Επειδή, έως σήμερα, δε γράφτηκε συστηματική και ολοκληρωμένη μελέτη για τους δωρητές και ευεργέτες της Βεροίας και ιδιαίτερα της τοπικής Εκκλησίας, αλλά παρεπιμπτόντως, ορισμένοι συγγραφείς (1) ασχολήθηκαν, αποσπασματικά, με το θέμα αυτό, αποφάσισα για το λόγο αυτό να ερευνήσω τους κώδικες της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας και της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου.
Από την έρευνά μου αυτή προέκυψε α) μια μελέτη μου, εισήγηση (2) στο Α΄ Επιστημονικό Συνέδριο που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Βεροίας με θέμα «Προσωπογραφικά Λογίων Βεροιέων, στις 27 και 28 Μαρτίου 2000 στη Βέροια και β) ο εντοπισμός φακέλων στο αρχείο Αγίου Αντωνίου Βεροίας που περιέχουν πολλές πληροφορίες για δωρητές και ευεργέτες της εκκλησίας αυτής.
Για τη συμπλήρωση και κατατοπιστική εικόνα των δωρητών και ευεργετών (3) της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου Βεροίας, σήμερα θα παρουσιάσω έναν ξεχασμένο μεγάλο Δωρητή, τον Αλέξανδρο Εμμανουήλ Χριστοδούλου.
Ο Αλέξανδρος Εμμ. Χριστοδούλου ήταν Βεροιώτης. Προέρχεται από γνωστή και μεγάλη οικογένεια του Εμμανουήλ Χριστοδούλου με μεγάλη εθνική δράση στον Μακεδονικό Αγώνα.
Αδέλφια του Αλεξάνδρου ήταν ο Περικλής Εμμ. Χριστοδούλου (4), ο Αναστάσιος Εμμ. Χριστοδούλου, που έγραψε την Ιστορία της Βέροιας (1960) κ.ά.
Η πρώτη συνάντηση της Επιτροπής για τον Μακεδονικό Αγώνα, με την επωνυμία «Εθνική Άμυνα» πραγματοποιήθηκε στο σπίτι του Εμμανουήλ Χριστοδούλου, πατέρα του Περικλή και Αναστασίου Χριστοδούλου που βρισκόταν απέναντι από το Μητροπολιτικό ναό της πόλεως. Στη συνάντηση αυτή συμμετείχε και ο Περικλής Εμμ. Χριστοδούλου που ήταν αχώριστος του Αρχηγού του Μακεδονικού Αγώνα στη Βέροια και πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες σ’ αυτόν.
Ο αείμνηστος Αλέξανδρος Εμμ. Χριστοδούλου μετανάστευσε και ζούσε στο Μπούφαλο Αμερικής και με τον καιρό απέκτησε κάποια οικονομική επιφάνεια. Πάντοτε νοσταλγούσε την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Βέροια και προσπαθούσε να βρει την ευκαιρία, όπως φαίνεται, από την αλληλογραφία (5) που είχε με τον επίσης αείμνηστο Αναστάσιο Καρατζόγλου, πρώην Δήμαρχο Βεροίας, γραμματέα της εκκλησίας Αγίου Αντωνίου Βεροίας.
Από επιστολή που έστειλε (Αριθμ. πρωτ. 114/14-9-1959) ο Αναστάσιος Καρατζόγλου στον Αλέξανδρο Εμμ. Χριστοδούλου για έκφραση ευχαριστιών για τη μεγάλη δωρεά του, φαίνεται ότι «την σχετική πρότασιν…» έκανε πρώτος ο Αναστάσιος Καρατζόγλου προς τον Αλέξανδρο Εμμ. Χριστοδούλου, την οποία αποδέχθηκε ευχαρίστως.
Ο Αλέξανδρος Εμμ. Χριστοδούλου δώρισε στο Ναό Αγίου Αντωνίου Βεροίας ένα πλήρες σύστημα ενίσχυσης ήχου, νεοτάτου τύπου, συνολικής αξίας 40.000 δραχμών.
Η πράξη του αυτή χαρακτηρίστηκε από το τότε εκκλησιαστικό Συμβούλιο Πατριωτική, γιατί εξυπηρετούσε θρησκευτικούς και εθνικούς σκοπούς και τιμήθηκε 1) με το υπ’ αριθμ. 477 ψήφισμα στις 15-9-1959 με το οποίο ανακηρύχθηκε ο Αλέξανδρος Χριστοδούλου ΜΕΓΑΣ ΔΩΡΗΤΗΣ του Ιερού Ναού Αγίου Αντωνίου Βεροίας, 2) με ευχαριστήριο επιστολή του Μητροπολίτου Βεροίας αειμνήστου Καλλινίκου, 3) την Κυριακή 11-10-1959 τελέστηκε επίσημη αρτοκλασία υπέρ υγείας της οικογενείας του Μεγάλου Δωρητή, παρουσία των Τοπικών Αρχών, Σωματείων, Συλλόγων της πόλης και των συγγενών του Δωρητή, 4) με ομιλία από τον προϊστάμενο του Ναού Οικονόμο Γ. Αντωνόπουλο στην οποία τονίστηκε ο θρησκευτικός και πατριωτικός χαρακτήρας της δωρεάς του.
Τα λίγα αυτά λόγια για τους υπέροχους αυτούς ανθρώπους της προσφοράς, ας είναι λόγια ευγνωμοσύνης και θύμησης Αντί Μνημοσύνου.
Παραπομπές –
Βοηθήματα
1. Αναστ. Εμμ. Χριστοδούλου, Ιστορία της Βέροιας, Βέροια 1960, Νικ. Αδαλόγλου, Ξενάγηση στα Μοναστήρια της Βεροίας, Ευεργέτες και Δωρητές, Φιλανθρωπικά Ιδρύματα της Βεροίας, Το Χρονικό των Ολυμπίων, Θεσσαλονίκη 1988, Γ.Χ. Χιονίδη, Τα Σχολεία της Βεροίας κατά τα έτη 1849-1912 βάσει ανεκδότων εγγράφων, Ανάτυπο εκ του ΙΑ΄ τόμου των «Μακεδονικών» Θεσσαλονίκη 1971 Παύλου Πυρινού, Η Συμβολή της Μητροπόλεως Βεροίας στην Παιδεία κατά τον 19ο αιώνα, Θεσσαλονίκη 1983 και Λώλη Σμυρλή, Μακεδονικά Χρονικά, Δημ. Ρακτιβάν, Βέροια 1938.
2. Παύλου Πυρινού Οι Ευεργέτες της Βεροίας, Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Προσωπογραφικά και Ιστορικά, Πρακτικά Επιστημονικών Συνεδρίων και Ημερίδων, Βέροια 2009, σ. 17-26.
3. Έως σήμερα, γνωστοί ευεργέτες και Δωρητές της Εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου Βεροίας είναι: Ευδοξία Μαλακούση, Αικατ. Δ. Γεμιτζιόγλου και Δημήτριος Κωνσταντινίδης, βλέπε Π. Πυρινού Βεροιώτικα Σημειώματα, Βέροια 2009 στις σελίδες 69, 171 και 175, αντίστοιχα και ο Πατριωτικός Σύλλογος των Βεροιέων η «Ομόνοια» στο Μπούφαλο Αμερικής ως και ο Μερκούσριος Παπαϊωάννου, βλέπε Παύλου Πυρινού, Βεροιώτικα και Ναουσαίϊκα Σημειώματα, Βέροια 2014, σελίδες 187 και 109, αντίστοιχα.
4. Περισσότερες πληροφορίες για την οικογένεια Χριστοδούλου και τον Περικλή Εμμ. Χριστοδούλου, βλέπε Αναστασίου Εμμ. Χριστοδούλου, Ιστορία της Βέροιας εις τον ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ, 1902-1908, Βέροια 1965, σ. 4, Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΩΟΓΡΑΦΙΕΣ (1904-1908) σ. 4.
5. Η αλληλογραφία μεταξύ Αναστασίου Χριστοδούλου και Αλέξανδρου Εμμ. Χριστοδούλου σώζεται στον υπ’ αριθμ. 9 φάκελο του αρχείου Εκκλησίας Αγίου Αντωνίου Βεροίας.
