Ένα βουνό ασύγκριτης ομορφιάς και μοναδικό στην Ευρώπη σε χλωρίδα και πανίδα. Οι μάχες στον Γράμμο τον Αύγουστο του 1949 ήταν τελευταία πράξη στο δράμα του εμφυλίου πολέμου που σπάραζε την Ελλάδα από τις αρχές του 1946.
Ξυπνήσαμε χαράματα και φύγαμε για Καστοριά – Νεστόριο. Ανάμεσα από τα βουνά Βίτσι και Γράμμο και σε υψόμετρο 630 μέτρων ξεπροβάλλει η πόλη της Καστοριάς με την πανέμορφη λίμνη της.
Γνώρισε πολιορκίες και κατακτήσεις από Βουλγάρους, Νορμανδούς και Τούρκους διατηρώντας όμως μέχρι σήμερα ένα σημαντικό αριθμό Βυζαντινών εκκλησιών.
Kτισμένο σε μια πλαγιά του Γράμμου σε υψόμετρο 890μ. τo Νεστόριο μας υποδέχεται έρημο χωρίς καθόλου κίνηση, μόνο η λειτουργία της εκκλησίας αντηχεί.
Τα τελευταία χρόνια έγινε γνωστό στο Πανελλήνιο από την παραποτάμια γιορτή
(riverparty) που διοργανώνει το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου.
Έχει ειρηνοδικείο, επιθεώρηση δημοτικής εκπαίδευσης και εφορία. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία.
Αφήσαμε πίσω μας το Νεστόριο τις ανηφορικές στροφές του δρόμου και μπήκαμε σε χωματόδρομο που οδηγεί στο βουνό και στο χωριό Γράμουστα.
Ακολουθούμε τον βατό χωματόδρομο.
Διανύουμε μια πανέμορφη διαδρομή μέσα από εκπληκτικά χρώματα του Φθινοπώρου.
Έχει περισσότερο μοναξιά το τοπίο τούτη την ώρα και το μυαλό και οι αισθήσεις ταξιδεύουν στο βαθύ πράσινο χρώμα του πεύκου και της οξιάς που ξετυλίγεται σαν πολύχρωμο χαλί στις πλαγιές των γύρω βουνοπλαγιών.
Ο Γράμμος αποτελεί το βορειότερο τμήμα της οροσειράς της Πίνδου μέσα στον ελλαδικό χώρο. Σχηματίζεται από δυο κορυφογραμμές που συναντιούνται κάθετα μεταξύ τους.
Πλούσια δασική βλάστηση, αλπικά λιβάδια και λίμνες, άφθονα νερά που τρέχουν σαν ασημένιες φλέβες στις πλαγιές του.
Λιβάδια απέραντα που φιλοξενούν σήμερα πολλά μεγάλα κοπάδια πρόβατα και αγελάδες που βόσκουν αμέριμνα.
Θαυμάζουμε από μακριά τον μεταβυζαντινό ναό με τρούλο του Αγίου Ζαχαρία βρίσκεται στην κοιλάδα του Γράμμου και στη διαδρομή από το χωριό Πεύκο προς τη Γράμμουστα
Με τις τελευταίες βροχές, είναι πιο έντονο και πιο δυνατό το άρωμα της φύσης και του χώματος που ποτίσθηκε από τη δυνατή βροχή.
Μόλις μας προσπέρασε ένα κοπάδι αγριογούρουνων τρέχοντας με ξέφρενο ρυθμό.
Στα δάση κυριαρχούν οξιές, μαυρόπευκα, το έλατο, οι βελανιδιές και πιο ψηλά τα ρόμπολα.
Στην περιοχή βρίσκουν καταφύγιο η καφετιά αρκούδα, ο λύκος, η αγριόγατα, το αγριογούρουνο, το ζαρκάδι, το αγριοκάτσικο.
Τα πτηνά που ζουν εδώ και αναπαράγονται είναι ο χρυσαετός, ο φιδαετός , η πετροπέρδικα, η κοκκινοκαλιακούδα.
Από εδώ πηγάζουν ο ποταμός Αλιάκμονας και ο Σαραντάπορος.
Η πλούσια ιστορία του Γράμμου αρχίζει από την αρχαιότητα, περνά στους Ρωμαϊκούς χρόνους, το Βυζάντιο, την Τουρκοκρατία, τον Μακεδονικό αγώνα ως την περίοδο του εμφυλίου (1949), όπου η περιοχή έγινε πεδίο σκληρών και πολύνεκρων μαχών.
Τώρα οδηγούμε σε δασικό δρόμο. Φθάσαμε στο χωριό Γράμμος ή Γράμουστα, κτισμένο σε υψόμετρο 1380 μέτρων μας υποδέχεται έρημο και μόνο κάτω από ένα μελαγχολικό πρωινό.
Η συντροφιά των ορειβατών που έκανε αντίσκηνο το βράδυ του Σαββάτου στον περίβολο της εκκλησίας μας περίμενε με ανυπομονησία.
Τόπος ανόθευτος ακόμη, γλυκός, πανέμορφος.
Λίγο παραπέρα το ποτάμι κατεβάζει τα νερά της βροχής με θόρυβο, είναι ο ποταμός Αλιάκμονας.
Στα νερά του Αλιάκμονα υπάρχει ακόμη και τώρα άφθονο ψάρι. Πέστροφες, μπριάνες, κ.α
Το πρωινό φως του ήλιου αποκαλύπτει τους απίθανους χρωματισμούς της φύσης.
Αφήσαμε τα αυτοκίνητα και πήραμε το μονοπάτι τοπίο τριγύρω παγωμένο, χλόη και ερημιά, μια απόλυτη ησυχία μας τύλιξε.
Ανεβαίνουμε συνεχώς , ανεβαίνοντας ψηλότερα ένα παγωμένο αεράκι κρυστάλλινο βουνίσιο παγωμένο μας υποδέχεται.
Μετά από μια ανοδική πορεία 2 ωρών πλησιάζουμε στην δρακόλιμνη.
Φθάσαμε στην λίμνη Γκιστόβα, σε υψόμετρο 2350 μέτρων, η ψηλότερη αλπική λίμνη της Ελλάδος.
Τριγύρω τοπίο πρωτόγνωρο , παρθένο, δίπλα μας τα αλβανικά σύνορα, τα νερά της λίμνης πολύ λιγότερα από την τελευταία φορά που την επισκεφθήκαμε , Οκτώβριος του 2011. Απόλυτη ερημιά, αφήνουμε πίσω μας την λίμνη και συνεχίζουμε για την ομώνυμη κορυφή του Γράμμου που έχει υψόμετρο 2520 μέτρων. Λέγεται και ΄΄ Τσούκα Πέτσικ΄΄.
Ορειβατούμε τώρα στην κορυφογραμμή δίπλα από τα αλβανικά σύνορα, η πλαγιά χωρίς καλογραμμένο μονοπάτι μας δυσκολεύει.
Ο καιρός ακόμη καλά κρατεί και έχουμε ορατότητα, στο βάθος φαίνεται ο ψηλός ορεινός όγκος της κορυφής που μας καλεί να την διαβούμε και να την κατακτήσουμε. Βρισκόμαστε στο δυσκολότερο σημείο της ανάβασης, αναρρίχηση κανονική χέρια και πόδια σε ένα ρυθμό.
Ανηφορίζουμε, μια παράξενη γοητεία γεμάτη μυστήριο μας τυλίγει, τώρα το τοπίο αγριεύει.
Χρειάζεται προσοχή πρέπει να προσπεράσουμε τον βράχινο όγκο που είναι βρεγμένος και επικίνδυνος για να ανέβουμε ψηλότερα , ομίχλη απλώνεται παντού και μας τυλίγει. Με την ομίχλη πλέον να πυκνώνει και ολοένα φθάσαμε στην κορυφή.
Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα και ιδιαίτερα στην συνοδοιπόρο μου.
Ένας παγωμένος αέρας έρχεται από παντού το κρύο έντονο.
Φοράμε γάντια και σκούφους και ότι ζεστό έχουμε πάνω μας . Δεν έχουμε περιθώριο, πήραμε τον δρόμο της κατάβασης από άλλη διαδρομή αλλά τώρα από το μονοπάτι για περισσότερη ασφάλεια .
Η ομίχλη μας άφησε επιτέλους, συνεχίζουμε την καθοδική πορεία, πρέπει να κατέβουμε χαμηλότερα όσο γίνεται γρηγορότερα και με ασφάλεια.
Ευτυχώς χαμηλότερα ο καιρός παραμένει ήρεμος να΄μαστε τώρα δίπλα στις πηγές που σχηματίζεται ο ποταμός Αλιάκμονας, ξεκινά το ταξίδι του από εδώ και στην πορεία του μέχρι το χωριό Γράμμος χάνεται σε όμορφες χαράδρες και καταρράκτες.
Μετά από μια κοπιαστική πορεία 6 ωρών ανάβασης και κατάβασης φθάσαμε ση Γράμουστα. Ο καφές στην πανσιόν grammos.com στον εξώστη με πανέμορφη θέα στο ποτάμι και τις γύρω βουνοκορφές, πίνεται ευχάριστα.
Μπήκαμε στα αυτοκίνητα ο καιρός μολυβένιος και βαρύς, η βροχή δεν αργεί. Ακολουθούμε τον βατό χωματόδρομο μέσα από εκπληκτικά χρώματα του Φθινοπώρου.
Βρέχει καταρρακτωδώς!
Μυρίζεις τη μυρωδιά της βροχής ανακατεμένη με τα φύλλα των δένδρων και ακούς το φτερούγισμα των πουλιών που τρέχουν να προφυλαχθούν από την δυνατή νεροποντή.
Σε όλη την διαδρομή μέχρι και το Νεστόριο βρέχει ασταμάτητα.
Μπράβο σε όλους μας για αυτή τη δυνατή πορεία, για αυτή την ανεπανάληπτη συνάντηση με τη μητέρα φύση..
Η σημερινή εξόρμηση είχε όλα τα καιρικά φαινόμενα, πήραμε τον δρόμο της επιστροφής, γίναμε σοφότεροι από την συμπεριφορά της φύσης και το μεγαλείο της
Αφήσαμε πίσω μας τον Γράμμο που περνά στη φάση της σιωπής.
Σήμερα όλες μας οι αισθήσεις υποκλίθηκαν στην μαγεία του βουνού και του Φθινοπώρου.
Οκτώ η ώρα βράδυ Κυριακής και η πόλη της Βέροιας ζει στους δικούς της ρυθμούς.
Για τον Σύλλογο χιονοδρόμων Ορειβατών Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος
