Α. Σιμώνης1και Ε. Σετάτου2
Πέτρου Συνδίκα, 60Β,
Θεσσαλονίκη 54248,
2 Αναλήψεως 4, Πανόραμα 55236
Περίληψη
Ειδικό αφιέρωμα
Από την ημέρα που γεννήθηκε το 1914, ο Norman Borlaug ήταν ένα αίνιγμα και η ζωή του ένα ι από τα πιο εκπληκτικά παράδοξα. Πως ένα φτωχό αγροτόπαιδο από την Αιόβα των Η.Π.Α, μεγάλωσε για να σώσει ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, σε όλο τον κόσμο, από την πείνα και τον υποσιτισμό, μέσω της καινοτόμου έρευνας του, στη βελτίωση των ποικιλιών σιταριού και να γίνει ο πατέρας της Πράσινης Επανάστασης; Ποια ήταν τα κληρονομικά χαρακτηριστικά και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν την εκπληκτική διαδρομή του και τον οδήγησαν σε εκπληκτικές επιστημονικές και ανθρωπιστικές επιτυχίες, που μας εντυπωσιάζουν ακόμα;
Τι μπορούμε να μάθουμε από τη ζωή και το έργο του, από τον άνθρωπο που λίγο πριν να τελειώσει ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος, άρχισε να ταξιδεύει σε κάθε γωνιά του τρίτου κόσμου, προσπαθώντας να μάθει στους γεωργούς πως να καλλιεργούν τις βελτιωμένες νέες ποικιλίες σιταριού και ρυζιού. Ως νέος ερευνητής του ιδρύματος Rockefeller, στα μέσα του 20ου αιώνα, ο Borlaug ανέπτυξε υψηλής απόδοσης ποικιλίες σιταριού, που οδήγησαν το Μεξικό από την πείνα στην αυτάρκεια, μέσα σε λίγα χρόνια. Μια δεκαετία αργότερα, όταν η Ινδία και το Πακιστάν υπέφεραν από εκτεταμένη πείνα, ακόμη και λιμό, εισήγαγε τους νέους βελτιωμένους σπόρους του και τις τεχνολογίες παραγωγής τους, στην Ασιατική υπο - ήπειρο και αγωνίστηκε σκληρά, με επιτυχία, στα υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης, για να πάρει τις αλλαγές πολιτικής που απέτρεψαν την πείνα στις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Πρόκειται για ένα εκπληκτικό επίτευγμα, ένα από τα μεγαλύτερα της γεωπονικής επιστήμης στον εικοστό αιώνα. Σε αναγνώριση των επιστημονικών και ανθρωπιστικών επιτευγμάτων του και το μόχθο μιας ολόκληρης ζωής για να ταΐσει έναν πεινασμένο κόσμο, η Επιτροπή Νομπέλ, απένειμε στο Δρ. Borlaug το Νομπέλ Ειρήνης το 1970. Εκτός από το βραβείο αυτό, ο Borlaug είχε τιμηθεί, κατά τη διάρκεια της καριέρας του, με μια σειρά από σημαντικά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις, καθώς και με πολλά (50+) τιμητικά διδακτορικά, από διάφορα Πανεπιστήμια του κόσμου. Το 1986 δημιούργησε το Παγκόσμιο Βραβείο τροφίμων, σε αναγνώριση των επιστημόνων που είχαν βελτιώσει την ποιότητα, ποσότητα ή τη διαθεσιμότητα των τροφίμων στον κόσμο. Επίσης, δημιούργησε το Ινστιτούτο Norman Borlaug για τη διεθνή Γεωργία. Παρά το γεγονός ότι ήταν ένας επιστήμονας με εξαιρετική συνεισφορά, ίσως το μεγαλύτερο επίτευγμα του ήταν η ατέρμονη πάλη του για την ενσωμάτωση των διαφόρων ρευμάτων της γεωργικής έρευνας σε βιώσιμες τεχνολογίες. Πάντοτε τόνιζε, με ιδιαίτερη έμφαση, τη σπουδαιότητα της συναρμολόγησης όλων των παραγόντων ανάπτυξης -απόδοσης των καλλιεργειών, σε ένα «πακέτο εισροών», που περιλαμβάνει. όχι μόνο, τις ποικιλίες υψηλής απόδοσης, αλλά επίσης και το λίπασμα, τα εντομοκτόνα, τα παρασιτοκτόνα, την άρδευση κ.τ.λ. Αγωνίστηκε κυρίως, για τους σπόρους, αλλά και για τα λιπάσματα ονομάζοντας την Πράσινη Επανάσταση, επίσης, Σπόρος - Λίπασμα -Επανάσταση. «Εάν οι ποικιλίες υψηλής απόδοσης, είναι ο καταλύτης της Πράσινης Επανάστασης, το λίπασμα είναι το καύσιμο. Αυτό είναι ένα βασικό πρόβλημα, να ταϊστούν 6,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Χωρίς λίπασμα, ξεχάστε το το παιχνίδι τελείωσε», τόνιζε ο Borlaug. Χάρη στα επιτεύγματα του να εμποδίσει την πείνα, λιμό και δυστυχία στο Τρίτο Κόσμο και μέσα από την αφοσίωση και τη δια βίου προσπάθεια του, κέρδισε τον τίτλο «ο πατέρας της πράσινης επανάστασης». Ο όρος αναφέρεται, συνήθως, σε αλλαγές στις γεωργικές πρακτικές, που αύξησαν σημαντικά την παραγωγή τροφίμων, από το 1950 και μετά.
Η Πράσινη Επανάσταση επέφερε μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια γεωργική παραγωγή, ειδικά στο σιτάρι και το ρύζι, που επέτρεψαν την ανθρωπότητα να βγει νικήτρια στο μαλθουσιανό αγώνα, ανάμεσα στην αύξηση του πληθυσμού και στα διαθέσιμα τρόφιμα, στο δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα.
Έτσι, 100 χρόνια μετά τη γέννηση του, και με τον παγκόσμιο πληθυσμό να συνεχίζει να αυξάνεται, η κληρονομιά του Borlaug εξακολουθεί να αντηχεί. Συνεχίζει να μας καλεί σε δράση με τα λόγια που μίλησε το 1970 στη Νομπέλ διάλεξη του: «Δεν μπορώ να τονίσω, πάρα πολύ έντονα, το γεγονός ότι η περαιτέρω πρόοδος εξαρτάται από την έξυπνη, ολοκληρωμένη και επίμονη προσπάθεια από τους κυβερνητικούς ηγέτες, τους πολιτικούς, τους επιστήμονες, τους εκπαιδευτικούς, τους εμπόρους και τις υπηρεσίες επικοινωνίας....μπορούμε και πρέπει να συνεχίσουμε την πρόοδο».
