Της Χρύσας Μπέκα, Ψυχολόγου – ψυχοθεραπεύτριας
«Ο βασιλιάς ήταν ερωτευμένος με τη Σαμπρίνα, μια γυναίκα ταπεινής καταγωγής που την έκανε τελευταία του γυναίκα. Ένα απόγευμα κι ενώ ο βασιλιάς έλειπε στο κυνήγι ήρθε ένας αγγελιοφόρος να ειδοποιήσει ότι η μητέρα της Σαμπρίνας ήταν άρρωστη.
Ο βασιλιάς της είχε απαγορεύσει να χρησιμοποιεί την προσωπική του άμαξα, κι αν παραβίαζε την εντολή του θα το πλήρωνε με το κεφάλι της. Όταν γύρισε ο βασιλιάς έμαθε τα καθέκαστα.
”Μα δεν είναι θαυμάσιο” είπε ” αυτό είναι αληθινή αγάπη κόρης προς τη μητέρα. Δεν την ένοιαζε να διακινδυνεύσει το κεφάλι της για να φροντίσει τη μητέρα της. Είναι υπέροχη.”
Την επόμενη μέρα κι ενώ η Σαμπρίνα καθόταν στο κήπο του παλατιού κι έτρωγε φρούτα, ήρθε ο βασιλιάς. Τον χαιρέτισε και μετά δάγκωσε το τελευταίο ροδάκινο που είχε στο καλάθι της.
”Φαίνονται γλυκά” είπε ο βασιλιάς.
”Πράγματι” αποκρίθηκε η βασίλισσα. Κι απλώνοντας το χέρι της έδωσε το τελευταίο της ροδάκινο στον αγαπημένο της.
”Πόσο με αγαπάει” σχολίασε μετά ο βασιλιάς ”στερήθηκε την απόλαυση της για να μου δώσει εμένα το τελευταίο ροδάκινο του καλαθιού. Δεν είναι εκπληκτική;”
Πέρασαν ορισμένα χρόνια-και ποιος ξέρει- το πάθος και ο έρωτας του βασιλιά έσβησαν απ τη καρδιά του. Καθόταν μαζί μ ένα στενό του φίλο κι έλεγε:
«Ποτέ δε φέρθηκε σαν βασίλισσα, μια φορά μάλιστα με παράκουσε και χρησιμοποίησε τη προσωπική μου άμαξα. Θυμάμαι και μια μέρα που μου έδωσε να φάω ένα δαγκωμένο φρούτο.»
Jorge Bucay «Ιστορίες να σκεφτείς»
Ο τρόπος με τον οποίο μεταφράζουμε τα ερεθίσματα που εισπράττουμε επηρεάζει αναμφισβήτητα το πώς δομούμε την υποκειμενική μας πραγματικότητα. Κάθε κατάσταση που βιώνουμε επιδέχεται πολλές ερμηνείες και ο καθένας μας συνειδητά ή ασυνείδητα καταλήγει να τη δει μέσα από μια συγκεκριμένη οπτική, συνήθως εκείνη που συμφωνεί με τις πεποιθήσεις του ή συνάδει με την τρέχουσα συναισθηματική του κατάσταση. Η επιλογή κάποιων δεδομένων που στοιχειοθετούν την θέση μας έναντι άλλων, εξίσου διαθέσιμων, διαμορφώνουν την αντίληψή μας που ενδέχεται να είναι μη λειτουργική και λογικά εσφαλμένη. Ωστόσο, επειδή η αντίληψη είναι η πραγματικότητά μου, πέφτουμε στην παγίδα να θεωρούμε ως απόλυτη αλήθεια αυτό που πιστεύουμε μέσα από τις παρατηρήσεις μας, παραβλέποντας το ενδεχόμενο να υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος.
Ο βασιλιάς της ιστορίας αξιολογεί τη σύντροφό του με βάση τα δυο άκρα του ίδιου χαρακτηριστικού και δίνει δυο εκ διαμέτρου αντίθετες ερμηνείες στα συγκεκριμένα ίδια γεγονότα. Η σύντροφος βιώνεται ως απόλυτα «καλή» ή απόλυτα «κακή», μέσα από τη γνωστική διαστρέβλωση της διάσχισης, δηλ της τάσης να ερμηνεύουμε τις καταστάσεις με όρους του «άσπρου - μαύρου», χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν όλες τις ενδιάμεσες αποχρώσεις. Ο βασιλιάς φαίνεται να αδυνατεί να την αντιληφθεί ως ένα ενιαίο και ρεαλιστικό σύνολο που περιλαμβάνει τόσο θετικές όσο και αρνητικές ποιότητες. Η οπτική του ταλαντεύεται μεταξύ δυο άκρων και η βασίλισσα που άλλοτε θεωρούνταν η προσωποποίηση της αρετής, τώρα βιώνεται ως η προσωποποίηση της ασέβειας.
Η τάση του βασιλιά να εξιδανικεύει ή/και να υποτιμά τη σύντροφό του επιδρά τόσο στη συμπεριφορά, όσο και στην συναισθηματική του κατάσταση. Και στις δυο περιπτώσεις οι εκτιμήσεις του είναι λανθασμένες, επειδή δεν καταφέρνει να ενσωματώσει όλες τις πτυχές της βασίλισσας σε ένα ενοποιημένο σύνολο. Η φιγούρα του θα μπορούσε να είναι καθρέφτης δικός μας που θα μας βοηθήσει να δούμε περισσότερο ξεκάθαρα τις δικές μας εσφαλμένες πεποιθήσεις, τις γενικεύσεις ή τον επιλεκτικό τρόπο με τον οποίο ενδέχεται να αξιολογούμε τις καταστάσεις και να εξάγουμε αυθαίρετα συμπεράσματα. Άλλωστε υπάρχουν πάντα δύο όψεις σε κάθε νόμισμα, και μπορούμε να δώσουμε πάντα εναλλακτικές ερμηνείες στα γεγονότα, αν καταφέρουμε να απαλλαγούμε από την αυστηρή προσήλωση στα νοητικά μας φίλτρα που χρωματίζουν, επιλεκτικά, τις πτυχές κάθε ιστορίας.
