Γράφει ο Χρήστος Α. Αποστολίδης*
Όλοι μιλούν για ανάπτυξη. Ο καθένας εξαγγέλλει το δικό του σενάριο ανάπτυξης προσπαθώντας να πείσει για την επάρκεια και αποτελεσματικότητά του. Ωραία λόγια, ελπιδοφόρες προοπτικές αλλά μέχρι στιγμής δυστυχώς ανεφάρμοστες. Η χώρα αναγκάζεται να εισάγει σχεδόν τα πάντα και το ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών σταδιακά διευρύνεται επικίνδυνα και ασφυκτικά. Σε μια τέτοια δυσάρεστη πραγματικότητα οι αριθμοί, που ως γνωστόν λένε πάντα την αλήθεια, είναι τραγικά αμείλικτοι.
Σύμφωνα λοιπόν με τα δημοσιευθέντα από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Εξαγωγέων στοιχεία το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο από το 2004 μέχρι και το 2016 έφτασε στα 376 δισ. ευρώ, καθώς σε αυτό το χρονικό διάστημα οι εισαγωγές ανήλθαν στα 659 δισ. ευρώ με τις εξαγωγές να περιορίζονται στα 283 δισ. ευρώ. Οι αριθμοί αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος που δημιουργήθηκε στην ελληνική οικονομία από την πλήρη στροφή της ζήτησης προς τα εισαγόμενα προϊόντα. Δεν είναι τυχαίο ότι το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο είναι ένας από τους τρεις λόγους – οι άλλοι δύο ήταν το δημοσιονομικό έλλειμμα και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών – που έφεραν την πολυετή κρίση και τα τρία μνημόνια.
Μόνο το 2008 – το τελευταίο έτος πριν ξεκινήσει ο οκταετής υφεσιακός κύκλος – το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο είχε φτάσει στα 44 δισ. ευρώ. Ακόμη και σήμερα όμως η ελληνική οικονομία έχει να αντιμετωπίσει έλλειμμα 18,6 δισ. ευρώ (με βάση τα στοιχεία του 2016), καθώς παρά τη μείωση των εισαγωγών λόγω πτώσης της κατανάλωσης, αυτές διατηρούνται στα επίπεδα των 43 - 44 δισ. ευρώ ετησίως.
Εκείνο που προκαλεί εντύπωση είναι ο κατάλογος με τα προϊόντα που κυριαρχούν στη λίστα με τα εισαγόμενα. Φυσικά δεν συνιστά έκπληξη το γεγονός ότι τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν το πετρέλαιο και τα παράγωγά του (με 10 δισ. ευρώ), τα φάρμακα (με περίπου 1,76 δισ. ευρώ) και τα αυτοκίνητα (με περίπου 900 εκατ. ευρώ), καθώς η Ελλάδα δεν έχει αντίστοιχη παραγωγή. Ακολούθως στον κατάλογο με τα δημοφιλέστερα εισαγόμενα προϊόντα καταγράφονται ενδεικτικά :
1. Τα smartphones, τα tablets και τα laptops, η αξία των οποίων έχει εκτοξευτεί στα 492 εκατ. ευρώ από 197,6 εκατ. ευρώ το 2011. Ψηλά στη σχετική λίστα είναι και οι τηλεφωνικές συσκευές με 382 εκατ. ευρώ, όπως και οι τηλεοράσεις και οι αποκωδικοποιητές με 185 εκατ. ευρώ. Περίπου 63 εκατ. ευρώ είναι η αξία των εισαγωγών μόνο για τους φορτιστές.
2. Το χοιρινό κρέας, με την αξία των εισαγωγών να διαμορφώνεται στα 358,2 εκατ. ευρώ. Πολύ ψηλά στη λίστα βρίσκεται και το βοδινό κρέας, με εισαγωγές 260 εκατ. ευρώ (το βοδινό κρέας χωρίς κόκαλο αναφέρεται σε ξεχωριστό κωδικό και προσθέτει επιπλέον 103 εκατ. ευρώ στις εισαγωγές).
3. Οι εισαγωγές ψημένου καφέ ανέρχονται στα 103 εκατ. ευρώ, και μάλιστα με αυξητική τάση (το αντίστοιχο νούμερο του 2011 ήταν 64 εκατ. ευρώ). Τα αποστάγματα καφέ προσθέτουν επιπλέον 87 εκατ. ευρώ. Παρότι παραγωγή γάλακτος υπάρχει, εντούτοις οι εισαγωγές ανέρχονται στα 115 εκατ. ευρώ. Και παραγωγή ζάχαρης γίνεται στην Ελλάδα αλλά οι εισαγωγές (παρά την πτωτική πορεία των τελευταίων ετών) παραμένουν στα 107 εκατ. ευρώ.
4. Παρά τη μεγάλη παραγωγή φρούτων στη χώρα, στα κορυφαία εισαγόμενα προϊόντα συγκαταλέγονται και οι μπανάνες, με αξία εισαγωγών 97 εκατ. ευρώ.
5. Η αξία του εισαγόμενου χαρτιού υγείας ήταν 35 εκατ. ευρώ το 2011 και το 2015 έχει φτάσει στα 87,6 εκατ. ευρώ.
Μετά από όλα αυτά μπορούμε αλήθεια να εξακολουθούμε να αναπτύσσουμε θεωρίες περί ανάπτυξης ; Πράξεις χρειάζονται και άμεσα γιατί αυτό που βιώνουμε δεν είναι τίποτα περισσότερο από την εικόνα μίας επαιτούσας χώρας, που εκλιπαρεί. Η Ελλάδα όμως δεν είναι μία οποιαδήποτε χώρα. Δεν είναι ένας απλός γεωγραφικός χώρος. Είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο και άρρηκτα συνυφασμένο με τον άνθρωπο και την πνευματική του ανάπτυξη. Και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνούμε όλοι όσοι έχουμε την τιμή να είμαστε Έλληνες.
*Δικηγόρος
Παρ’ Αρείω Πάγω
Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Α.Π.Θ
