Mε τον τελευταίο κύκλο μαθημάτων στη Βέροια, στο Εκκοκκιστήριο Ιδεών (από χθες μέχρι και αύριο Κυριακή), η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρία Ευθυμίου κλείνει έναν 10ετή γύρο, σε πόλεις της Ελλάδας, όπου συνταξιδεύει με το συνεπαρμένο από τον λόγο της κοινό, στον κόσμο και στις πηγές της παγκόσμιας ιστορίας. Μια σύντομη κουβέντα είχαμε μαζί της, στον «Άκου 99.6» στην πρωινή εκπομπή «στις 10.00»
«Παγκόσμια ιστορία»… δύο λέξεις βαριές για τους περισσότερους. Πόσο σημαντικό ωστόσο είναι να αυτό-προσδιοριζόμαστε μέσα από αυτή;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό , γιατί έτσι κατανοείς τον εαυτό σου μέσα στον κόσμο. Οπότε δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι πιο σημαντικό.
Τοποθετούμαστε δηλαδή μέσα στον κόσμο καλύτερα;
Απολύτως. Άρα τοποθετούμαστε και μέσα τον εαυτό μας καλύτερα και στην κοινωνία μας καλύτερα.
Πόσο σαφή εικόνα έχουμε εμείς οι νεοέλληνες για το παγκόσμιο γίγνεσθαι;
Κοιτάξτε νομίζω ότι έχουμε ένα θέμα ως λαός. Είμαστε εξαιρετικά αυτιστικοί. Ασχολούμαστε με τον εαυτό μας και ούτε καν με αυτόν. Είναι μια αδυναμία μας.
Τι δίνετε μέσα από τα μαθήματα στον κόσμο, που φεύγει ενθουσιασμένος από το εκκοκκιστήριο ιδεών;
Τα μαθήματα είναι ένα σάρωμα της παγκόσμιας ιστορίας, τα μεγάλα του σημεία του δηλαδή. Και στο ερώτημα σας, ο στόχος μου είναι να δώσω αυτή τη χαρά που εγώ ένοιωσα διαβάζοντας και μαθαίνοντας κάποια πράγματα. Τα μεταδίδω. Και βέβαια ξέρω ότι κάποιοι άνθρωποι, όπως μου λένε οι ίδιοι, τους βοήθησα να σκεφτούν κάπως διαφορετικά και αισθάνθηκαν να τους ανοίγονται δρόμοι. Οπότε αυτό είναι ευχάριστο. Πράγματι η ιστορία σου ανοίγει δρόμους η δε παγκόσμια, λεωφόρους.
Μπορείτε να μας βάλετε για λίγο σε αυτούς τους δρόμους;
Αυτά τα μαθήματα τα έχω κάνει 10 χρόνια σε όλη την Ελλάδα. Τελείως δωρεάν. Σε χιλιάδες ανθρώπους. Η Βέροια είναι η τελευταία πόλη που κάνω αυτό το γύρο, διότι από του χρόνου πλέον το σταματώ… Όλο αυτό βγαίνει κανονικά με γερή δουλειά. Στο εκκοκκιστήριο των ιδεών εδώ και 4 εβδομάδες, Παρασκευή – Σάββατο και Κυριακή από 3μιση ώρες η κάθε μέρα , το κάναμε και τώρα είναι η τελευταία εβδομάδα. Και μέσα σε αυτό παρακολουθούμε τον άνθρωπο από τη γέννηση του μέχρι σήμερα. Στις μεγάλες του τομές. Στις θρησκευτικές του αγωνίες. Στις πολιτισμικές του αγωνίες .Στις συγκρούσεις του με ότι τον συναποτελούν.
Έχετε βγάλει κάποιο συμπέρασμα για την ιστορία του ανθρώπου;
Απολύτως! Βγαίνουν πολλά συμπεράσματα.
Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποια από αυτά;
Κοιτάξτε, σε όλες τις πλευρές, είναι η αγωνία μας να τοποθετήσουμε τον εαυτό μας στο χάος. Να τοποθετήσουμε τον εαυτό μας στο ότι πεθαίνουμε , αυτό έχει μεγάλη σημασία. Εξ αυτού δημιουργούμε θρησκείες για να μπορέσουμε να λύσουμε το υπαρξιακό μας ζήτημα και το μεταφυσικό μας και για αυτό είναι συγκλονιστικό κεφάλαιο οι θρησκείες. Από την άλλη οι άνθρωποι θέλουν ασφάλεια. Αυτό σημαίνει ότι δίνουν έμφαση στην κοινότητα στην οποία ζουν. Αυτή η κοινότητα στην οποία ζουν, μπορεί να συγκρούεται με μια διπλανή κοινότητα ή να συμμαχεί με μια διπλανή κοινότητα κι όλο αυτό κάνει την ποικιλία των καταστάσεων των οποίων ζούμε. Είμαστε ον μοναχικό αλλά και βαθύτατα κοινωνικό.
Κατά την άποψή σας, οι θρησκείες τι ρόλο παίζουν στις γεωπολιτικές εξελίξεις; Μάλιστα τις ημέρες αυτές είναι ιδιαίτερα επίκαιρο το θέμα…
Δεν πάψανε ποτέ να είναι επίκαιρο, υπάρχει μια έξαρση από τις πολλές που υπάρχουν στην ιστορία.
Υπάρχει κάποια λογική εξέλιξη με όσα συμβαίνουν στη Μ ση Ανατολή; Πως θα το προσεγγίζατε εσείς;
Βεβαίως υπάρχει λογική εξέλιξη. Θα αναφέρεστε στο Ισλάμ φαντάζομαι.
Ακριβώς...
Το Ισλάμ είναι σε αντεπίθεση απλά. Θα κάνει αυτά που θα κάνει ένας που επιτίθεται και αντεπιτίθεται.
Φαντάζεστε που μπορούν να οδηγήσουν αυτές οι αναταραχές;
Βεβαίως. Σε πολύ αίμα και μεγάλες ανακατατάξεις… μπορούν να συμβούν. Έτσι και αλλιώς το Ισλάμ σε λίγο θα είναι η μεγαλύτερη θρησκεία στον κόσμο, από πλευράς πιστών. Ξεπερνάει τον Χριστιανισμό, είναι ζήτημα λίγων δεκαετιών για να τον ξεπεράσει από πλευράς πιστών. Μέχρι σήμερα ο Χριστιανισμός καλύπτει το 1/3 περίπου των κατοίκων της Γης. Σε λίγο το Ισλάμ θα το ξεπεράσει αυτό. Όχι όμως, την πολιτιστική δύναμη, μέχρι στιγμή που έχει ο Χριστιανισμός. Όχι γιατί ο Χριστιανισμός έχει την πολιτιστική δύναμη, αλλά γιατί οι χώρες που δέχτηκαν τον Χριστιανισμό, κάποιες από αυτές, έχουν γίνει πολύ δυνατές. Οι πιο δυνατές χώρες στον κόσμο μέχρι σήμερα είναι χριστιανικές. Αύριο μπορεί να μην είναι .Αν είναι η Κίνα η αυριανή υπερδύναμη, δεν θα είναι χριστιανική.
Πως εκτιμάτε τα τελευταία τρομοκρατικά χτυπήματα στο όνομα του Ισλάμ; Μια προσωπική σας θέση.
Κοιτάξτε το να επιτίθεται κανείς σημαίνει αίμα. Το ίδιο έχει συμβεί και άλλες φορές στην ιστορία. Θέλω να πω, οι Χριστιανοί έκαναν σταυροφορίες εναντίον του Ισλάμ. Κανονικό πόλεμο για 200-300 χρόνια. Από το 1096 μέχρι και το 1300 χοντρικά. Αυτό, το Ισλάμ το γνωρίζει. Το μαθαίνει κάθε Μουσουλμάνος. Κάθε Μουσουλμανόπαιδο μαθαίνει τη βία των Χριστιανών εναντίον των Μουσουλμάνων, οπότε αυτοί οι οποίοι κάνουν αυτά τα τερατώδη που κάνουν, τα δικαιολογούν με μια προηγούμενη βία, των Χριστιανών.
Η Ελλάδα, τι ρόλο έχει μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, σήμερα;
Κοιτάξτε, η Ελλάδα σε σχέση με τη βία του Ισλάμ δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα επειδή είναι γενικά αγαπητή στους Άραβες η χώρα μας ακόμη, για διάφορους λόγους και κυρίως γιατί δεν αναγνωρίσαμε το κράτος τους Ισραήλ μέχρι την δεκαετία του 80’.Είμασταν το τελευταίο κράτος στον κόσμο που αναγνώρισε το Ισραήλ. Αυτό έχει δημιουργήσει μια συμπάθια για τους Έλληνες στον Αραβικό κόσμο, που ακόμη κρατάει η μπογιά της… δεν ξέρουμε πόσο θα πάει. Από την άλλη είμαστε στο πιο επικίνδυνο σταυροδρόμι, δηλαδή εμείς είμαστε η είσοδος αυτών των ανθρώπων, μαζί με δύο-τρεις άλλες χώρες, είμαστε η είσοδος των μαχητών του Ισλάμ… Έτσι ονομάζουν τον εαυτό τους. Οπότε δεν είναι ευχάριστη η θέση μας.
Είμαστε ως χώρα σε μια λωρίδα του πλανήτη, που είμαστε καλά;
Οπωσδήποτε είμαστε καλά. Μια κοινωνία η οποία χρησιμοποιεί νερό πόσιμο στο καζανάκι της, είναι πάρα πολύ τυχερή κοινωνία. Δηλαδή δεν υπάρχει αυτό το πράγμα. Όταν μιλάμε για τις πραγματικά και τραγικά φτωχές χώρες στον κόσμο, είναι τελείως άλλο πράγμα. Εμείς αυτό που συμβαίνει είναι ότι είχαμε ζήσει πιο ακμαία χρόνια και τώρα είμαστε σε σαφή υποχώρηση και επομένως νοιώθουμε ανασφαλείς , είμαστε ταραγμένοι. Λογικό είναι αυτό και δεν ξέρουμε που θα πάει.
Ως Έλληνες, μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ευτυχισμένος-τυχερός λαός ;
…δεν είμαστε ευτυχείς. Εξάλλου δεν είμαστε ποτέ ευτυχείς. Είμαστε ένας εξαιρετικά γκρινιάρης λαός. Είμαστε μηρυκαστικά όντα. Ως λαός βρίσκουμε συνέχεια αρνητικά. Ούτε όταν ήμασταν πιο πλούσιοι ήμασταν ευτυχείς. Και τώρα φυσικά που είμαστε στην κρίση μας, είμαστε ακόμη πιο δυστυχείς.
Κλείνοντας δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στις εντυπώσεις των ακροατών της, οι οποίοι λενε ότι είναι εμπειρία έστω και μια φορά να παρακολουθήσει κάποιος την Μαρία Ευθυμίου με την απίστευτη μεταδοτικότητά της στο κοινό μέσα από τη βιωματική της γνώση.
Σοφία Γκαγκούση
