Την Παρασκευή του Ευαγγελισμού, έδωσε η τύχη να λείπω από την πόλη μου τη Βέροια. Το βράδυ στο ξενοδοχείο, ήμουν τόσο κουρασμένος που έπεσα να κοιμηθώ σχεδόν με τα ρούχα. Κι είδα ένα όνειρο.
Είδα νέους Βεροιώτες έξω από ένα στρατόπεδο να περιμένουν πρόσφυγες και μετανάστες για να τους λυντσάρουν, κρατώντας τη σημαία μας. Είδα παπάδες και καλόγερους να κάνουν κηρύγματα μίσους κατά μικρών παιδιών και τυραννισμένων ανθρώπων. Είδα αγρότες που διαμαρτύρονται μόνιμα ότι είναι φτωχοί επειδή τους κλέβουν οι έμποροι, να χτυπιούνται με αστυνομικούς για να μην μπορέσουν να περάσουν κάποιοι ταλαίπωροι σε ένα χώρο ώστε να προστατευτούν από το κρύο και τις αρρώστιες. Είδα μεροκαματιάρηδες να φωνάζουν ότι οι πρόσφυγες απειλούν τον πολιτισμό μας, και ταυτόχρονα να πετούν γουρουνοκεφαλές μπροστά στο κομβόι των φοβισμένων, γιουχάροντάς τους και απειλώντας τους. Είδα απογόνους Ελλήνων προσφύγων να χαιρετούν φασιστικά και να φτύνουν ανθρώπους που έχουν περπατήσει περισσότερα χιλιόμετρα από τους παππούδες τους κυνηγημένοι. Είδα νεόκοπους πολιτικούς, νέους σε ηλικία αλλά παλιούς στα μυαλά και στις πρακτικές, να ξεσηκώνουν ημιμαθείς φανατισμένους για να φοβερίσουν γυναίκες και παιδιά. Είδα μπακάληδες να μην πουλάν τρόφιμα σε πεινασμένους, επειδή κάποιοι διέδιδαν ότι οι συγκεκριμένοι πελάτες το έχουν στην κουλτούρα τους να βιάζουν κι ότι είχαν στόχο να κακοποιήσουν μία καλόγρια που ζει μερικά χιλιόμετρα μακριά από το χωριό τους. Είδα αυτοαποκαλούμενους δημοσιογραφίσκους να παίρνουν θέση υπέρ του σκοταδισμού. Είδα έναν όχλο ανθρώπων με μάτια γεμάτα μίσος, με λάβαρα στα χέρια τους που δεν ήξεραν καν τι συμβολίζουν, με μια ενεργητικότητα που ούτε κατά διάνοια δεν έχουν στην καθημερινή τους ζωή και στον αγώνα για επιβίωση, να φωνάζουν, να βρίζουν και να απειλούν.
Ξύπνησα τρομαγμένος. Τέτοιον εφιάλτη είχα χρόνια να δω. Αλλά κάτι μέσα μου μου έλεγε ότι αυτά που είδα δεν ήταν όνειρο. Άνοιξα αμέσως την τηλεόραση μήπως δω ειδήσεις, αλλά η ώρα ήταν περασμένη και τα κανάλια είχαν μόνο διαφημίσεις πορνό και τηλεπωλήσεις. Μόνο στο ΒΒC είχε ειδήσεις, κι εκεί έδειχνε τον Πάπα της Ρώμης να πλένει και να φιλάει τα πόδια φτωχών ανθρώπων από όλες τις φυλές του κόσμου. Κι αναρωτήθηκα: «ο Πάπας προσπαθεί να αλλάξει την εικόνα της Καθολικής Εκκλησίας που ασχήμυνε από τα σκάνδαλα παιδεραστίας κι εμείς κοιτάμε πώς να αμαυρώσουμε την εικόνα μας;». Αλλά, πάλι, ήξερα ότι σε πολλές πόλεις, στην Κοζάνη, στα Τρίκαλα κ.λπ. όλοι οι άνθρωποι και οι αρχές του τόπου έτρεξαν να περιθάλψουν τους πρόσφυγες και να τους βοηθήσουν. Δε μπορεί λοιπόν το όνειρό μου να ήταν αληθινό.
Προσπάθησα να κοιμηθώ με την απορία. Το πρωί θα έβλεπα τα νέα και θα ήξερα.
Κι έτσι έγινε. Πρώτη μου δουλειά το πρωί ήταν να ανοίξω την τηλεόραση και η Βέροια έπαιζε σε όλες τις εκπομπές. Αλλά δεν έλεγαν αυτά που είδα, έλεγαν τα αντίθετα: έδειχναν το στρατόπεδο στις Βαρβάρες να είναι γεμάτο Βεροιώτες με τσάντες στα χέρια που πήγαιναν προμήθειες στους πρόσφυγες. Έδειχναν τους μπακάληδες στο χωριό να δίνουν τρόφιμα στους τυραννισμένους και να μη δέχονται να πάρουν χρήματα. Είδα κάτασπρες γαλανομάτες γιαγιάδες να αλλάζουν τις πάνες σε μωρά μαύρα, τραγουδώντας σμυρναίικα τραγούδια που τους τραγουδούσαν οι δικές τους μάνες όταν αυτές ήταν μωρά στην πατρίδα τους τη Σμύρνη. Είδα παπάδες να μιλούν για αγάπη κι αλληλεγγύη. Είδα το δήμαρχο της Βέροιας να λέει ότι όποιος πιστεύει ότι δεν πρέπει να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες είναι μειοψηφία και θα απομονωθεί από την κοινωνία. Είδα τους ελληνικούς προσφυγικούς συλλόγους να σπεύδουν οργανωμένα να βοηθήσουν. Είδα χιλιάδες ανθρώπους με χαμόγελο στα χείλη, με αγάπη στην καρδιά, με μάτια που πετούσαν φλόγες. Έβλεπα ένα πανηγύρι και δε μπορούσα να ξεχωρίσω ποιοι ήταν οι πρόσφυγες και ποιοι οι «δικοί μας». Έβλεπα ένα μύλο αγάπης και άκουγα μία θεία μελωδία που ανέβαινε στον ουρανό. Για πρώτη φορά χαιρόμουν τόσο πολύ που έβλεπα τηλεόραση. Και ήμουν τόσο πολύ περήφανος για τους πατριώτες μου.
Σκέφτηκα: «θεέ μου, γιατί με δοκιμάζεις έτσι; Γιατί με έκανες να πιστέψω ότι αυτά μπορεί να είχαν γίνει στην πραγματικότητα; Είμαστε Έλληνες και δε γίνεται να φερνόμαστε σκληρά σε βασανισμένους ανθρώπους. Ο πρώτος θεός μας, ο Ξένιος Ζευς μας έμαθε να βγαίνουμε κι από το σπίτι μας για να μπει ο φιλοξενούμενος. Εσύ, ο δεύτερος θεός μας, μας έμαθες να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους και πιο πολύ τους κακούς, τους εγκληματίες, τις πόρνες. Οι αμέτρητοι φιλόσοφοί μας προήγαγαν τον ανθρωπισμό και την πρόοδο. Οι αμέτρητες φορές που βρεθήκαμε στην προσφυγιά έχουν γραφτεί στο DNA μας και μας κάνουν να συμπάσχουμε με κάθε βασανισμένο. Είμαστε ο λαός που βρίσκεται σε κάθε γωνιά της γης κι όπου μας δέχονται, προκόβουμε. Είμαστε ο λαός που έχουμε φίλους όλους τους λαούς του κόσμου, οι μοναδικοί που μας αγαπάνε και οι Άραβες και οι Εβραίοι. Είμαστε ο λαός που διδάξαμε ήθος και πολιτισμό. Όσο κι αν έχουμε αλλάξει, όσο κι αν παρεκκλίναμε από το περασμένο μεγαλείο, κάτι έχει μείνει από τα πέντε χιλιάδες χρόνια γραπτής ιστορίας μας.
Κι όσο κι αν φτωχύναμε, ακόμη κι αν χάσουμε τα πάντα, θα έχουμε πάντα μόνο αγάπη να δώσουμε.
*Ο Βασίλης Αγγελής είναι οδοντίατρος. Ζει κι εργάζεται στη Βέροια.
