Στο πλαίσιο των επετειακών 20ων Παυλείων πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στη Μελίκη ημερίδα για τις πρεσβυτέρες και τις μητέρες των κληρικών της Ι. Μητροπόλεώς Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας με θέμα: «Η άλλη πλευρά του Πολιτισμού», μια και τα φετινά Παύλεια είναι αφιερωμένα στον Απόστολο Παύλο και τον Πολιτισμό.
Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων τέλεσε το πρωί αρχιερατική θεία λειτουργία στον ιερό ναό αγίας Παρασκευής Μελίκης, ενώ το θείο λόγο κήρυξε ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου π. Στυλιανός Μακρής.
Τις εργασίες της ημερίδας άνοιξε ο σεβασμιώτατος με την καθιερωμένη προσευχή και τον χαιρετισμό που απηύθυνε.
Στη συνέχεια μίλησαν στην ημερίδα ο π. Απόστολος Χατζηδήμου και η πρεσβυτέρα του κ. Χρυσάνθη Κούκου- Χατζηδήμου οι οποίοι αποτελούν ιερατικό και ιατρικό ζεύγος ταυτόχρονα. Η μεν πρεσβυτέρα ανέπτυξε το θέμα : «Το χέρι στην Βυζαντινή τέχνη, στην Υμνογραφία και το Δημοτικό Τραγούδι», τονίζοντας κυρίως, πως η στάση και η κίνηση του χεριού στην ορθόδοξη αγιογραφία κατέχει ξεχωριστή θέση και φανερώνει την ένταση των συναισθημάτων του εικονιζομένου προσώπου που άλλοτε ευλογεί, αγκαλιάζει , σκεπάζει τον κόσμο ή στην Υμνολογία όταν δείχνει την προσευχητική στάση των Αγίων και των πιστών.
Από την άλλη ο π. Απόστολος Χατζηδήμου με πολύ βιωματικό τρόπο ανέπτυξε τον ρόλο του Ιερέα και της πρεσβυτέρας στην μεταξύ τους σχέση και το γεγονός ότι το άγιο παράδειγμά τους μιλάει περισσότερο και από τα λόγια τους στα παιδιά. Επίσης παρέθεσε παραδείγματα ευλογημένης οικογενειακής ζωής από τον Άγιο Λουκά τον Ιατρό , τον Άγιο Σιλουανό και σύγχρονους Ρώσους Νεομάρτυρες.
Την ημερίδα έκλεισε πάλι ο σεβασμιώτατος κ. Παντελεήμων απαντώντας σε ερωτήματα και δίνοντας πατρικές συμβουλές προς τις πρεσβυτέρες για την συνέχεια του κοπιαστικού αλλά ευλογημένου έργου τους.
Την εκδήλωση και τους ομιλητές παρουσίασε ο πρωτοπρεσβύτερος π. Νεκτάριος Σαββίδης.
Ακολούθησε γεύμα που παρέθεσε ευγενικά το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο της Ενορίας Αγίας Παρασκευής.
Ο χαιρετισμός του σεβασμιωτάτου
«Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας διοργανώνει καί φέτος τίς καθιερωμένες πρός τιμήν τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἐκδηλώσεις τῶν «Παυλείων».
Τά φετινά «Παύλεια» ἔχουν ἕνα ἐπετειακό χαρακτήρα, καθώς τό 2014 συμπληρώνονται εἴκοσι χρόνια ἀπό τήν καθιέρωση τῶν ἐκδηλώσεων αὐτῶν ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολή μας καί γιά τόν λόγο αὐτό ἀποφασίσαμε νά τά ἀφιερώσουμε στόν θεσμό τῶν «Παυλείων» καί στήν πολιτιστική προσφορά τους. Ἔτσι τό γενικό θέμα τῶν φετινῶν εἰκοστῶν Παυλείων εἶναι «Παύλεια καί πολιτισμός», καί ἐμπνευσμένο ἀπό αὐτό εἶναι καί τό θέμα τῆς Ἡμερίδος τῶν πρεσβυτερῶν καί τῶν μητέρων κληρικῶν, πού ἐγκαινιάζει καί φέτος, ὅπως καί κάθε χρόνο, τή σειρά τῶν Ἡμερίδων πού πραγματοποιοῦνται στό πλαίσιο τῶν «Παυλείων».
Τό θέμα μας, λοιπόν, σήμερα εἶναι «Ἡ ἄλλη πλευρά τοῦ πολιτισμοῦ».
Θά μπορούσατε, βέβαια, νά μοῦ πεῖτε ποιά εἶναι ἡ σχέση μας μέ τόν πολιτισμό καί ποιά εἶναι ἡ ἄλλη πλευρά τοῦ πολιτισμοῦ.
Τά ἐρωτήματα αὐτά προκύπτουν δικαιολογημένα, γιατί συχνά περιορίζουμε τήν ἔννοια τοῦ πολιτισμοῦ στή μία του μόνο πλευρά, στήν πιό γνωστή, στήν πιό προφανῆ.
Τήν περιορίζουμε στίς καλλιτεχνικές ἐκφάνσεις του, στά ἔργα τέχνης, στή λογοτεχνία ἤ στή μουσική, καί θεωροῦμε ὅτι ἡ εὐθύνη γιά αὐτή τήν πλευρά τοῦ πολιτισμοῦ ἀνήκει μόνο σέ ἐξειδικευμένα στά πολιτιστικά αὐτά προϊόντα πρόσωπα.
Αὐτή ἡ πλευρά εἶναι ἀσφαλῶς ἡ πιό γνωστή, ἀλλά ἄν πολιτισμός ἦταν μόνο αὐτή, τότε θά ἀφοροῦσε λίγους μόνο ἀνθρώπους καί οἱ περισσότεροι ἀπό ἐμᾶς δέν θά εἴχαμε οὔτε λόγο οὔτε ἀνάμιξη.
Ὁ πολιτισμός ὅμως ἔχει ὄντως καί ἄλλη πλευρά, ἔχει καί ἄλλες πλευρές. Πολιτισμός εἶναι οἱ ἀρχές, εἶναι οἱ ἀξίες πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος. Πολιτισμός εἶναι ὁ σεβασμός στίς παραδόσεις καί στόν ἄνθρωπο. Πολιτισμός εἶναι ἡ στάση ζωῆς στήν οἰκογένεια καί στήν κοινωνία. Πολιτισμός εἶναι ὁ σεβασμός στό περιβάλλον καί τή φύση. Πολιτισμός εἶναι ὁ σεβασμός στά ἔργα τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρώπου.
Θά μποροῦσα νά συνεχίσω τήν ἀπαρίθμηση πλευρῶν τοῦ πολιτισμοῦ, ἀλλά περιορίζομαι σ᾽ αὐτές γιατί, νομίζω, πώς εἶναι ἀρκετές, γιά νά δείξουν τί ἐννοοῦμε μέ αὐτό τό θέμα, καί γιατί θά ἔχετε τήν εὐκαιρία νά ἀκούσετε καί ἄλλες πολλές καί ἐνδιαφέρουσες στίς δύο εἰσηγήσεις πού ἀκολουθοῦν, τοῦ π. Ἀποστόλου Χατζηδήμου καί τῆς πρεσβυτέρας καί ἰατροῦ κ. Χρυσάνθης Κούκου-Χατζηδήμου.
Θά ρωτήσετε ἐνδεχομένως ποιά εἶναι ἡ σχέση ὅλων αὐτῶν μέ σᾶς, τίς πρεσβυτέρες.
Ἡ σχέση μπορεῖ νά μήν εἶναι προφανής, ἀλλά ὑφίσταται καί μποροῦμε εὔκολα νά τήν κατανοήσουμε, ἄν σκεφτοῦμε ὅλα αὐτά πού ἀνέφερα προηγουμένως ὡς πλευρές τοῦ πολιτισμοῦ.
Ὅλες αὐτές, λοιπόν, οἱ ἀρχές, οἱ ἀξίες, ὁ σεβασμός στόν συνάνθρωπο καί τό περιβάλλον, ἡ πίστη, οἱ παραδόσεις, εἶναι στοιχεῖα τῆς προσωπικότητος καί τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, πού εἶναι ἀναγκαῖο νά τά διδαχθεῖ, καί μάλιστα νά τά διδαχθεῖ ὄχι θεωρητικά ἀλλά βιωματικά, ἐμπειρικά.
Πρέπει νά τά διδαχθεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό μικρός, γιατί ὅλα αὐτά συμβάλλουν στή διαμόρφωση τοῦ χαρακτῆρος καί τῆς προσωπικότητός του, πού ὅταν πάρει ἕνα λανθασμένο δρόμο εἶναι δύσκολο νά ἐπιστρέψει στόν ὀρθό.
Γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς τόν λόγο ἐκτός ἀπό τή διδασκαλία στό σχολεῖο εἶναι ἀπαραίτητη καί ἡ διδασκαλία στό σπίτι, μέσα στήν οἰκογένεια. Ἐκεῖ, μέσα στήν οἰκογένεια, μπορεῖ καί πρέπει τό παιδί νά διδαχθεῖ τίς ἀρχές καί τίς ἀξίες τῆς ζωῆς, πρέπει νά διδαχθεῖ τήν ἁρμονική συνύπαρξη μέ τούς ἄλλους καί τόν σεβασμό τοῦ ἄλλου. Πρέπει νά διδαχθεῖ πῶς ζεῖ καί πῶς κινεῖται στόν κόσμο μέ τόν σωστό τρόπο, ὥστε νά ἀποφευχθεῖ μιά λανθασμένη ἐξέλιξη πού μπορεῖ νά δημιουργήσει ἀνεπανόρθωτα προβλήματα.
Καί ὅλα αὐτά εἶναι ἀναγκαῖα καί ἀπαραίτητα, γιατί δέν νοεῖται πολιτισμός, ἄν ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου δέν διέπεται ἀπό ἀρχές καί ἀξίες, ἄν δέν σέβεται ὁ ἄνθρωπος τόν διπλανό του, ἐάν δέν τιμᾶ τόν κόπο καί τήν προσπάθεια τῶν ἄλλων γιά ἕνα κοινό σκοπό.
Αὐτά τά ἀναγκαῖα καί ἀπαραίτητα ἔχουν, δυστυχῶς, ἀτονίσει καί ξεθωρίσει στήν ἐποχή μας. Ὁ πνευματικός πολιτισμός, ὁ πολιτισμός τῆς ψυχῆς, ὁ πολιτισμός τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἐκλείψει. Βλέπουμε ἀνθρώπους πού μπορεῖ νά στέκονται ὧρες σιωπηλοί καί προσηλωμένοι ἀπέναντι σέ ἕνα ἔργο τέχνης, δέν μποροῦν ὅμως νά σταθοῦν ὅπως πρέπει ἀπέναντι σέ ἕναν συνάνθρωπό τους. Μπορεῖ νά στέκονται μέ σεβασμό ἀπέναντι στά πολιτισμικά ἀγαθά ἄλλων πολιτισμῶν πού μπορεῖ νά ἐκτίθενται σέ ἀρχαιολογικούς χώρους ἤ μουσεῖα, δέν μποροῦν νά σταθοῦν ὅμως μέ σεβασμό ἀπέναντι στίς δικές τους παραδόσεις, στίς ἀρχές καί τίς ἀξίες. Μπορεῖ νά γνωρίζουν πολλά, ἀγνοοῦν ὅμως βασικές ἀρχές τῆς πίστεώς μας, τοῦ ὀρθοδόξου ἑορτολογίου καί τῆς λειτουργικῆς ζωῆς, τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος, ὅλων αὐτῶν πού συνιστοῦν τόν πολιτισμό μας. Γιατί δέν εἶναι δυνατόν νά νοηθεῖ ἑλληνικός ἤ ἀκόμη καί δυτικός πολιτισμός χωρίς τή χριστιανική πίστη, χωρίς τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, χωρίς τίς χριστιανικές ἀρχές, μέ τίς ὁποῖες εἶναι ἀδιάρρηκτα συνδεδεμένος.
Καί ἐάν ὅλα αὐτά τά στοιχεῖα τοῦ πολιτισμοῦ, πού θά μπορούσαμε νά ποῦμε ἀπαρτίζουν τήν ἄλλη πλευρά τοῦ πολιτισμοῦ, ἔχουν ἀτονίσει στίς ἡμέρες μας, ἔχουν ὑποχωρήσει καί ξεθωριάσει στίς σύγχρονες κοινωνίες πού ζοῦμε, ὀφείλεται καί στό γεγονός ὅτι ἔχει ἀτονίσει τό πλαίσιο μέσα στό ὁποῖο μποροῦν νά διδαχθοῦν, καί αὐτό εἶναι ἡ σωστή οἰκογένεια.
Ἐδῶ ἔγκειται καί ἡ δική μας εὐθύνη. Διότι ἡ ἱερατική οἰκογένεια ἔχει διπλῆ εὐθύνη καί διπλό χρέος.
Ἔχει εὐθύνη νά καλλιεργεῖ καί νά ὑποστηρίζει αὐτή τήν πλευρά τοῦ πολιτισμοῦ ὡς οἰκογένεια. Νά λειτουργεῖ μέ σεβασμό στίς ἀρχές καί τίς ἀξίες, μέ σεβασμό στίς παραδόσεις καί τόν ἄνθρωπο, στό περιβάλλον καί τή φύση, ἔτσι ὥστε τά παιδιά νά ἀνατρέφονται καί νά μεγαλώνουν μέ αὐτές τίς ἀρχές.
Καί εἶναι ἐξαιρετικά σημαντικό αὐτό, διότι τά παιδιά λειτουργοῦν πολλαπλασιαστικά μέσα στήν κοινωνία. Γιατί κάθε παιδί ζεῖ καί κινεῖται σέ ἕνα δικό του κύκλο συνομιλήκων καί συμμαθητῶν του· καί ἔτσι τό κάθε παιδί μπορεῖ νά μεταδώσει μέ τή στάση καί τή συμπεριφορά του αὐτό τόν σεβασμό στούς συνομιλήκους καί τούς φίλους του, πού πιθανόν νά μήν ἔχουν ἀνάλογες ἐμπειρίες στό δικό τους οἰκογενειακό περιβάλλον.
Ἔχει εὐθύνη ὅμως νά καλλιεργεῖ καί νά ὑποστηρίζει μέσα στό οἰκογενειακό περιβάλλον αὐτές τίς ἀρχές καί τίς ἀξίες, ὥστε νά λειτουργεῖ ὡς πρότυπο καί γιά τίς ἄλλες οἰκογένειες στήν ἐνορία, στήν κοινότητα, στήν πόλη, ὅπου ζεῖ ἡ κάθε οἰκογένεια.
Τό γνωρίζετε, ἄλλωστε, πολύ καλά καί τό ἔχουμε συζητήσει καί σέ παλαιότερες εὐκαιρίες, ὅτι ἡ ἱερατική οἰκογένεια ἀποτελεῖ ἀπό τή θέση πού ἔχει στήν κοινωνία πρότυπο γιά ὅλες τίς οἰκογένειες καί ὀφείλει νά παρέχει ἕνα σωστό πρότυπο.
Ὅλοι παρατηροῦν καί προσέχουν τήν οἰκογένεια τοῦ ἱερέως καί τή ζωή της, γιατί εἶναι μία ξεχωριστή οἰκογένεια, γιατί ἔχει μία διαφορετική θέση ἀνάμεσα στίς ἄλλες, εἶναι, ὅπως λέγει τό εὐαγγέλιο, σάν τή λυχνία τήν ἐπάνω ὄρους κειμένη. Ὅλοι τή βλέπουν, ὅλοι τήν παρατηροῦν καί πολλοί εἶναι πρόθυμοι καί νά τήν κρίνουν καί νά τήν κατακρίνουν, ἐάν δίδει ἀρνητικά παραδείγματα, ἀπαλλάσσοντας τόν ἑαυτό τους ἀπό τήν εὐθύνη μιᾶς λανθασμένης συμπεριφορᾶς.
Ἔχει, λοιπόν, χρέος ἡ ἱερατική οἰκογένεια νά μή δίδει λανθασμένα πρότυπα, νά μή διαδίδει λάθος μηνύματα, ἀλλά ὀρθά καί ὠφέλιμα καί γιά τούς ἄλλους.
Καί ἐπειδή μέσα στήν ἱερατική οἰκογένεια, ὅπως καί σέ κάθε οἰκογένεια, ὁ ρόλος τῆς γυναίκας, τῆς συζύγου, τῆς μητέρας εἶναι καθοριστικός γιά τήν κατεύθυνση καί τήν πορεία πού ἀκολουθεῖ ἡ οἰκογένεια, ἀντιλαμβάνεσθε ὅτι καί στήν περίπτωση αὐτή ὁ ρόλος πού ἐπωμίζεσθε εἶναι σημαντικός, γιατί σεῖς μπορεῖτε διαχειριζόμενες μέ σωστό τρόπο τήν ἀνατροφή καί τή διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν σας νά συμβάλλετε στήν ἀνάπτυξη καί τήν καλλιέργεια τῆς ἄλλης πλευρᾶς τοῦ πολιτισμοῦ. Αὐτῆς τῆς πλευρᾶς πού θά τολμοῦσα νά πῶ μᾶς εἶναι πιό ἀπαραίτητη, γιατί ἀφορᾶ τήν καθημερινότητά μας, ἀφορᾶ τή ζωή μας καί τήν ποιότητά της, καί γι᾽ αὐτό ἀξίζει νά τήν προσέχουμε καί νά τήν φροντίζουμε.
Μέ αὐτές τίς λίγες σκέψεις σᾶς καλωσορίζω στήν φετινή Ἡμερίδα πού φιλοξενεῖται φέτος στήν ἐνορία τῆς ἁγίας Παρασκευῆς Μελίκης, τήν ὁποία καί εὐχαριστοῦμε, καί εὐχαριστῶ θερμά τούς δύο εἰσηγητές μας, πού μέ προθυμία καί ἀγάπη ἀνταποκρίθηκαν στήν πρόσκληση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, τόν π. Ἀπόστολο Χατζηδήμου καί τήν πρεσβυτέρα κ. Χρυσάνθη Κούκου-Χατζηδήμου, πού θά μᾶς ἀναπτύξουν ἀπό τήν δική τους ὀπτική γωνία τήν ἄλλη πλευρά τοῦ πολιτισμοῦ».
