Επιστροφή στην Παράδοση! Η επάνοδος αυτή δεν πρέπει να εννοηθεί τυπικά και εξωτερικά. Δηλαδή να επιστρέψουμε σε μερικούς παραδοσιακούς τύπους, π.χ. να φορέσουμε παλαιές στολές, να οργώνουμε με αλέτρι, να θερίζουμε με δρεπάνι ή να ταξιδεύουμε με ζώα. Όχι. Ο πολιτισμός και η εξέλιξη προχωρούν και ο άνθρωπος ακολουθεί σαν να είναι δεμένος σε άρμα. Αυτές οι μορφές παραδόσεως αν και έχουν καθ’ εαυτές την αξία τους δεν αποτελούν σκοπό, ούτε μέσο σωτηρίας. Εξάλλου δεν φταίει ο πολιτισμός αλλά η νοοτροπία μας. Η στροφή μας προς την παράδοση πρέπει να είναι εσωτερική, ουσιαστική και πνευματική. Δηλαδή να ανακτήσουμε το φρόνημα των ευλαβών προγόνων μας. Να αγωνισθούμε να γίνουμε όμοιοί τους στην αρετή, στο ήθος, στην ευλάβεια. Να φροντίσουμε να στολίσουμε τους εαυτούς μας με το πρωτόκτιστο κάλλος, με τη θεία χάρη, που ήταν στολισμένες οι απλές και καθαρές ψυχές τους. Τελικώς, επειδή η παράδοσή μας έχει έντονη εκκλησιαστική απόχρωση, η σχέση μας μαζί της δείχνει τη σχέση μας με την Εκκλησία και με τον ίδιο τον Χριστό. Αυτός είναι η Αρχή, το τέλος και το περιεχόμενο της δικής μας παραδόσεως.
Επομένως στροφή προς την παράδοση σημαίνει να έρθουμε πιο κοντά στην Εκκλησία, να γίνουμε καλύτεροι χριστιανοί, ζώντας μια πιο πνευματική ζωή με μετάνοια, άσκηση, προσευχή, αγάπη και μετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας. Μέσα στην ορθόδοξη λατρεία συνεχίζεται η παράδοση των Αγίων Πατέρων. Αυτή διέπλευσαν τη θάλασσα του παρόντος βίου και μας δείχνουν τον σωστό δρόμο.
Έχουμε τον θησαυρό της Ορθοδόξου πίστεως, λατρείας και παραδόσεως αλλά τον έχουμε θαμμένο, γι’ αυτό παραμένουμε φτωχοί και πένητες πνευματικώς.
Ενώ ευτυχώς σήμερα υπάρχει παντού αναζήτηση και νοσταλγία της Ορθοδοξίας. Στην Αμερική ολόκληρες κοινότητες ετερόδοξων μετά πολυετή αναζήτηση βρήκαν στην Ορθοδοξία τη σώζουσα Αλήθεια. Κορυφαίες προσωπικότητες βαπτίζονται ορθόδοξοι. Παντού υπάρχει μια αναβίωση του ορθόδοξου μοναχισμού.
Και εμείς έχουμε αυτή την ευλογία, να γεννηθούμε από ορθόδοξους γονείς και να ανατραφούμε σε ορθόδοξο περιβάλλον. Δε χρειάσθηκε να ψάξουμε, αλλά λάβαμε σαν κληρονομιά πολύτιμη την ορθόδοξη Παράδοση και μάλιστα στην πιο καθαρή μορφή της. Τα μοναστήρια και ο λαός του Θεού, «ο φύλακας της αλήθειας», διέσωσαν την ορθόδοξη Παράδοση και λατρεία ακραιφνή από ξένες επιδράσεις.
Αν επιζήσαμε τόσους αιώνες, ενώ αλλάξαμε τόσους κατακτητές είναι γιατί διαφυλάξαμε την Ορθοδοξία, τις πνευματικές αξίες και την πνευματική μας φυσιογνωμία.
Αυτή η συνεχής βίωση της παραδόσεως και η μετάδοσή της από γενιά σε γενιά μέχρι σήμερα, διαμόρφωσε, διατήρησε και σφράγισε αναλλοίωτα την πνευματική μας φυσιογνωμία. Και ό,τι έζησαν και διεφύλαξαν τόσες γενεές προγόνων μας μέσα σε διωγμούς, πολέμους και πικρή σκλαβιά, κινδυνεύουμε εμείς σήμερα να το χάσουμε από ολιγωρία μας και υλοφροσύνη.
Γι’ αυτό λοιπόν αν θέλουμε να πηγαίνουμε μπροστά πρέπει να στραφούμε προς τα πίσω, προς την παράδοσή μας, χωρίς αυτό να σημαίνει οπισθοδρόμηση. Ίσα ίσα η αναβίωση της παραδόσεως θα φέρει γενικότερη αναγέννηση στον τόπο μας. Διότι η παράδοση είναι παράγοντας ανάπτυξης και αναγέννησης. Είναι δύναμη μεταμορφωτική. Ήδη αρχίζει να διαφαίνεται μία αργή, αλλά σταθερή στροφή προς την παράδοση, όπως δείχνει το αυξημένο πολλών για την ιστορία της πατρίδας μας, η αναβίωση χριστιανικών εθίμων, η ολοπρόθυμη συμμετοχή πολλών στο κτίσιμο Εκκλησιών, και κυρίως από την εν επιγνώσει πνευματική ζωή που άρχισαν να ζουν ολοένα και περισσότεροι χριστιανοί.
Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να συμβάλλουν όλοι. Πρώτον με τη γνώση και την προβολή της ιστορίας και της παραδόσεώς μας σε όλες τις υγιείς μορφές, ώστε να εκλείψει το μειονεκτικό συναίσθημα που διακατέχει πολλούς για την παράδοσή μας. Και δεύτερον, η συνειδητή βίωση της λατρευτικής παραδόσεώς μας θα αναμορφώσει τη ζωή του καθενός μας και θα φέρει τον τόπο μας στην παλαιά του καλή πνευματική κατάσταση.
Μακάρι αυτή η στροφή να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί για να βρούμε ο καθένας μας μέσα στη λησμονημένη παράδοσή μας «την οδόν της ζωής» που θα μας οδηγήσει από την επίγεια φιλοπαραδοσιακή πατρίδα μας, την Ελλάδα, στη μέλλουσα και αεί διαμένουσα επουράνια Ιερουσαλήμ που επιζητούμε.
