Γράφει ο Μιχάλης Μπούργος,
Σύμβουλος Αναπτυξιακού - Χωρικού Σχεδιασμού
Το άρθρο αυτό είναι το τρίτο -και τελευταίο- της σειράς των εισαγωγικών ενημερωτικών κειμένων, με σκοπό την καλύτερη πληροφόρησή σας ως προς τα προγράμματα ΕΣΠΑ και την απόφαση συμμετοχής σας σε αυτά. Τα προηγούμενα δημοσιεύτηκαν στα φύλλα του «Λαού» της Δευτέρας 14 Μαρτίου και του Σαββατοκύριακου 8-9 Απριλίου 2017. Στο σημερινό θα σας προετοιμάσω για τις βασικές δραστηριότητες, υποχρεώσεις και περιορισμούς που συνεπάγεται η συμμετοχή σε αναπτυξιακό Πρόγραμμα – ΕΣΠΑ, που θα καταπιαστείτε μαζί τους μετά τη θετική αξιολόγηση της Αίτησης σας, στοιχεία που οφείλετε να τα γνωρίζετε από πριν, για να αποφύγετε τις εκπλήξεις.
Μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής Αιτήσεων Συμμετοχής στο Πρόγραμμα, ξεκινά η «Αξιολόγηση» των υποβληθέντων Σχεδίων. Ειδικοί Αξιολογητές (συνήθως δύο ανά Σχέδιο) -που δεν γνωρίζουν το όνομα του Υποψηφίου- πραγματοποιούν τη συγκριτική αξιολόγηση των υποβληθέντων Σχεδίων. Αρχικά ελέγχονται για το τυπικό μέρος, αν δηλαδή πληρούν τα Κριτήρια Επιλεξιμότητας και τους περιορισμούς της Προκήρυξης και οι «τυπικά επιλέξιμες» βαθμολογούνται σύμφωνα με τα Κριτήρια Αξιολόγησης του Προγράμματος. Η συνολική διαδικασία απαιτεί 3-6 μήνες. Οι προτάσεις που δεν «πιάνουν» τη βάση (την προσδιορίζει το Πρόγραμμα) απορρίπτονται. Όσες αξιολογούνται πάνω από τη βάση ταξινομούνται με φθίνουσα βαθμολόγηση. Αν αθροιστικά ο προϋπολογισμός τους ξεπερνά αυτόν του προγράμματος, επιλέγονται για χρηματοδότηση οι προτάσεις με τη μεγαλύτερη βαθμολογία, μέχρι την κάλυψη του προϋπολογισμού. Οι υπόλοιπες μπορεί και αυτές να χρηματοδοτηθούν, εφόσον απελευθερωθούν κονδύλια από τις επιλεγμένες ή αυξηθεί ο προϋπολογισμός του Προγράμματος. Η διαδικασία της Αξιολόγησης ολοκληρώνεται με τη «Δημοσιοποίηση των Αποτελεσμάτων» και την εξέταση πιθανών Ενστάσεων.
Να σημειωθεί ότι με την τελική Αξιολόγηση ενός Σχεδίου, μπορεί να αναθεωρούνται και σημαντικά χαρακτηριστικά αυτού, όπως το ύψος του επιχορηγούμενου προϋπολογισμού, η κατανομή των δαπανών, κ.α. Ενημερώνεται σχετικά ο ενδιαφερόμενος στην Απόφαση Ένταξης του Σχεδίου στο Πρόγραμμα.
Αμέσως μετά ξεκινά η «Υλοποίηση», στη βάση του εγκεκριμένου Χρονοδιαγράμματος. Συνήθως ο διαθέσιμος χρόνος είναι 18 – 36 μήνες. Στο στάδιο αυτό προχωρά η επένδυση, πραγματοποιούνται οι προγραμματισμένες εργασίες και χρηματοδοτούνται οι εγκεκριμένες δαπάνες.
Η καταβολή της επιδότησης γίνεται σε δόσεις ή εφάπαξ, με την ολοκλήρωση του Προγράμματος. Το ποσό αυτό μπορεί –υπό προϋποθέσεις- να εκχωρηθεί σε τράπεζα, σε συνδυασμό με ειδική συμφωνία του Δικαιούχου με την τράπεζα αυτή. Υπάρχει η δυνατότητα προκαταβολής ενός μέρους της δημόσιας δαπάνης, συνήθως της τάξης του 40%. Αυτό παλαιότερα γίνονταν μόνο με την προσκόμιση ισόποσης Εγγυητικής Επιστολής από τον Δικαιούχο, αλλά πλέον είναι δυνατό να γίνει με τη χρήση Καταπιστευτικού Λογαριασμού («Escrow Account»), ειδικού τραπεζικού λογαριασμού ενίσχυσης της ρευστότητας στα ΕΣΠΑ. Ο λογαριασμός αυτός αποτελεί έναν μηχανισμό που εξασφαλίζει στους Δικαιούχους των Προγραμμάτων την πρόσβαση σε χρηματικό ποσό ίσο με την προκαταβολή που δικαιούνται, καθώς το ποσό αυτό πιστώνεται στο όνομα του Δικαιούχου και αποδεσμεύεται σταδιακά για την αποπληρωμή των τιμολογίων των προμηθευτών του.
Στο στάδιο αυτό απαιτείται η προσεκτική υλοποίηση των δαπανών, με βάση τις λεπτομέρειες του εγκεκριμένου Σχεδίου. Σημαντικές αποκλίσεις από αυτό, τόσο στο είδος των δαπανών, όσο και σε σημαντικές λεπτομέρειες (τεχνικά χαρακτηριστικά, χρόνο υλοποίησης, σύνθεση υπο-ενεργειών, κ.α.) μπορούν τελικά να οδηγήσουν σε απένταξη–μη χρηματοδότηση εγκεκριμένων δαπανών.
Μεγάλη προσοχή να δίνεται στα παρακάτω:
• επιμελής και ακριβής καταγραφή σχετικών παραστατικών,
• τήρηση των βιβλίων σύμφωνα με τους περιορισμούς του Προγράμματος,
• παρακολούθηση άλλων πιθανών υποχρεώσεων που απορρέουν από το εγκεκριμένο Σχέδιο και το ισχύον Θεσμικό Πλαίσιο (π.χ. δέσμευση για νέες θέσεις εργασίας, αδειοδοτήσεις, μεταφορά έδρας, κλπ)
• δεσμευτικά χρονικά όρια και τελική Έκθεση Ολοκλήρωσης.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω την υποχρέωση για συνέπεια του Δικαιούχου ως προς τις συνήθεις φορολογικές και ασφαλιστικές του υποχρεώσεις το διάστημα υλοποίησης του Σχεδίου, καθώς και ιδιαίτερη πρόβλεψη-καταγραφή του ΦΠΑ που επιβαρύνει τις επιλέξιμες δαπάνες.
Η συμμετοχή σε ένα Πρόγραμμα μπορεί να υποστηρίξει σημαντικά τις προσδοκίες για μία λειτουργική και βιώσιμη επαγγελματική ή/και επιχειρηματική δραστηριότητα, ωστόσο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει η σχετική επιλογή να συνοδεύεται από κατάλληλη προετοιμασία και σχεδιασμό, που θα ακολουθείται σε όλα τα στάδια, ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος να αξιοποιεί τα Προγράμματα ΕΣΠΑ για να απολαμβάνει τελικά μία βιώσιμη δραστηριότητα, με θετικά αποτελέσματα και τα επόμενα χρόνια. Ελπίζουμε να σας βοηθήσαμε με τα εισαγωγικά μας άρθρα στην κατεύθυνση αυτή. Καλή επιτυχία στα σχέδια και τις στοχεύσεις σας.
