Της Αντιγόνης Βαφείδου
Πλήθος ιστορικών στιγμών και πολιτικών οροσήμων αποτυπώνει πως η συλλογιστική λογική του ‘Έλληνα και αντανακλαστική συναισθηματική του αντίδραση γειτνιάζουν όπως ο ουρανός και η θάλασσα κατά τη δύση του ήλιου... δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τί είναι τί, και αυτό το μπέρδεμα είναι γοητευτικό, όμορφο, εικαστικό... όπως επίσης κι επικίνδυνο αν δεν έχεις προσανατολισμό και δεν ξέρεις το δρόμο του γυρισμού...
Με όπλο αυτό το κράμα «ιερής τρέλας» η φυλή έμεινε στην ιστορία ως το παράδειγμα του παραδόξου, ως η εξαιρετική περίπτωση όπου οι λίγοι αποτίναξαν τους πολλούς, όπου οι αδύναμοι κατατρώπωσαν τους δυνατούς όπου οι αποτεφρωμένοι αναγεννήθηκαν από τις στάχτες τους και ξαναγύρισαν στους ζωντανούς (Βυζαντινή αυτοκρατορία, τουρκικός ζυγός, γερμανική κατοχή κλπ). Με άλλα λόγια η ελληνική ιστορία ομοιάζει ως προς τους κύκλους της με τη ζωή της Περσεφόνης, όπου ‘Αδης και πάνω Κόσμος σχεδόν συνυπάρχουν στο χωροχρόνο....
Και τί είναι αυτό που μας κάνει άραγε έτσι διαφορετικούς; Ο μοναδικός συνδυασμός του λογικού και θυμικού μας στο πολιτικό μας υποσυνείδητο; Μπορεί ... Πάντως ο πρόγονος του ‘Eλληνα είναι ο Οδυσσέας. Το βλέμμα του Οδυσσέα πλανάται αέναα πάνω στην ατέλειωτη γραμμή του ορίζοντα και συνεχίζει την περιπέτεια χωρίς να γνωρίζει το αν και πότε θα φτάσει στην Ιθάκη του... Το οπτικό του ερέθισμα και η αγάπη για το ταξίδι τροφοδοτεί αντίστοιχα τη σκέψη του: ελεύθερη, άφοβη, κριτική, πολυμήχανη.... Κι έτσι η Ιθάκη αποκτά νόημα και η Πηνελόπη αξία... μόνο αν ενσταλάξουν μέσα μας τα μηνύματα της διαδρομής ξέρουμε πού θέλουμε να πάμε και γιατί...
Αντίθετα, ο πρόγονος του βόρειου ευρωπαίου είναι κάποιος Βίκινγκ: κάτω από ουρανό μουντό, μέσα στην τραχιά Ηπειρωτική Ευρώπη, όραση δίχως ευρύτητα. Κεντράρει και κλειδώνει μόνο ως προς τον άμεσο κίνδυνο και όχι πιο πέρα...η πειθαρχία και η συλλογικότητα της ομάδας υποκρύπτει την ανάγκη της επιβίωσης και όχι την αξιακή αφομίωση της Πολιτείας του Πλάτωνα και την αμοιβαία αναγνώριση των Αρίστων....
Πώς γίνεται λοιπόν κατά αυτήν την κρίσιμη ιστορική συγκυρία ο Ευρωπαϊκός Κύκλωπας να βρυχάται και να περιπαίζει τον Οδυσσέα?
Κατά το διάστημα που ακολούθησε τη μεταπολίτευση οι ‘Eλληνες εφησυχάστηκαν με το τρόπαιο της πτώσης της χούντας, χαλάρωσαν ως προς τη διαφύλαξη των πολιτιστικών τους ιδιαιτεροτήτων και αγνόησαν τον πολύ μεγάλο κίνδυνο του κακού τους εαυτού... Με ανατροφή πολιτικού μικροαστισμού παρέπαιαν σε επιλογές «brand name» π.χ Παπανδρέου Καραμανλής, γόνος Παπανδρέου , γόνος Καραμανλή κ.λ.π. ‘Eτσι υπό συνθήκες απόλυτης Δημοκρατίας καθιέρωσαν παραδειγματική οικογενειακρατική μοναρχία και δυστυχώς ένα υδροκέφαλο πελατειακό κράτος ... Ενώ πχ στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού ακόμα και παραδοσιακοί γιάπηδες έδωσαν μια γενναία ευκαιρία στον έγχρωμο Πρόεδρο Ομπάμα. Γεγονός αναντίρρητα επαναστατικό αν αναλογιστούμε ότι πρόκειται για μια βρεφική ιστορικά ήπειρο όπου πριν από κάποιες δεκαετίες η ισότητα λευκών και έγχρωμων θα θεωρούνταν προκλητική, τιμωρητέα και αδιανόητη σύλληψη...
Η μαλθακή πολιτική διαπαιδαγώγηση και η πενιχρή αυτοπεποίθηση των Νεοελλήνων προφανέστατη. Η ανακύκλωση του γνώριμου, του οικείου είναι το συμπεριφορικό πολιτικό στοιχείο της γενιάς της μεταπολίτευσης: σημασία δεν έχει αν η επιλογή μας οδηγεί σε ανάδειξη ηγετών με κριτήρια αξιοκρατίας, αποτελεσματικότητας κλπ. Σημασία στην επιλογή είχε ως τώρα η ασφάλεια της επανάληψης... Της επανάληψης όχι ως προς τα χρώματα, τα συνθήματα και τα πρόσωπα απαραίτητα.... Της επανάληψης ως προς τα βασικά σημεία της παραμυθιακής ραστώνης...
‘Oμως γιατί?
Οι Νεοέλληνες εμμένουν στην στατική σύλληψη του χρόνου. Με νοσταλγία παιδικού, εξιδανικευμένου έρωτα η προσκόλληση στο παρελθόν ορισμένες φορές λειτούργησε ευεργετικά αναφορικά με την αναζήτηση πηγής έμπνευσης σε εθνικούς αγώνες. Ωστόσο, η παθολογικά κακή σχέση μας με το χρόνο αποθαρρύνει την πολιτική εξέλιξη και εχθρεύεται την αυτενέργεια και την δημιουργικότητα. Όπως εύστοχα αναφέρει ο Στέλιος Ράμφος “η ακινησία του παρόντος αναπαύεται σε μυθοπλάσματα του βλέμματος, όπου βλέπουμε ό,τι θέλουμε και ονειρευόμαστε ό,τι ήδη κατέχουμε. Το βλέμμα τούτο παγιδεύει το όνειρο και μαζί του το μέλλον..”
Όμως γιατί?
Μήπως έχει αποκοπεί κάθε ιστορικός πολιτικός «γονιδιακός» σύνδεσμος του Οδυσσέα με μας?
Δεν έχει αποκοπεί... έχει ωστόσο βαθειά ναρκωθεί.... Οι ‘Έλληνες σε σχέση με τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης έχουν την κατεξοχήν κριτική σκέψη όπως και έμμεσα αποδεικνύεται π.χ από μελέτες αναφορικά με την ικανότητα τους στην επιχειρηματική πρωτοβουλία, με τη διαπρεπή διαδρομή πολλών σε ακαδημαϊκές καριέρες εντός και κυρίως εκτός της χώρας κλπ. Δυστυχώς όμως το «botox» του καπιταλισμού παραμόρφωσε τρομακτικά τη μεταπολιτευτική γενιά...
Όλα υποτάχθηκαν στον ένα και μοναδικό στόχο (και νόημα) του βίου: τη διευρυμένη βουλιμική απόλαυση με κάθε τίμημα: διαφθορά, συγκάλυψη, πελατειακές σχέσεις. Σπουδές για τον τίτλο και τη θέση που θα μας εξασφαλίσει και όχι για την επιστήμη. Καύχημα όχι για φιλίες, αλλά για «διασυνδέσεις» και «βύσματα». Ψήφος με κριτήριο ποιός θα μας εξασφαλίσει τις περισσότερες παροχές δίχως κρίση και αξιολόγηση. ‘Ετσι φτιάξαμε μια κοινωνία αλληλοσπαρασσόμενων συμφερόντων. Ένα κράτος που σιτίζει τους υπαλλήλους του και βασανίζει την κοινωνία, κράτος παράνοιας, εντελώς ανίκανο και ανυπόληπτο.
Πρόκειται για τη νέα ερμαφρόδιτη τάξη που καθιερώθηκε μετά το 1974. Με το παραπλανητικό σύνθημα της κατάργησης των σαφών ορίων αστικής και λαϊκής τάξης, κατόρθωσε αυτό που δεν κατόρθωσαν Τούρκοι, Γερμανοί, Εμφύλιος, Πολυτεχνείο …. Να φέρει τη λησμονιά της προέλευσης και της διαδρομής. Να μπασταρδέψει το «είναι» με το «φαίνεσθαι», το «έχειν» με το «είναι» και μέσα σε όλη αυτή την παραζάλη των αυθαίρετων εξισώσεων τα δραματικά πρόσωπα της σύγχρονης ιστορίας να απογυμνωθούν από τα πραγματικά και γνήσια χαρακτηριστικά τους. Άλλωστε έτσι ερμηνεύεται και η αιτία εδραίωσης ενός εκπαιδευτικού συστήματος που εκπαιδεύει στην αγλωσσία, στην ακρισία, στις πρακτικές των εκβιαστικών απαιτήσεων και της ηδονής των βανδαλισμών.
Κι έτσι, με μια αμφιθυμία που θριαμβευτικά κυριαρχεί στην ελληνική κοινή γνώμη, οι ‘Έλληνες δηλώνουν σήμερα ότι όντως φοβούνται αναφορικά με τις εξελίξεις του Eurogroup ως προς την ομαλότητα της οικονομικής πορείας της χώρας. Αφετέρου δε, συνεχίζουν και εμπιστεύονται την κυβέρνηση και θα την ξαναψήφιζαν σε περίπτωση άμεσων εκλογών (έρευνα Kapa research στο Βήμα της Κυριακής, 26.04.2015)
Είναι εξαιρετικά απλή και χιλιοειπωμένη η συνταγή για να βρούμε τον Οδυσσέα του καλού μας εαυτού, για να μην χρωστάμε, για να πάψουμε πλέον να αποθεώνουμε ρηχούς νάρκισσους ως ηγέτες... Πρέπει επειγόντως να αντιληφθούμε τη σημασία της παιδείας και να ενσκήψουμε στην αναδιάρθρωσή της από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο.... και πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα για να έχουμε μετά από εκατό χρόνια κάποια ελπίδα.
Και φυσικά να στρέψουμε την προσοχή μας σε όποιο μέσο απηχεί παιδεία στην καθημερινή μας ζωή:
ο τύπος, τα δημοφηλή τηλεοπτικά προγράμματα, η λιμασμένη ψευτοδιανόηση που νέμεται τους τηλεοπτικούς σταθμούς είναι η Κίρκη... οπότε αντιλαμβάνεστε ποιά είναι η μετάλλαξη στην οποία μας υποβάλλουν....
Το βλέμμα του Οδυσσέα ή αλλιώς η γοητεία της σκέψης της ελληνικής φυλής είναι το μόνο αντίδοτο των τάσεων αυτοκαταστροφής της...είναι ο σίγουρος δρόμος για την Ιθάκη της.
