Πολύς λόγος γίνεται πρόσφατα σχετικά με τα αιολικά πάρκα στο Βέρμιο. Το θέμα είναι πράγματι πολύ σοβαρό, και απασχόλησε το δημοτικό μας συμβούλιο το έτος 2012, όταν και μας ζητήθηκε από τις Δημόσιες Υπηρεσίες η «Έκφραση Γνώμης» επί των «Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» που είχαν υποβάλλει τότε δύο (2) ενδιαφερόμενες εταιρίες. Και επειδή ορισμένοι πολιτικολογώντας ασύστολα, επικρίνουν πολύ εύκολα και χωρίς να γνωρίζουν το νομοθετικό καθεστώς χορήγησης των αδειών, ξεκαθαρίζω ότι η Νομοθεσία προέβλεπε απλώς την έκφραση «γνώμης» από το Δημοτικό Συμβούλιο, το οποίο δεν είχε αρμοδιότητα ούτε έγκρισης, αλλά ούτε και απόρριψης των επενδύσεων σε αιολικά. Είναι γνωστό, ότι οι μεν άδειες χορηγούνται από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) στην Αθήνα, οι δε Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) εγκρίνονται από το αρμόδιο Περιφερειακό Συμβούλιο Κ. Μακεδονίας και το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Θα ήθελα επομένως να αναφέρω ορισμένα στοιχεία, τα οποία θεωρώ απολύτως χρήσιμα για τη «μόρφωση γνώμης» των δημοτών μας: 1) Κατά την επίμαχη χρονική περίοδο (2012), το Βέρμιο θεωρούνταν ως περιοχή αιολικής καταλληλότητας (και όχι προτεραιότητας, όπως είναι τα νησιά, η Εύβοια, η Λακωνία κλπ), με βάση το χωροταξικό σχέδιο 49828 (ΦΕΚ 2464Β/3-12-2008). 2) Θα συμφωνήσω απόλυτα, ότι το ενδιαφέρον των εταιριών για εγκατάσταση Ανεμογεννητριών (Α/Γ) στο βουνό μας, σχετίζεται προφανέστατα με το γεγονός ότι στην πίσω πλευρά του -όπου και τα ατμοηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ-, υπάρχουν ήδη εγκατεστημένα συστήματα μεταφοράς του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος και επομένως, οι συνδέσεις στο κεντρικό σύστημα παροχής της ΔΕΗ θα είναι πολύ εύκολες, άρα και το κόστος κατασκευής του έργου πολύ χαμηλότερο. 3) Το τότε σχέδιο αφορούσε δύο έργα: α) την εγκατάσταση 10 πυλώνων-ανεμογεννητριών με ισχύ 20 MW, επί της κορυφογραμμής του Βερμίου στις θέσεις «Γράμματα- Άγιο Πνεύμα –Αεροπόρος», σε καθαρά δημοτική μας έκταση, από την εταιρία «ΤΕΡΝΑ» και β) την εγκατάσταση 174 πυλώνων (Α/Γ) με ισχύ 522 MW σε έκταση 95.000 στρ. στα διοικητικά όρια των τριών δήμων (Εορδαίας, Βέροιας και Νάουσας) αλλά σε εκτάσεις του Δημοσίου, από την εταιρία «ΑΙΟΛΙΚΑ ΒΕΡΜΙΟΥ». Το Δημοτικό Συμβούλιο Νάουσας αποφάσισε τότε τα εξής:
α) Σε ότι αφορούσε την εγκατάσταση των 10 πυλώνων (της ΤΕΡΝΑ) στην ορατή από τη Νάουσα κορυφογραμμή και επειδή επρόκειτο να γίνουν σε καθαρά δημοτική μας έκταση, μετά από εισήγησή μου λήφθηκε αρνητική απόφαση (κατά πλειοψηφία) και συγκεκριμένα: Το Δ.Σ. «Γνωμοδότησε ΑΡΝΗΤΙΚΑ στην υλοποίηση του έργου, δεν ενέκρινε την υποβληθείσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (λόγω της προκαλούμενης σοβαρότατης καταστροφής του περιβάλλοντος) και επιφυλάχθηκε ρητά για άσκηση προσφυγής στο ΣτΕ για την προστασία του περιβάλλοντος κλπ. Στην απόφαση αυτή μειοψήφησε η παράταξη της κ. Ιωσηφίδου που ήταν ανεπιφύλακτα υπέρ της κατασκευής του έργου (έλεγε μάλιστα ότι θα είναι όμορφο θέαμα οι Α/Γ στην κορυφογραμμή)- βλ. Απόφαση Δ.Σ. 275/30-7-2012). Πλέον των παραπάνω και ειδικά στην περίπτωση αυτή τα πράγματα ήταν σχετικά πιο απλά, καθόσον επρόκειτο για δημοτική μας έκταση και μπορούσαμε να εμποδίσουμε την εγκατάσταση, αρνούμενοι και την εκμίσθωση της περιοχής μας.
β) Σε ότι αφορούσε όμως τους 174 πυλώνες (Α/Γ), εκ των οποίων οι 77 προβλέπονταν να εγκατασταθούν σε δημόσια έκταση επί των διοικητικών ορίων του δήμου Νάουσας (της εταιρίας ΑΙΟΛΙΚΑ ΒΕΡΜΙΟΥ), αφού πρώτα είχε γίνει διαβούλευση με διάφορους φορείς, συλλέχθηκαν πολλά στοιχεία, γνωματεύσεις, χάρτες, διεθνή δεδομένα κλπ. (παρόντος και του Δασολόγου της Ομοσπονδίας Κυνηγετικών Συλλόγων κ. Γκάσιου Αλέξανδρου, ο οποίος κατέθεσε στο Δ.Σ. εμπεριστατωμένη Μελέτη), τοποθετήθηκα λέγοντας τα εξής (βλ. σχετικά πρακτικά): Και το Δ.Σ. και όλες οι Δημόσιες Υπηρεσίες που είναι αρμόδιες να εγκρίνουν ή όχι το έργο, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι η δυτική πλευρά του Βερμίου είναι ήδη επιβαρυμένη από τα λιγνιτοεργοστάσια της Πτολεμαίδας, και ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα «ισοζύγιο» στη χώρα μας, να γίνει σωστή κατανομή της ενέργειας σε επίπεδο Επικράτειας και να μην επιβαρυνθεί μόνον το «Βέρμιο», μέχρι να φτάσουμε στο στόχο του 20% από ΑΠΕ μέχρι το 2020. Ανέφερα επίσης ότι η υλοποίηση αυτού του μεγάλου έργου στην περιοχή μας, επιβάλλει την υπεύθυνη και ολοκληρωμένη ανάλυση όλων των παραμέτρων και ιδιαίτερα των επιπτώσεων που θα επιφέρει στο φυσικό περιβάλλον και για την αναγκαιότητα στάθμισης παραμέτρων κόστους–οφέλους, όχι μόνον με οικονομικούς όρους, αλλά και περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς. Είχα πει επίσης ότι στην απόφασή μας - που έχει γνωμοδοτικό και μόνο χαρακτήρα-, το πρώτο κριτήριο που έχουμε καθήκον να λάβουμε υπόψη μας είναι εάν όλες οι παρεμβάσεις και τα τεχνικά έργα είναι συμβατά με τους όρους προστασίας του φυσικού Περιβάλλοντος, των οικοσυστημάτων και της αειφορίας στην περιοχή, αλλά και ότι δεν θα έρχονταν σε αντίθεση με τον δικό μας αναπτυξιακό σχεδιασμό των Πηγαδιών –Ντορντόπολης κλπ. Το Δ.Σ. προβληματιζόμενο έντονα για τον μεγάλο αριθμό (Α/Γ) έθεσε μια σειρά προϋποθέσεων και αποφάσισε τα εξής (βλ. Απόφαση 274/30-7-2012): β1. Εξέφρασε την κατ’αρχήν θετική γνώμη του Δήμου, με την αφαίρεση όμως των λεπτομερώς αναφερομένων 18 Ανεμογεννητριών (Α/Γ), λόγω της εγγύτητάς τους κάτω των 3 χιλ. από το Χιονοδρομικό Κέντρο (σημεία ενδιαφέροντος με βάση της μελέτη των ΣΔΙΤ), β2. Υιοθέτησε στην απόφαση ως δικές του, όλες τις παρατηρήσεις που καταγράφηκαν στη Μελέτη της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας –Θράκης (μάλιστα η εμπεριστατωμένη αυτή μελέτη αναφέρει μεταξύ άλλων και για το ενδημικό φυτό «taxon isatis vermia» που απαντάται αποκλειστικά στο Βέρμιο), β3. Απέρριψε ως ελλιπή την υποβληθείσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που κατέθεσε η εταιρία «Αιολικά Βερμίου», β4. Ζήτησε να επανέλθει η Μ.Π.Ε. στο Δ.Σ., αφού προηγουμένως τροποποιηθεί, λαμβάνοντας υπόψη της όλες τις επιφυλάξεις –παρατηρήσεις που αναφέρθηκαν λεπτομερέστατα στην εισήγηση του (τότε) Δημάρχου και την επιστολή της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας. Συγκεκριμένα αποφάσισε το Δ.Σ. ότι πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές, βελτιώσεις, προσθήκες, προσαρμογές, τροποποιήσεις, έτσι ώστε να καλύπτουν όλους τους προβληματισμούς, ενστάσεις και παρατηρήσεις, β5. Να εκπονηθεί από τον Φορέα υλοποίησης του έργου: β5.1.Ειδική υδρογεωλογική Μελέτη, η οποία θα εξετάζει με λεπτομέρεια την πιθανότητα επηρεασμού ή εξαφάνισης σημείων υδροληψίας (πηγές –γεωτρήσεις), που υδροδοτούν τους οικισμούς και εξυπηρετούν τις ανάγκες της κτηνοτροφίας στην περιοχή παρέμβασης, καθόσον ολόκληρη η έκταση αποτελεί και τη λεκάνη απορροής του ποταμού Αράπιτσα, από τον οποίο υδρεύεται η Νάουσα, καθώς και των άλλων μικρότερων πηγών «Καραμπουνάρι», «Τρία Πηγάδια» κλπ. β5.2. Να εκπονηθεί Ειδική μελέτη επιπτώσεων στην ορεινή κτηνοτροφία. β6. Να υπάρξουν ρητές δεσμεύσεις του φορέα υλοποίησης για: β6.1. Τη διάθεση όλων των πλεοναζόντων εκσκαφών, β6.2. Την απομάκρυνση του συνόλου των εγκαταστάσεων και την πλήρη αποκατάσταση του περιβάλλοντος μετά το πέρας της λειτουργίας του έργου (με ευθύνη και δαπάνες του), β6.3. Την αποκατάσταση των δρόμων, β6.4. Αποφάσισε επίσης ότι οι υποχρεώσεις και δεσμεύεις του αρχικού Φορέα, θα συνεχίσουν να ισχύουν και για τους διαδόχους του, και β6.5. Σε περίπτωση που δεν ληφθούν υπόψη όλα τα παραπάνω, ο Δήμος Νάουσας διατηρεί και επιφυλάσσεται κάθε νομίμου δικαιώματός του, και ειδικά της προσφυγής στο ΣτΕ για προστασία και διασφάλιση των δικαιωμάτων του και την προστασία του περιβάλλοντος. Η κατ’αρχήν αυτή απόφαση του Δ.Σ. λήφθηκε κατά πλειοψηφία (23 από τους 30 παρόντες), ενώ η παράταξη της κ. Ιωσηφίδου είχε επίσης δηλώσει ότι είναι υπέρ του έργου, συμφωνώντας χωρίς ειδικότερους όρους με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που είχε φέρει στο Δ.Σ. η ενδιαφερόμενη εταιρία.
Και επειδή οι εποχές είναι πολύ δύσκολες, συνάμα δε και πονηρές (πολιτικά εννοώ), θέλω να ξεκαθαρίσω τη θέση μας ως δημοτική αρχή το 2012, αλλά και ως δημοτική ομάδα σήμερα. Βεβαίως είμαστε υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Βεβαίως και η χώρα μας πρέπει να φτάσει στα επιθυμητά ποσοστά του 20% της παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ, ώστε να σταματήσει η εξόρυξη εκατομμυρίων τόνων λιγνίτη στο Βέρμιο που επιβαρύνει άμεσα και την περιοχή μας (βλ. μεταξύ άλλων και τις πρόσφατες τεράστιες κατολισθήσεις στα χωριά της Πτολεμαίδας). Βεβαίως η Ελλάδα και η ιδίως η περιοχή μας, έχει ανάγκη από επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Εκεί όμως που πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, είναι η αειφορία και η προστασία του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Το Βέρμιο είναι ούτως ή άλλως επιβαρυμένο από την εξόρυξη του λιγνίτη εδώ και 50 χρόνια, αλλά και τους συνεχείς ρύπους των καμινάδων της ΔΕΗ στην Πτολεμαίδα (αλήθεια, γι’ αυτή την χρόνια περιβαλλοντική και «χωρίς σύνορα» μόλυνση, τις καρκινοπάθειες και τους θανάτους, γιατί δεν βγήκε κανένας να μιλήσει;). Δεν νοείται επομένως μια περαιτέρω επιβάρυνσή του και με εκατοντάδες ανεμογεννήτριες. Εδώ επιβάλλεται το «ισοζύγιο» σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα και πάντα με «μέτρο», χωρίς να γίνει το Βέρμιο ο «σκουπιδότοπος της χώρας σε Α/Γ» όπως είχα αναφέρει στο Δ.Σ. το 2012. Άρα, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μετατραπεί ένα πανέμορφο βουνό σε ένα απέραντο πάρκο-χωματερή. Οι θέσεις μας επομένως δεν έχουν αλλάξει. Τα ίδια που είπαμε το 2012, ισχύουν και τώρα. Με την ίδια απολύτως ευαισθησία στο περιβάλλον μας, αντιμετωπίζουμε και σήμερα την κατάσταση. Ερωτώ λοιπόν: Έγιναν όλες οι Μελέτες που απαιτήσαμε το 2012 ως Δημοτικό Συμβούλιο; Τηρήθηκαν όλοι οι όροι που θέσαμε; Ποιος αλήθεια τα παρακολουθεί αυτά τα θέματα; Ακούμε πρόσφατα για έγκριση και άλλων μικρότερων αιολικών (περιοχή Μαύρη Πέτρα κλπ) και για τοποθέτηση συνολικά 635 ή 835 ανεμογεννητριών σε ολόκληρο το «οροπέδιο Βερμίου»!! Αυτά είναι πρωτόγνωρα πράγματα. Ήρθε ποτέ κάποιο θέμα προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο; Ποτέ μέχρι σήμερα. Και επειδή ουδέποτε διεκδικήσαμε το αλάθητο, πιθανόν κάποια πράγματα τότε να μην τα εντοπίσαμε. Γι’ αυτό και ζητήσαμε την εκ νέου συζήτηση του πολύ σοβαρού αυτού θέματος στο Δ.Σ. ώστε να επικαιροποιηθούν οι αποφάσεις μας και να χαράξουμε την πιο σωστή πορεία για τον Δήμο μας. Απαιτήσαμε όμως και τότε, απαιτούμε και τώρα την απόλυτη εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων και προϋποθέσεων. Και γι’αυτό, την ευθύνη φέρουν οι αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων, αλλά και ο Δήμος Νάουσας ο οποίος ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να επαγρυπνά και να παρεμβαίνει πολιτικά και θεσμικά. Περαιτέρω, είναι γνωστό ότι τον Δήμο διοικούν κάποιοι άλλοι εδώ και τρία χρόνια, χωρίς ωστόσο να βλέπουμε να παίρνουν καμιά πρωτοβουλία για το επίμαχο θέμα και παρά τις διαφημιζόμενες άριστες σχέσεις με την ΡΑΕ η οποία και δίνει τις σχετικές εγκρίσεις. Αλλά δυστυχώς, όπως όλα τα πράγματα στη Νάουσα, και αυτό το σημαντικό ζήτημα έχει αφεθεί στον… «αυτόματο πιλότο». Θα αντιλέξει κάποιος βέβαια, λέγοντάς μου: μένει καθόλου καιρός να ασχοληθεί ο κ. δήμαρχος με τα σοβαρά αυτά θέματα, όταν κάθε τρείς και λίγο βρίσκεται σε ανούσια και σπάταλα ταξίδια στο εξωτερικό; Ακούσαμε δε πρόσφατα στο Δ.Σ. από τον δήμαρχο, ότι «ακόμη τα έργα δεν ξεκίνησαν, άρα τι ενέργειες να κάνουμε»; Περιμένουμε δηλαδή να δράσουμε «κατόπιν εορτής»; Και φυσικά, η γνωστή επωδός του είναι: για ότι στραβό γίνεται φταίει η προηγούμενη Δημοτική Αρχή !!!. Δηλαδή φταίμε εμείς ακόμη, και για την προχθεσινή τοποθέτηση επί της κορυφογραμμής «ανεμομετρητή» 30 μέτρων από την απορριφθείσα εταιρία ΤΕΡΝΑ, μέσα στη δημοτική μας έκταση και ότι κανένας τους δεν πήρε είδηση; Έλεος πια.
Κλείνοντας λοιπόν και επειδή η επιχειρούμενη παρέμβαση στο «Βέρμιο» θα σημαδέψει και το παρόν και το μέλλον ΟΛΩΝ ΜΑΣ, πολύ δε περισσότερο των παιδιών μας, θα πρέπει να είμαστε όλοι ενωμένοι και άγρυπνοι. Το «ηγεμονικότερον πάντων, φύσις» που είχε πει κάποτε ο Ιπποκράτης, ας πρυτανεύσει στη λογική Όλων μας (Υπουργείων, Περιφέρειας, Δήμων, Πολιτών κλπ). Και βέβαια, πολύ καλά κάνουν οι διάφορες συλλογικότητες που ανησυχούν και αγωνίζονται για το σοβαρό αυτό ζήτημα. Εφόσον λοιπόν υπάρχουν ανοιχτά προβλήματα μη εφαρμογής των Περιβαλλοντικών Όρων στην υλοποίηση αυτών των έργων στο Βέρμιο, η λύση για να σταματήσουν είναι μια: ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ –ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ κλπ. ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ. Και επειδή η προστασία του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ήταν και είναι απαρέγκλιτη προϋπόθεση για εμάς, θα προσυπογράψουμε και θα στηρίξουμε τέτοιες πρωτοβουλίες. Ως πρώτη δράση μάλιστα, θα πρότεινα στη δημοτική μας αρχή την άμεση ανάληψη πρωτοβουλίας για ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ των τριών Δημοτικών Συμβουλίων (Νάουσας, Βέροιας Πτολεμαίδας) και τη λήψη ομόφωνης -ει δυνατόν- απόφασης, ώστε να αποτελέσει τον πλέον δυνατό μοχλό πολιτικής και κοινωνικής πίεσης προς κάθε αρμόδιο Δημόσιο φορέα και υπηρεσία.
Αναστάσιος Κ. Καραμπατζός
Τέως Δήμαρχος Νάουσας
