Αφήνοντας τις επίσημες εκδηλώσεις για τον Αριστοτέλη της UNESCO και την προκήρυξη συνεδρίου για τον Αριστοτέλη στην Ελλάδα, με ευθύνη του Α.Π.Θ.* εμείς θα μείνουμε στα πεζά. Σήμερα θα ντύσουμε λίγο το σκηνικό της διαμονής του Αριστοτέλη στην Άσσο. Αναφέραμε ήδη ότι ο Αριστοτέλης μετά από είκοσι χρόνια παραμονής του στην Ακαδημία, έφυγε από την Αθήνα και εγκαταστάθηκε στην Άσσο της Μ. Ασίας, όπου ίδρυσε δική του σχολή με εκλεκτούς συνεργάτες από την Ακαδημία.
Η κίνηση αυτή του Αριστοτέλη δεν είναι απλή. Ο Αριστοτέλης είναι συγκροτημένος φιλόσοφος. Γνωρίζει τη ζωή και τις αγωνίες της Αθήνας και του ελληνισμού. Είχε δάσκαλό του τον Πλάτωνα, που λειτούργησε εν πολλοίς σαν πρότυπό του. Είχε προστάτη και χορηγό των σπουδών του τον Πρόξενο, από την Ελληνίδα πόλη της Μ. Ασίας Αταρνέα ή Ατάρνη. Είχε μαθητές, που θα ήθελαν να τον δουν να διδάσκει στην πατρίδα τους. Και είχε μια Ελλάδα με πολλές αξιόλογες πόλεις γύρω από τη Μεσόγειο.
Ο Αριστοτέλης, ο "νους" της Ακαδημίας κατά τον Πλάτωνα, κάνει μετρημένες κινήσεις, κατά τις απαιτήσεις των καιρών και τη φιλοσοφική συγκρότησή του. Ο Πλάτωνας είχε πάει στις Συρακούσες της Σικελίας, καλεσμένος από τον Τύραννο Διονύσιο τον Α΄ για να δει να εφαρμόζονται στην πράξη οι φιλοσοφικές του θέσεις. Ο Αριστοτέλης πηγαίνει στην Άσσο, καλεσμένος από τον Τύραννο της Άσσου Ερμεία τον Αταρνέα, μαθητή της Ακαδημίας, για τον ίδιο λόγο.
Και πρέπει να λεχθεί ότι το έδαφος που βρήκε ο Αριστοτέλης στην Άσσο ήταν προσφορότερο από εκείνο που συνάντησε ο Πλάτωνας στις Συρακούσες. Εδώ, στην Άσσο, οι συνθήκες, οι κατάλληλες για μεταρρυθμίσεις, βρήκαν ώριμους τους δύο, τον Φιλόσοφο και τον Κυβερνήτη, και επέτυχαν. Η αλλαγή της πολιτειακής οργάνωσης των πόλεων της περιοχής ήταν τόσο εντυπωσιακή που θορύβησε την άλλη πλευρά, της γνωστής μας Περσίας και τον Πέρση μονάρχη, που ποτέ δεν έβγαλε από τον προγραμματισμό του την υποδούλωση των
Ελληνικών πόλεων.
Θα μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε στην κίνηση του Αριστοτέλη, ενδεχομένως, αισθήματα φιλοπατρίας: Το βέβαιο είναι ότι ο Αριστοτέλης γνώριζε ότι στην Άσσο βρίσκονταν σε προκεχωρημένο φυλάκιο του Ελληνισμού, στην Περσοκρατούμενη Ασία. Ίσως θα μας διαφώτιζε ο ρήτορας των Αθηνών Ισοκράτης. Ο πανηγυρικός πχ. του Ισοκράτη είναι ενδεικτικός της πολιτικής ατμόσφαιρας που επικρατεί την περίοδο αυτή στην Ελλάδα.
Το πέρασμα του Αριστοτέλη από την Άσσο άφησε το αποτύπωμά του. Γνωρίζουμε τον τόπο της Σχολής του και την εξέλιξη της πόλης στην πορεία των αιώνων. Τα ίχνη τέτοιων ανδρών μένουν ανεξίτηλα. Το μεγαλύτερο όμως καλό είναι ότι ο ίδιος ο Αριστοτέλης είδε τη θεωρία του στην πράξη, ωρίμασε περισσότερο και για τη συνέχεια της ελληνικής και της πανανθρώπινης σκέψης και ιστορίας αναδείχθηκε δάσκαλος/διαμορφωτής/φιλόσοφος/οραματιστής με ορίζοντα, γεωγραφικό και χρονικό, τόσο ευρύ, ώστε να τιμάται ως προσωπικότητα και στο 2016 παγκοσμίως.
* http://aristotleworldcongress2016.web.auth.gr/?q=en
Σημείωση: Οι φωτογραφίες είναι από το Ιερό της Αθηνάς στην Άσσο και απέναντι η Λέσβος, χάρτης με την Άσσο ανάμεσα στην Τροία, την Πέργαμο και τη Λέσβο και το θέατρο της Άσσου χωρητικότητας 5.000 ατόμων.
