Ευάγγελος Τριανταφύλλου-Στεφανόπουλος. Ένας ακάματος συλλέκτης ιστορικών λαογραφικών πληροφοριών της περιοχής μας (1897-1986)

Γράφει ο Παύλος Πυρινός

Ορισμένοι άνθρωποι, μολονότι δεν είχαν την τύχη να μάθουν γράμματα, αυτό δεν τους αποθάρρυνε την φυσική τους πνευματική κλίση, να προσφέρουν στην Ιστορική και Λαογραφική έρευνα τεράστιες υπηρεσίες.

Ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγεται και ο Ευάγγελος Στεφανόπουλος, ο οποίος με την αυθόρμητη πηγαία έκφρασή του, η οποία δεν ήταν άμοιρη λογοτεχνικών χαρισμάτων, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης των ανεκδότων ιστορικών, λαογραφικών και άλλων πληροφοριών των τετραδίων του.

Την εποχή που ελάχιστοι συγγραφείς ασχολήθηκαν, στην περιοχή μας, με την ιστορία και λαογραφία, ο Ευάγγελος Στεφανόπουλος κατέγραψε πλούσιες και αξιόλογες πληροφορίες, ιστορικές και λαογραφικές, σε τετράδια για το Δάσκιο και τη Ραχιά Βεροίας, καθώς για μοναστήρια και εκκλησίες των περιοχών αυτών.

Οι πληροφορίες που διέσωσε από την παράδοση-συνεντεύξεις με πολύ ηλικιωμένους, σημειώνοντας και τις ενθυμήσεις από εκκλησιαστικά βιβλία, είναι πολύ χρήσιμες.

Με θαυμαστή διαίσθηση, αν και του έλειπε η θεωρητική κατάρτιση, όπως αναφέραμε, αντιλήφθηκε ότι οι παραδόσεις και το τοπωνυμικό υλικό αποτελούν ασφαλείς πηγές για τη συναγωγή ιστορικών συμπερασμάτων.

Τεράστια η συμβολή του στο να μείνουν γραμμένα σε τετράδια ό,τι χρήσιμο για την ιστορία και λαογραφία του Δασκίου και της Ραχιάς Βεροίας ως και άλλων πληροφοριών για μοναστήρια και εκκλησίες των περιοχών αυτών.

Στο έργο του, παρ’ όλο που καταγράφονται στα τετράδιά του ορισμένες ανακρίβειες ή και αυθαίρετα συμπεράσματα, αυτό δεν αλλοιώνει την αξία της προσφοράς του.

Δίκαια ονομάστηκε από τον αείμνηστο Απ. Μ. Τζαφερόπουλο «Λαϊκός πνευματικός άνθρωπος» και από τον συγγραφέα κ. Ιωάννη Τσαμήτρο «Λαϊκός συγγραφέας».

Ο Ευάγγελος Στεφανόπουλος γεννήθηκε το 1897 στα Ασώματα Βεροίας. Οι γονείς του Τριαντάφυλλος και Πανάγιου, κατάγονταν από το Δάσκιο. Από το 1937 έζησε στη Ραχιά Βεροίας.

Στο Δημοτικό πήγε μέχρι και την Γ΄ τάξη. Δασκάλους είχε: τον Κωνσταντίνο Αντάρα από τη Νάουσα και τον Αθανάσιο Κουτσαντά από τα Ριζώματα.

Τη γενική του μόρφωση την συμπλήρωσαν τα εκκλησιαστικά βιβλία, γιατί έκανε τον ψάλτη από νεαρή ηλικία.

Εργάστηκε ως τσιοπάνος στο χωριό του και ως εργάτης στη Βέροια κ.ά.

Ακόμη, εργάστηκε στο Ξενοδοχείο «Ολύμπιο» του Αναστασίου Θωμαΐδη. Το 1916 κατατάχθηκε ως εθελοντής στον Αγγλικό στρατό με την ειδικότητα του τραυματιοφορέα.

Στον Ελληνικό στρατό κατατάχθηκε το 1919. Πήρε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της Μ. Ασίας, Εσκή Σεχήρ-Νικομήδεια-Προύσα-Πάνορμο κ.ά. από το 1919 ως το 1922.

Νυμφεύθηκε στο Δάσκιο τη Μαρία Χριστοδούλου Τσιγγενοπούλου. Στη Ραχιά Βεροίας ήρθε το 1937 και στις 30-1-1938 διορίστηκε επίτροπος της εκκλησίας Ραχιάς και στις 1-1-1940 διορίστηκε ψάλτης με μισθό 50 δρχ. το μήνα. Παραιτήθηκε από ψάλτης, λόγω ασθενείας, στις 20-12-1980.

Βοήθησε στο κτίσιμο της παληάς εκκλησίας της Καλήπετρας και «Κώτσκας».

Συνταξιούχος του Ο.Γ.Α. βοηθούσε όσο μπορούσε το Φιλόπτωχο Ταμείο της εκκλησίας της Ραχιάς.

Αυτός ήταν ο Ευάγγελος Στεφανόπουλος.

Όποιος ενδιαφέρεται για τα «τετράδιά» του, μπορεί να ζητήσει αντίγραφο από τον γράφοντα (τηλ. 23310 70125). Έτσι, νομίζω, θα τιμήσω τη μνήμη του.

Τα ανέκδοτα τετράδια του Ευάγγελου Στεφανόπουλου

κατά χρονολογική σειρά, που αποτέλεσαν

πηγή για την εργασία μου αυτή

(πρωτότυπα έχω στο Αρχείο μου)

Αυτά είναι:

1. Ράχη-Ραχιά-Ράχοβον

Ιστορία-Λαογραφία

Ράχη

1966-1972

Πληροφορίες: Για το μοναστήρι Καλήπετρας, την εκκλησία Ραχιάς, τους ιερείς που υπηρέτησαν στην εκκλησία, τους επιτρόπους ανέγερσης της νέας εκκλησίας, τον μορφωτικό σύλλογο Ραχιάς κ.ά.

2. Χειρόγραφο αριθμ. 12

Διάφορα Διηγήματα

Αύγουστος 1974

Πληροφορίες: Δίνει πληροφορίες για τα μοναστήρια της περιοχής μας.

3. Χειρόγραφο αριθμ. 26

Η Κώτσκα

Φεβρουάριος 1977

Πληροφορίες: Γράφει για το χωριό Κώτσκα και το εξωκκλήσι της Αναλήψεως του Κυρίου σ’ αυτό.

4. Χειρόγραφο

Βιβλιάριον αριθμ. 30

Μάρτιος 1979

Πληροφορίες: Η καινούρια εκκλησία στο χαλασμένο Μοναστήρι Καλήπετρας.