αλλά εφικτούς στόχους, στους οποίους περιλαμβάνονται: Μείωση της επίπτωσης της ελονοσίας και των ποσοστών θνησιμότητα κατά τουλάχιστον 90%, εξάλειψη της ελονοσίας σε τουλάχιστον 35 χώρες έως το 2030 και η πρόληψη της αναζωπύρωσης σε όλες τις χώρες που είναι ελεύθερες νόσου.
Πρόληψη
Λαμβάνονται ατομικά και γενικά μέτρα προστασίας από τα τσιμπήματα, όπως και μέτρα περιορισμού των εστιών ανάπτυξης των κουνουπιών.
Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία της ελονοσίας περιορίζει τη νόσο και αποτρέπει τους θανάτους.
Δεν υπάρχει ακόμη ευρέως διαθέσιμο εμβόλιο κατά της ελονοσίας.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και, όπως αναφέρεται στο Επιδημιολογικό του Δελτίο για την Ελονοσία, το RTS, S/AS01(RTS, S) —επίσης γνωστό ως Mosquirix— είναι ένα ενέσιμο εμβόλιο, που παρέχει μερική προστασία από την ελονοσία σε μικρά παιδιά.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι το εμβόλιο RTS, S θα προωθηθεί σε πιλοτικά προγράμματα σε επιλεγμένες περιοχές σε τρεις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής: Γκάνα, Κένυα και Μαλάουι. Οι εμβολιασμοί πρόκειται να ξεκινήσουν το 2018.
Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960). Έκτοτε καταγράφονται πανελλαδικά ετησίως 20-110 εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας στην Ελλάδα, δηλαδή κρούσματα που προσβλήθηκαν σε χώρα του εξωτερικού. Η καταγραφή εισαγόμενων κρουσμάτων ελονοσίας είναι απολύτως αναμενόμενη, με την αύξηση των ταξιδιών και μετακινήσεων πληθυσμών παγκοσμίως.
Η έγκαιρη ανίχνευση και κατάλληλη θεραπεία των κρουσμάτων ελονοσίας, σε συνδυασμό με την προστασία από τα κουνούπια και την έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών, αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής της δημόσιας υγείας για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και την αποτροπή της περαιτέρω διασποράς και επανεγκατάστασης της νόσου στην Ελλάδα. Η δήλωση της νόσου είναι υποχρεωτική.
Στην Ελλάδα για το 2016, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. για τη νόσο, εντοπίστηκαν μέσω της Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Υποχρεωτικής Δήλωσης 111 εισαγόμενα κρούσματα και έξι εγχώριας μετάδοσης. Για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υπήρξαν δύο κρούσματα εγχώριας μετάδοσης.
Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
• Το Τμήμα Δημόσιας Υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με τους ιατρούς δημόσιας υγείας, σε συνεργασία με το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. και τις Διευθύνσεις Υγείας των περιφερειακών ενοτήτων, εκτελεί την επιδημιολογική διερεύνηση του νοσήματος στην περιοχή ευθύνης της και παίρνει τα αναγκαία μέτρα, όταν αυτό απαιτηθεί.
• Εφαρμόζεται ολοκληρωμένο πρόγραμμα καταπολέμησης των κουνουπιών με συστηματικό τρόπο και με την επιστημονική υποστήριξη από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, καθ’ όσον το πρόβλημα της καταπολέμησης είναι πρωτίστως πολυτομεακό και πολυσύνθετο.
• Στη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, στο γραφείο ταξιδιωτικής ιατρικής που στελεχώνεται από ιατρούς δημόσιας υγείας, δίνονται στους ταξιδιώτες που έχουν ως προορισμό χώρες όπου ενδημεί η ελονοσία, οδηγίες προφύλαξης από αυτήν ατομικά και ειδικά (χημειοπροφύλαξη – δοσολογία -σχήμα) μέτρα προστασίας.
• Από το Δίκτυο Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έχουν εκπονηθεί και εφαρμόζονται στο μαθητικό πληθυσμό της Περιφέρειας δύο προγράμματα αγωγής υγείας με θέμα τα κουνούπια:
1. «Κουνούπια, ένα πρόβλημα για τον άνθρωπο και τη δημόσια υγεία» για τα παιδιά από 8-12 ετών
2. «Μια ιστορία για κουνούπια που πρέπει να μάθουν τα παιδιά» για τα παιδιά των νηπιαγωγείων και των δύο πρώτων τάξεων του δημοτικού. Τα προγράμματα αυτά παρουσιάζονται σε όλες τις περιφερειακές ενότητες και από τους επαγγελματίες υγείας του Δικτύου Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, τη δράση του οποίου συντονίζει το τμήμα Δημόσιας Υγείας.
Η επανεγκατάσταση ή όχι της ελονοσίας στη χώρα μας εξαρτάται από τη διατήρηση υψηλού επιπέδου Υπηρεσιών Υγείας, Δημόσιας και Περιβαλλοντικής, ώστε να συνεχίσουν να λαμβάνονται όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα.
