Ο π. Πορφύριος απάντησε στην παράκλησή μου για τις πληροφορίες που του ζήτησα. Εμπεριέχονται σε εμπεριστατωμένο δημοσίευμα, ευχάριστη έκπληξη για μένα, του φίλου Ναουσαίου κ. Γιάννη Καρατσιώλη, με τίτλο: Λειψανοθήκη του 1812 από τη Νάουσα, που βρίσκεται στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης (εφ. "ΒΕΡΟΙΑ", 25/3/98).
Η Λειψανοθήκη δεν είναι της Υπαπαντής, είναι από τη Νάουσα και ανήκε στην εκκλησία της Παναγίας. Ωστόσο, η επιγραφή της είναι πολύ ενδιαφέρουσα, γιατί επιβεβαιώνει ότι στη Νάουσα και στα χρόνια της επικράτησης του Αλή πασά, παρά τις αυθαιρεσίες των Αλβανών, υπήρχαν εργαστήρια αργυροχοΐας.
Η επιγραφή έχει ως εξής:
1812: Κατά μήνα Νοέμβριο 27: Δια συνδρομής / των ορθοδόξων, και επιστασίας του αιδεσιμοτάτου / ιερέως Κωνσταντίνου πρωτοπαπά του μ: πατζιώρη / κτήμα της κατά Νάουσαν Παναγίας, επίτευγμα Γεωργίου / υιού του αυτού πρωτοπαπά, αρχιερατεύοντος του πανιερωτάτου α/ γίου Βερροίας Κυρι-Ζαχαρίου και επιτροπεύοντος του τιμιωτάτου / κυρίου Κωνσταντίνου Διαμαντή: Εν Ναούση://
Ο κ. Καρατσιώλης, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει πάρει από τον π. Πορφύριο, αναφερόμενος στην επιγραφή και τη λειψανοθήκη γράφει:
"Η επιγραφή είναι χαραγμένη σε ασημένια πλάκα που είναι βιδωμένη στο καπάκι της λειψανοθήκης εσωτερικά, τα δε άγια λείψανα ανήκουν στους αγίους, που οι μορφές τους, (με την τεχνική του φουσκωτού), υπάρχουν στο εμπρόσθιο μέρος του μικρού κιβωτίου. Οι άγιοι αυτοί είναι από αριστερά προς τα δεξιά κοιτάζοντας: Ο άγιος μεγαλομάρτυς Παντελεήμων, ο όσιος Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης και ο άγιος μεγαλομάρτυς Προκόπιος".
Το 1812 βρισκόμασταν στο μέσο της αρβανιτοκρατίας. Η κατάσταση στη Νάουσα δεν ήταν καθόλου καλή. Λεηλασίες, βιαιότητες και φόνοι διαπράττονται από τους στρατιώτες του Αλή για λόγους εκδίκησης ή για χρηματισμό. Οι άρχοντες του τόπου αποδείχτηκαν ανεπιτήδειοι διοικητές της πόλης στην εξυπηρέτηση των κοινών συμφερόντων. Αναφέρονται οι: Κωνσταντίνος Ψωμάς (Ντίνης) και ο Κωνσταντίνος Μόσκοβος και βεβαίως ξεχωρίζει ο Αναστάσιος Διαμαντής ή Μάμαντης. Ο Πλαταρίδης - Στουγιαννάκης σημειώνει: "ούτε τα μέτρα της διοικήσεως, ούτε η μέριμνα περί της δημοσίας ασφαλείας και τάξεως, ούτε η των κοινών συμφερόντων προστασία και θεραπεία ήσαν αξιόλογα εν προηγουμένοις χρόνοις".
Οι ορισμένοι από τη συνθήκη Αλβανοί, 200 τον αριθμό (Ιστορία της πόλεως Ναούσης, Ευστάθιος Στουγιαννάκης - Δημήτριος Πλαταρίδης, σελ. 103), σε λίγο χρόνο πέρασαν τους χίλιους, εκτρεπόμενοι, ατιμώρητοι, σε ληστεύσεις καθ' οδόν, σε νυκτοκλοπές, σε αυθαιρεσίες και βιαιοπραγίες στην αγορά και σε παντοειδή πλημμελήματα ακόμη και εγκλήματα και κακουργήματα. "Η ακμάζουσα βιοτεχνία και το εμπόριον έπασχον τα μέγιστα εκ της απραξίας, μη τολμώντων των εμπόρων και βιοτεχνών να μεταβώσιν εις τα καταστήματά των δι έλλειψιν ασφαλείας ζωής και περιουσίας". (ό.π. σελ. 105).
Κάτω από αυτές τις συνθήκες η λειψανοθήκη είναι μάρτυρας ότι η Νάουσα αγωνίζεται να επιβιώσει και να βγει από το τέλμα στο οποίο την έφεραν οι περιστάσεις. Από την επιγραφή πληροφορούμαστε ότι επίτροπος της εκκλησίας της Παναγίας είναι ο τιμιώτατος Κωνσταντίνος Διαμαντή, εκ των αρχόντων της πόλης και πιθανώς αδελφός του Αναστασίου Διαμαντή ή Μάμαντη. Ότι δεσπότης είναι ο Ζαχαρίας και ασημουργός ο Γεώργιος, γιος του προϊσταμένου της ενορίας της Παναγίας παπα Κωνσταντίνου Πατζιώρη.
Ευχαριστίες οφείλω στον πατέρα Πορφύριο, όπως και στον συμπατριώτη Γιάννη Καρατσιώλη, που πάντα έχει κάτι να πει για την ιστορία και την παράδοση της πόλης.