Οι πληροφορίες πληθαίνουν για ανθρώπους που διαδραμάτισαν ξεχωριστό ρόλο στα κοινά, έναν αιώνα πίσω, και ανασταίνονται μορφές άξιες ιδιαίτερης προσοχής. Είχε την καλοσύνη ο παλαιός καλός φίλος Νίκος Καραμανάβης από την Έδεσσα να μου στείλει το υπ’ αριθμ. 1216 φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας του νομού Πέλλας “ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ”. Στην εφημερίδα αυτή και στη σελίδα 12 υπάρχει μια αναφορά για τον Χ”Λαζάρου με τίτλο “Το 1910 ο Εδεσσαίος Χ”Λαζάρου προκήρυξε τον πρώτο διαγωνισμό λαογραφίας στη Μακεδονία”.
Με την παρατήρηση ότι ο “Εδεσσαίος” Χ”Λαζάρου έλκει την καταγωγή από το Κάτω Γραμματικό του Βερμίου, δραστηριοποιήθηκε στις Σέρρες και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, είναι ο ιδρυτής μεγάλης βιομηχανίας στη Νάουσα, παραθέτω όπως έχει το σχετικό σημείωμα με πολλές ευχαριστίες στον Νίκο, που για μια ακόμα φορά αποδεικνύεται βιβλιόφιλος και εξαίρετος ερευνητής:
“Από τις εκδόσεις Oportuna, στην Πάτρα, στο τέλος του 2014, κυκλοφόρησε το πρωτοποριακό βιβλίο, με τον τίτλο “Κωνσταντίνος Γκότσης. Δημοτικά τραγούδια. Μελέτες, σχόλια”, σελίδες 218. Στις εφτά πολυσέλιδες μελέτες ο συγγραφέας εκφράζει τολμηρές αντιρρησιακές απόψεις, αυστηρές θέσεις ελέγχου, αμφισβήτησης και αναθεώρησης των λαογραφικών κειμένων. Όπως φαίνεται, προτείνει από την αρχή, εκ νέου, την θεώρηση και τη μελέτη των λαογραφικών καταγραφών. Απ’ αυτό το βιβλίο, για την ώρα, μας ενδιαφέρει η τελευταία μελέτη που έχει κάποια ιστορική σχέση με την Έδεσσα και τη Μακεδονία. Ο πρωταγωνιστής και χρηματοδότης του πρώτου λαογραφικού διαγωνισμού στη Μακεδονία, ο Χατζηλαζάρου, καταγόταν από το χωριό Κάτω Γραμματικό της Έδεσσας. Για πολλά χρόνια του 19ου και 20ου αι. υπήρξε οικονομικός παράγων και σημαντική προσωπικότητα της Ορθοδόξου Ελληνικής Κοινότητας στη Θεσσαλονίκη.
Η προκήρυξη του Λαογραφικού διαγωνισμού στη Μακεδονία έγινε από τη Γλωσσική Εταιρεία το 1910 κι όπως γράφεται χαρακτηριστικά “εν τω Χατζηλαζαρείω διαγωνισμώ ανεκδότου λαογραφίας της Μακεδονίας”, η κριτική επιτροπή βράβευσε τον λόγιο Χρ. Γουργούση. Μέρος του βραβευθέντος λαογραφικού υλικού “Δημοτικά τραγούδια και παροιμίες” δημοσιεύτηκαν στα ετήσια περιοδικά του Μακεδονικού Ημερολογίου 1911 και 1913.
Ο συγγραφέας Κων. Γκότσης κατακρίνει την κριτική επιτροπή που αδιαφόρησε για την ιστορία και τη Λαογραφία της Μακεδονίας κι αναφέρει με πίκρα τα ελάχιστα βιβλία που κυκλοφόρησαν”.
Νίκο, ευχαριστώ.