Το πολύ σημαντικό θέμα του νέου ρυθμιστικού σχεδίου Θεσσαλονίκης συζητήθηκε σε έκτακτη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου. Το ρυθμιστικό σχέδιο καθορίζει το σύνολο των στόχων, των κατευθύνσεων, των προγραμμάτων και των μέτρων που προβλέπονται ως αναγκαία για τη χωροταξική και πολεοδομική οργάνωση της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης. Τη βασική παρέμβαση εκ μέρους της παράταξης Μέτωπο Ανάπτυξης – Μάρκος Μπόλαρης έκανε ο περιφερειακός σύμβουλος Ημαθίας Δημήτρης Μούρνος.
Η τοποθέτησή του έχει ως εξής:
«Παρά τις προεκλογικές σας διακηρύξεις και τις διαβεβαιώσεις, κύριε Περιφερειάρχη και κύριοι της διοίκησης, για μια άλλη λειτουργία, για την αρχή μιας άλλης εποχής, αποδεικνύετε ότι δεν μπορείτε να ξεφύγετε από τον εαυτό σας.
Ένα πολύ σοβαρό θέμα συζητιέται, πάλι την τελευταία στιγμή, ενώ ήδη στην επιτροπή παραγωγής και εμπορίου της Βουλής, στην οποία κληθήκατε και δεν συμμετείχατε, έχει ψηφισθεί το σχέδιο νόμου. Πρόχειρα, αποσπασματικά και προφανώς υπό πίεση φέρνετε το θέμα ως έκτακτο στο Περιφερειακό Συμβούλιο για να δείξετε ότι ανταποκριθήκατε και σ’ αυτήν την υποχρέωση. Για μας υπάρχει μια τεράστια ευθύνη που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη και ασχολίαστη.
Θεωρείτε κ. Περιφερειάρχη ότι μπορείτε σήμερα, με οποιαδήποτε απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, να επηρεάσετε την έκβαση της συζήτησης στη Βουλή; Έπρεπε έγκαιρα και τεκμηριωμένα να υπάρξει απόφαση από το συλλογικό μας όργανο και να κατατεθεί η θέση και η πρότασή μας.
Παρά ταύτα, αφού κληθήκαμε εδώ, έστω και την τελευταία στιγμή, εμείς θα κάνουμε και τις πολιτικές μας παρατηρήσεις και επισημάνσεις επί του νομοσχεδίου αλλά και μερικές εξειδικευμένες προτάσεις για τα μεγάλα ζητήματα που θέτει.
Είναι φανερή, με την πρώτη ματιά, η προσπάθεια των συντακτών του νομοσχεδίου να διευθετήσουν ζητήματα που ενδιαφέρουν μεγάλα συμφέροντα, καθώς και η βιασύνη για την ψήφισή του.
Ο δημόσιος χαρακτήρας χώρων και υποδομών αναιρείται και προσφέρονται όλα σε τιμή ευκαιρίας στους ενδιαφερόμενους. Επιπλέον αναστέλλονται νόμοι και αποφάσεις που προστάτευαν αυτόν το δημόσιο χαρακτήρα και περιόριζαν αυθαιρεσίες και καταχρήσεις.
Μεταλλευτικές και άλλες παρόμοιες δραστηριότητες μπορούν να γίνονται ανεξέλεγκτα και μάλιστα υπόσχονται, για να μας χρυσώσουν το χάπι, ότι τα λατομεία μπορούν να μετατραπούν και σε αξιοθέατα!
Δάση, βουνά και παραλίες, οικόπεδα προνομιακά και κτίρια, πωλούνται και εκχωρούνται για «εκμετάλλευση».
Σχετική είναι η ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ο επικεφαλής της παράταξής μας Μάρκος Μπόλαρης, για την εκποίηση από την κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ έκτασης 19 στρεμμάτων στη Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης. Τι έχει να πει επ’ αυτού ο περιφερειάρχης και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης που παρίστατο στη συνεδρίαση;
Και ενώ περιγράφονται με ακρίβεια οι χώροι και οι τρόποι που θα αξιοποιηθούν και θα αποδώσουν μεγάλα οικονομικά οφέλη, δεν αναφέρονται πουθενά οι υποστηρικτικές δράσεις και υποδομές και ποιος θα αναλάβει το κόστος της κατασκευής και της λειτουργίας τους. Ποιος π.χ. θα κάνει και θα συντηρεί και θα λειτουργεί υπηρεσίες πυροπροστασίας, προστασίας από πλημμύρες, από μεγάλα ατυχήματα κλπ. Είναι φανερό ότι σιωπηρά το μεταθέτει στις πλάτες της πολιτείας, ουσιαστικά δηλαδή των απλών πολιτών.
Δεν είναι τυχαίο που πρόσωπα και φορείς που πρόσκεινται στον κυβερνητικό χώρο, όπως ο πρώην υπουργός περιβάλλοντος και υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Καλαφάτης, ζητούν ουσιαστικά την απόσυρση του νομοσχεδίου.
Και ο ίδιος ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, πριν λίγες μέρες στην επιτροπή της Βουλής, ανάφερε επιγραμματικά ότι τα νέα ρυθμιστικά χαρακτηρίζονται «από έλλειψη σχεδιασμού και πλήρη επικράτηση των δυνάμεων της αγοράς».
Κι εμείς, πού βρισκόμαστε; Ερχόμαστε ως περιφερειακό συμβούλιο για μια ακόμη φορά τελευταίοι, ασθμαίνοντας, να σώσουμε τα προσχήματα. Να κάνουμε τι με την απόφασή μας τώρα; Το νομοσχέδιο έχει πια περάσει από την επιτροπή και κατατίθεται για συζήτηση και απόφαση στην ολομέλεια της Βουλής. Για μια ακόμη φορά το κατεξοχήν αρμόδιο συλλογικό όργανο για την ανάπτυξη της περιφέρειας, το περιφερειακό συμβούλιο, ήταν απόν. Και δε στέγνωσε ακόμα η μελάνη από τις προεκλογικές δηλώσεις του κ. Περιφερειάρχη για μια συνεκτική και αποτελεσματική λειτουργία της Περιφέρειας.
Οι ειδικότερες παρατηρήσεις και προτάσεις μας στο σχέδιο νόμου είναι οι εξής:
1. Η κατάργηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Θεσσαλονίκης δεν έγινε για να εξυπηρετήσει δημοσιονομικές ανάγκες, αφού οι μετακινήσεις υπαλλήλων, μελετητών και οι καθυστερήσεις θα κοστίζουν πολύ περισσότερο. Έγινε στη λογική του συγκεντρωτισμού και της απαξίωσης των άλλων θεσμών. Για να λαμβάνονται οι αποφάσεις με τις προτεραιότητες και την ταχύτητα που θα καθορίζουν η κεντρική γραφειοκρατία και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου και όχι η τοπική αυτοδιοίκηση και οι φορείς.
2. Η ενσωμάτωση του ρυθμιστικού σχεδίου στην Περιφερειακή Χωρική Στρατηγική, όπως προβλέπεται από το νομοσχέδιο, φοβόμαστε ότι ουσιαστικά σημαίνει την κατάργησή του ως επίπεδο σχεδιασμού. Είμαστε αντίθετοι σε αυτό, επειδή τα ρυθμιστικά σχέδια αντιμετωπίζουν προβλήματα των ενιαίων συμπλεγμάτων των μητροπόλεων και δεν μπορούν να αντικατασταθούν από τα Περιφερειακά Χωρικά Πλαίσια. Επικίνδυνη ακόμα για το ρυθμιστικό θεωρούμε και την πρόβλεψη του νομοσχεδίου ότι ένας νόμος μπορεί να ενσωματωθεί στην υπουργική απόφαση με την οποία θα εγκριθεί η Περιφερειακή Χωρική Στρατηγική.
3. Η νέα διοικητική δομή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με τις έξι περιφερειακές ενότητες και την αντίστοιχη μητροπολιτική της Θεσσαλονίκης, καθώς και οι νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, επιβάλλουν την αναθεώρηση των ορίων του ρυθμιστικού και την ταύτισή τους με την μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης. Για την ισόρροπη όμως ανάπτυξη συνολικά της Περιφέρειας, στα πλαίσια της Περιφερειακής Χωρικής Στρατηγικής, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί στην ουσία και ολοκληρωμένα, η διασύνδεση και αλληλένδετη ανάπτυξη όλων των περιφερειακών ενοτήτων, ζήτημα στο οποίο δεν αναφέρεται καθόλου το σχέδιο νόμου.
4. Θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον πρωτογενή τομέα καθώς και στη διασύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την πρωτογενή παραγωγή και τη μεταποίηση. Σημαντικό ζήτημα για μας αποτελεί και η άρση των εμποδίων για την επιβίωση και ανάπτυξη των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, με απόλυτο βέβαια σεβασμό στο περιβάλλον και στις κοινωνικές ανάγκες του πληθυσμού.
5. Πολύς λόγος έγινε, και δικαίως, για το κέντρο της Θεσσαλονίκης και το μητροπολιτικό πάρκο. Για να είμαστε ρεαλιστές, για τα επόμενα χρόνια δεν μπορεί να συζητείται η μετεγκατάσταση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη, με τη δέσμευση για την απόδοση των χώρων στους κατοίκους της πόλης. Δύο σημαντικές παρατηρήσεις ακόμη στο σημείο αυτό. Η μία ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για παρόμοιες υποδομές, μικρότερης βέβαια κλίμακας, σε άλλες περιοχές της πόλης, και η άλλη ότι είναι ασαφής και εν πολλοίς επικίνδυνος ο χαρακτηρισμός του Σέιχ-Σου ως περιφερειακού πάρκου και ανοίγει πόρτες για «θολές» δράσεις.
Δεν θα επιμείνουμε να αναφερόμαστε σε εξειδικευμένες προτάσεις και παρατηρήσεις. Άλλωστε οι φορείς και οι επιστημονικές οργανώσεις έχουν καταθέσει τις θέσεις τους. Συμπερασματικά, εκτιμάμε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί, μέσα από τον συγκεντρωτισμό, τον μαξιμαλισμό και την αφαίρεση των εργαλείων εφαρμογής του ρυθμιστικού σχεδίου, να ξεπεράσει οποιοδήποτε σχεδιασμό και οποιουσδήποτε όρους, για να μπορεί, μέσω ΤΑΙΠΕΔ και διαδικασιών fast-track, να εξυπηρετήσει αλλότρια συμφέροντα.
Για την παράταξή μας το σχέδιο νόμου δεν είναι αποδεκτό και πρέπει να αποσυρθεί, όχι γιατί, όπως λέει η διοίκηση, έρχεται βιαστικά ή γιατί πρέπει να ελέγχεται από την Περιφέρεια ή γιατί πρέπει να ακολουθήσει το χωροταξικό, αλλά γιατί στόχοι του είναι η εξυπηρέτηση συμφερόντων, το ξεπούλημα, η διευκόλυνση, η νομιμοποίηση της παρανομίας.
Για μας, ένα ρυθμιστικό σχέδιο θα πρέπει να έχει τους εξής πολλαπλούς και ιεραρχημένους στόχους: Να βελτιώνει, πρώτα απ’ όλα, την ποιότητα ζωής των κατοίκων και να ενισχύει την κοινωνική συνοχή. Να προστατεύει φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους και να μην διαταράσσει βάναυσα το φυσικό περιβάλλον. Να έχει, τέλος, αναπτυξιακούς στόχους λογικούς και ελεγχόμενους και με κοινωνικό όφελος. Να μην προσφέρονται όλα στα μεγάλα συμφέροντα που γνωρίζουμε ότι λειτουργούν μόνο στη λογική του πρόσκαιρου, και του μέγιστου κέρδους.»
