Τα διάσπαρτα κόκαλα των Ελλήνων στον Πόντο που σκοτώθηκαν, σφαγιάστηκαν, απαγχονίστηκαν, που πέθαναν από πείνα και δίψα, κάηκαν ζωντανοί, τα αμέτρητα έγγραφα (μαρτυρίες) που υπάρχουν στα Υπουργεία Εξωτερικών διαφόρων χωρών, μαρτυρούν τη φρίκη του ολοκαυτώματος της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.
Η συγκέντρωσή μας αυτή, στον Ιερό αυτό χώρο, παρουσία του Σεβασμιωτάτου κ. Παντελεήμονος, των Αρχών της πόλεως και ποντιακών σωματείων, είναι ένα ευλαβικό μνημόσυνο για τις χιλιάδες αθώες ψυχές που σκοτώθηκαν την περίοδο 1914-1923, όταν στον Πόντο περιόδευε ο θάνατος με τις πιο φρικτές μορφές του.
Λεπτομερείς περιγραφές τέτοιων φρικτών μορφών θανάτου Ελλήνων του Πόντου μπορεί κανείς να διαβάσει σε αρκετά βιβλία: στη «Γη του Πόντου» του Δ. Ψαθά, τη «Μαύρη Θάλασσα» του Χρ. Σαμουηλίδη, το «Νούμερο 31328» του Ηλ. Βενέζη, το «Ματωμένα Χώματα» της Διδώ Σωτηρίου και κυρίως στους τρεις πρώτους τόμους «Γενοκτονία των Ποντίων» του Κ. Φωτιάδη κ.α.
Ο Μουσταφά Κεμάλ στις 19 Μαΐου έφτασε στην Σαμψούντα (Αμισό) με εντολή να προστατεύσει τους Έλληνες από τους Τσέτες.
Εκανε το αντίθετο. Συνεργάστηκε ακόμη και με το διάβολο να εξοντώσει τους Ελληνες του Πόντου και το πέτυχε. Γιατί ήμασταν διχασμένοι και προδοθήκαμε από τους συμμάχους μας.
Η 19η Μαΐου 1919 είναι η καταραμένη μέρα του Ποντιακού Ελληνισμού.
Αν θέλουμε να συνοψίσουμε σε λίγες γραμμές, το σχέδιο της εξόντωσης των Ελλήνων του Πόντου, αρκεί να αναφέρουμε έναν τρόπο εφαρμογής του που είπε και έγραψε ο Ενεπεκίδης, καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης:
«Οι εκτοπίσεις και οι εξορίες (των Ελλήνων του Πόντου) δεν οδηγούν σε κανένα Άουσβιτς με τους διαβολικά οργανωμένους μηχανισμούς της φυσικής εξόντωσης των ανθρώπων.
Ηταν ένα Άουσβιτς εν ροή, οι άνθρωποι πέθαιναν καθ’ οδόν, δεν περπατούσαν για να φθάσουν κάπου. Περπατούσαν για να πεθάνουν από την κακουχία και την πείνα».
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου για πολλές δεκαετίες αποσιωπήθηκε και απωθήθηκε σκόπιμα εκτός μνήμης, στο όνομα και στο βωμό της Ελληνοτουρκικής Φιλίας.
Για δεκαετίες δεν γράφτηκε και δεν ειπώθηκε τίποτε γι’ αυτό το θέμα, αφού η Ελληνική ιστορία προσπέρασε το γεγονός αυτός αφήνοντας έτσι κενές λευκές σελίδες, που ακόμη περιμένουν τη συμπλήρωσή τους.
Μετά από αγώνες και προσπάθειες πολλών ετών από Πόντιους της δεύτερης γενιάς, το Ελληνικό Κοινοβούλιο θέσπισε το 1994 την 19ην Μαΐου ως «ημέρα μνήμης» για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο.
Η 19η Μαΐου είναι μια ιδιαίτερη σημαντική και συμβολική μέρα για όλον τον Ελληνισμό, αφού η γενοκτονία των Ποντίων αποτελεί μαζί με αυτές των Εβραίων και των Αρμενίων τις τρεις μεγαλύτερες γενοκτονίας του 20ου αιώνα.
Με τη συγκέντρωση αυτή, που παρόμοιες πραγματοποιούνται σ’ όλη την Ελλάδα και σε χώρες που υπάρχουν Σύλλογοι ποντιακής καταγωγής, θέλουμε να στείλουμε μηνύματα 1) στην Ελληνική πολιτεία να αγωνισθεί για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου 2) να ζητήσει από τον Τούρκο πρωθυπουργό να πει μια λέξη, τη λέξη συγνώμη στον Ποντιακό Ελληνισμό μιμούμενος τον τέως Γερμανό Καγκελάριο Βίλυ Μπράντ που ζήτησε συγνώμη από τον Εβραϊκό λαό για το ολοκαύτωμα των Εβραίων.
Είναι βεβαίως επιθυμητή η φιλία και συνεργασία μεταξύ των δύο λαών, όχι όμως όταν αυτή επιδιώκεται μονομερώς, πάση θυσία, και η προσπάθεια οικοδόμησής της φτάνει και στο στραγγαλισμό της συλλογικής εθνικής μνήμης.
Η φιλία και η συνεργασία των δύο λαών δεν θα είναι ποτέ ειλικρινής και αποτελεσματική, όσο η Τουρκία εξακολουθεί επίμονα να αρνείται το παρελθόν της και εμεί σαν υποκρινόμαστε ότι το αγνοούμε.
Δεν ξεχνούμε και δεν θα ξεχάσουμε ποτέ.
Αυτό μας ζητούν επιτακτικά οι 353.000 αδικοχαμένες ψυχές των άταφων προγόνων μας, θυμάτων της εγκληματικής εθνοκάθαρσης, που εμπνεύστηκαν οι Νεότουρκοι και ενστερνίστηκαν και ολοκλήρωσαν οι Κεμαλικοί.
Να ρίξουμε το πέπλο της λήθης στο παρελθόν, αλλά να ξέρουμε, όχι να κρύβουμε. Να ξέρουν οι ίδιοι οι Τούρκοι το τι έφτιαξαν οι πατεράδες τους, για να αποφύγουν τα όσα στιγμάτισαν εκείνους εφ’όσον θέλουν να πάρουν τη θέση που φιλοδοξούν ανάμεσα στα πολιτισμένα έθνη.
Μόνον έτσι ξέροντας εμείς τους Τούρκους και ξέροντας εκείνοι εμάς και το στιγματισμένο παρελθόν τους, μπορεί να χαράξουμε μια Ελληνοτουρκική φιλία πάνω σε στέρεες βάσεις.
Η διαφύλαξη και η περαιτέρω ανάδειξη και διεθνοποίηση της ημέρας μνήμης της Γενοκτονίας είναι καθήκον, υποχρέωση και η ελάχιστη απόδοση τιμής στους νεκρούς του Πόντου, που περιμένουν.
Μόνον τότε θα δικαιωθούν οι ψυχές των νεκρών μας όταν αναγνωρισθεί επίσημα η Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Θα πετύχουμε στο να αναγνωρισθεί η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, αν είμαστε όλοι οι πόντιοι, σωματεία κτλ ενωμένοι.
Να θυμόμαστε πάντα ότι πήγαμε διχασμένοι στον Μικρασιατικό πόλεμο και χάσαμε.
Ας είναι αιώνια η μνήμη των 353.000 θυμάτων της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού και ας θυμόμαστε ότι πίσω από τους Τούρκους υπάρχουν ηθικοί αυτουργοί που ήταν ευρωπαϊκοί λαοί.
Αιωνία τους η μνήμη γρήγορα να έρθει η δικαίωσή τους.
Παύλος Πυρινός