Γράφει ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος
Φιλόλογος
Όταν τη δεκαετία του 1980 υπηρετούσα στη Γερμανία, πριν ακόμη καταρρεύσει το χάρτινο οικοδόμημα του Υπαρκτού Σοσιαλισμού και η Ευρώπη, η κοιτίδα του πολιτισμού, ήταν διαχωρισμένη σε εχθρικώς διακείμενα μεταξύ τους στρατόπεδα , επισκέφτηκα με τους συναδέλφους μου το Ανατολικό Βερολίνο. Δε θα αναφερθώ στις απάνθρωπες συνθήκες συμπεριφοράς του καθεστώτος αλλά σε ένα γεγονός που ζήσαμε κατά την επίσκεψή μας σε ένα μεγάλο ιστορικό μουσείο. Φαντάστηκα ότι στο μουσείο θα βλέπαμε αρχαία ευρήματα από τη Γερμανική ιστορία. Η έκπληξή μας ήταν όταν είδαμε ότι η πλειοψηφία των εκθεμάτων ήταν ελληνικής προέλευσης. Ήταν αρχαιολογικά ευρήματα από την Πέργαμο της Μ. Α . Στους τοίχους μιας πελώριας αίθουσας στις διαστάσεις ενός αρχαίου ναού, υπήρχαν ανάγλυφες παραστάσεις από την ελληνική μυθολογία. Χαρακτηριστική ήταν στη Β. πλευρά τη ζωφόρου του Βωμού του Διός η παράσταση της μάχης της Νύκτας με τους Γίγαντες ενώ Σε άλλη πλευρά του τοίχου της διπλανής αίθουσας θαυμάσαμε αναπαράσταση από την Ακρόπολη της Περγάμου. Η ξεναγός ήταν μια γυναίκα ορισμένη από το καθεστώς του Α. Βερολίνου. Μιλούσε συνέχεια για τις ανάγλυφες παραστάσεις της Περγάμου. Δεν ανάφερε για αρκετή ώρα που μιλούσε για την εθνική ταυτότητα των αγαλμάτων παρά συνέχιζε να αναφέρεται στους κατοίκους της Περγάμου. Παρακάλεσα ένα γερμανομαθή συνάδερφο να κάνει τη σχετική ερώτηση με την παρατήρηση ότι τα αγάλματα πρόδιδαν με τις ελληνικές επιγραφές την καταγωγή τους . Δε δίστασε να μας απαντήσει αμέσως όταν αντιλήφθηκε ότι πρόκειται για Έλληνες προς ικανοποίηση όλων μας ότι ήταν ελληνικά Συνέχισε όμως και μας απάντησε και τον τρόπο που βρέθηκαν στο μουσείο του Βερολίνου. Η ιστορία που ακούσαμε ήταν αληθινή και συγκλονιστική. Θα την μεταφέρω όπως την κατέγραψα τότε στο ημερολόγιό μου.
Ήταν, διηγείται, το έτος 1913. Η Γερμανία τότε είχε αναλάβει την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής από Κωνσταντινούπολη για να φτάσει μέχρι τη Δαμασκό της Συρίας. Έτσι θα μπορούσε η Γερμανία να έχει πρόσβαση στα κράτη της Ανατολής. Είχαν μεταβεί για τον σκοπό αυτό επιστημονικό προσωπικό από τη Γερμανία και με εργάτες από την Τουρκία άρχισαν οι εργασίες. Δεν ήταν πολύ μακριά αλλά κάπου εκεί στην περιοχή της Περγάμου. Προφανώς οι Γερμανοί προέβλεπαν τον επικείμενο Α. Π. Πόλεμο και ήθελαν νε έχουν πρόσβαση στα πετρέλαια της Συρίας. Τώρα υποψιαζόμαστε και για τα πιθανά αίτια για το σημερινό πόλεμο. Συνεχίζει η ξεναγός. Κάποια μέρα οι Γερμανοί επιστήμονες είδαν καπνούς πολλούς σε κάποια απόσταση να γεμίσουν την ατμόσφαιρα και ανεβαίνουν στον ουρανό. Δεν έχασαν την ευκαιρία και έκαναν επιτόπια αυτοψία. Συγκλονίστηκαν και παρατηρούσαν ο ένας τον άλλο. Ήταν μια υψικάμινος που παρήγαγε ασβέστη. Ως υλικό χρησιμοποιούσαν αγάλματα της αρχαιότητος. Ευτυχώς κατάστρεψαν πολύ λίγα. Τους παρακάλεσαν να σταματήσουν και αφού πληρώθηκαν γενναιόδωρα για αυτά που δεν κάηκαν υπέδειξαν το μέρος από εκεί που τα παραλάμβαναν. Ήταν ο ναός της θεάς Αθηνάς, το ανάκτορο του Αττάλου και ο βωμός του Διός, Ύστερα από τις σχετικές διαβουλεύσεις όλα τα αγάλματα μαζί και με τους κίονες ,που δεν καταστράφηκαν, μεταφέρθηκαν στη Γερμανία και στο μουσείο που είμαστε. Η οργή μας μετατράπηκε σε συναίσθημα ευγνωμοσύνης. Φύγαμε με παράξενα συναισθήματα αφού την ευχαριστήσαμε.
Ένα ακόμα παρόμοιο περιστατικό. Όταν επισκέφτηκα κατά τη μετάβασή μου στην Τουρκία κάποιο μουσείο κοντά στην Κωνσταντινούπολη(?) ο ξεναγός(AXMET από την περιοχή της Ξάνθης) μας μιλούσε με θαυμάσια τα ελληνικά του για τα εκθέματα που προέρχονταν από την πόλη της Εφέσου, αρχαία πόλη απέναντι από τη Σάμο. Ο ξεναγός μας μιλούσε για τους κατοίκους της Εφέσου. Εδώ ήταν η γλώσσα μου και δεν περίμενα να πολύ τον διακόψω, αφού δεν μας αναφέρεται για την εθνική ταυτότητα των μνημείων. Του υπέδειξα τις ελληνικές επιγραφές τις οποίες διάβασε ο ίδιος. Στη συνέχεια παρακάλεσα τον Αχμετ να μου επιτρέψει να συνεχίσω εγώ την ξενάγηση κάτι που έκανα και στην Αγία Σοφία. Τα ευρήματα ήταν από τον ναό της αρχαιότητας προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος. Η Έφεσος φημίζεται και για τα πολλά ρωμαϊκά της ευρήματα.
Με άλλα λόγια οι Τούρκοι δεν έχουν πολιτισμό. Προσπαθούν να επιβιώσουν πολιτιστικά με τον Αρχαίο- Βυζαντινό πολιτισμό. Και αυτό δεν είναι υπερβολή. « Η Τουρκία σήμερα αμφισβητεί την Ελληνικότητα του Βυζαντίου. Οικειοποιείται το Βυζάντιο και γενικά τον πολιτισμό κάθε περιόδου ο οποίος γεννήθηκε στη γη αυτή ανεξάρτητα από την ταυτότητά του». 1
Αυτές τις μέρες διάβασα ότι με πρωτοβουλία του δημάρχου της Κρώμνης στον Πόντο επισκευάζουν το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Βαζελώνος της Τουρκία. Ο λόγος είναιοικονομικός.
Μ ε άλλα λόγια η Τουρκία προσπαθεί να κρύψει την πνευματική της πενία. Αυτό λέγεται κλοπή ξένης πνευματικής περιουσίας. Χρόνια ολόκληρα ζούσαν με τις λείες και τις λεηλασίες των πολέμων. Δεν γνωρίζουν τον τρόπο να διαχειριστούν την ειρήνη και να ζήσουν με τους άλλους λαούς. Ακόμα και σήμερα αυτό που σκέφτονται είναι η επανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για να επαναλαμβάνουν αυτό που ξέρουν καλά.
Η νοοτροπία μας ως λαός να αποφεύγουμε τον κίνδυνο του πολέμου επειδή τον υποτιμάμαι τον προκαλούμε να μας επισκεφθεί.. Αυτό μας θυμίζει ο τραγωδός της αρχαιότητας Ευριπίδης. Φαίνεται ότι αυτό μας επηρεάζει αρνητικά μέχρι σήμερα. Ένας άλλος ρήτορας, ο Δημοσθένης ,της ίδιας περίπου εποχής μάς θυμίζει ότι: «Πόλεμος ένδοξος ,ειρήνης αισχράς, αιρετότερος» Ένας ένδοξος πόλεμος είναι προτιμότερος από μια οδυνηρή ειρήνη. Γι αυτό και όλοι μας οι πόλεμοι είναι αμυντικοί. « Οι Τούρκοι έχουν διαβεί προ πολλού το κατώφλι του πολέμου. Οι συνεχόμενες προκλήσεις τους στην Κύπρο στα νησιά μας και στον Έβρο δεν μας αφήνουν αμφιβολίες για τις προθέσεις τους. Να είμαστε έτοιμοι σε πόλεμο με τη γείτονα, στη θεωρία και στην πράξη». 2
1.Πόντος. Παρ.Παπαδοπούλου-Συμεωνίου. Σελ. 47 Εκδ. Αδελφών Κυριακίδη
2. ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ το Γ. Μούρτου σελ.15 εκδόσεις Τροχαλία