Ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος από τις «αναταράξεις» των χρηματιστηρίων και την ανεξέλεγκτη κλιμάκωση του παγκόσμιου οικονομικού-εμπορικού πολέμου από τους νέους δασμούς που ανακοίνωσε την «Μαύρη Τετάρτη» 2 Απριλίου 2025,ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ.
Οι τελωνειακοί δασμοί υψηλότεροι απ’ ό,τι ανέμεναν οι περισσότεροι, προκάλεσαν την αμέσως επόμενη ημέρα, πτώση του δολαρίου, της τιμής του πετρελαίου και χρηματιστηριακών δεικτών σε όλο τον κόσμο, καθώς οι επενδυτές προφανώς προεξοφλούν μείωση της ανάπτυξης και των εμπορικών συναλλαγών σε παγκόσμια κλίμακα. Ήδη, μεγάλη πτώση κατά 2,83% κατέγραψε το ελληνικό Χρηματιστήριο.
SOS από το ΔΝΤ
Το ΔΝΤ εκπέμπει SOS για τους δασμούς που θα επιβληθούν στα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ και εγείρουν «σημαντικό κίνδυνο» για την παγκόσμια οικονομία. «Είμαστε ακόμη στη διαδικασία αποτίμησης των μακροοικονομικών επιπτώσεων των δασμολογικών μέτρων που ανακοινώθηκαν, αλλά προφανώς αντιπροσωπεύουν σημαντικό κίνδυνο για την προοπτική της παγκόσμιας οικονομίας σε περίοδο νωθρής ανάπτυξης. Παροτρύνουμε τις ΗΠΑ και τους εμπορικούς εταίρους τους να εργαστούν με εποικοδομητικό τρόπο ώστε να επιλυθούν οι εμπορικές εντάσεις και να μειωθούν οι αβεβαιότητες», επισήμανε η επικεφαλής του ΔΝΤ.
Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος: Επαγρύπνηση και ψυχραιμία
Επαγρύπνηση και ψυχραιμία προτείνει η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ), μετά την απόφαση Τραμπ, για επιβολή δασμών. Ο πρόεδρος της ΚΕΕΕ, Γιάννης Βουτσινάς, δήλωσε σχετικά με την ανακοίνωση του Προέδρου των ΗΠΑ να επιβάλλει τελωνειακούς δασμούς σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ: «Είναι κοινός τόπος ότι η επιβολή δασμών σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, που ανακοίνωσε ο Προέδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο, αλλά και στον ρυθμό ανάπτυξης και στην ανταγωνιστικότητα των οικονομιών της ΕΕ. Συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της χώρας μας. Πιστεύουμε ότι απαιτείται ψυχραιμία, συνεχής επαγρύπνηση και συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης, των παραγωγικών φορέων και των κοινωνικών εταίρων τόσο για την εκτίμηση των κινδύνων όσο και για τη μείωση των τυχόν επιπτώσεών τους. Γι’ αυτό προτείνουμε με ευθύνη της κυβέρνησης να συσταθεί άμεσα task force με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Εξωστρέφειας. Μπορεί το ποσοστό εξαγωγών στις ΗΠΑ να είναι μόλις 4,5% των εξαγωγών μας αλλά αφορά έναν στρατηγικής σημασίας τομέα, τον αγροτοδιατροφικό, και μεσαίες επιχειρήσεις που εδρεύουν στην ελληνική περιφέρεια. Η ΚΕΕΕ στο πλαίσιο της γνωμοδοτικής της αρμοδιότητας θα εργασθεί προς αυτήν την κατεύθυνση».
Μεγάλο πλήγμα για τον αγροδιατροφικό τομέα της χώρας
Τι σημαίνουν για την Ελλάδα οι δασμοί Τραμπ (20%) που επιβλήθηκαν στην ΕΕ; «Οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ ανέρχονται σε 2,4 δις ευρώ εκ των οποίων τα 450 εκ. αφορούν στις εξαγωγές ποιοτικών ελληνικών τροφίμων, με εμβληματικό brand name και σταθερούς υπερατλαντικούς καταναλωτές, τους ομογενείς μας, τους οποίους οι δασμοί δεν θα σταματήσουν να αγοράζουν ελληνικά κρασιά, τυριά, ροδάκινα, ελιές και λάδι. Στις έμμεσες επιπτώσεις εντάσσονται οι εξαγωγές ελληνικών εξορυκτικών μετάλλων, χωρίς όμως σημαντικές συνέπειες. Σε πρώτη ανάγνωση οι αλλαγές των εμπορικών συνθηκών δεν θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τις ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ, αλλά οι ανησυχίες στρέφονται περισσότερο στην επίδραση των δασμών στο οικονομικό περιβάλλον της Ευρώπης, που εκτιμάται πως μπορεί να μειώσουν την ανάπτυξη της περίπου 0,2%. Το ΑΕΠ των 27 χωρών της ΕΕ για το 2024, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ανήλθε στα 18,8 τρις δολάρια, άρα οι ετήσιες επιπτώσεις των δασμών αρχικά υπολογίζονται στα 380 δις δολάρια», δήλωσε ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, Βασίλης Κορκίδης. Ωστόσο γίνεται κατανοητό ότι ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ στον αγροδιατροφικό τομέα δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη και τη χώρα μας.
Ήδη το καμπανάκι το χτύπησε προχθές η ΕΚΕ για τις επιπτώσεις των δασμών στις εξαγωγές ελληνικής κομπόστας.
Όπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ του inside.gr, η επίδραση των νέων δασμών αναμένεται ιδιαίτερα έντονη στον αγροδιατροφικό τομέα, ο οποίος αντιπροσωπεύει περίπου το 31% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Κορυφαία ελληνικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, οι επιτραπέζιες ελιές, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ιδιαίτερα η φέτα, και το κρασί, αντιμετωπίζουν άμεσα το ενδεχόμενο απώλειας της ανταγωνιστικότητάς τους στην αμερικανική αγορά, αφού είναι δύσκολο να απορροφηθούν δασμοί τέτοιου μεγέθους από τους ενδιάμεσους κρίκους της αγοράς πριν τα Ελληνικά προϊόντα φτάσουν στα Αμερικανικά ράφια.
Οι δασμοί του Τραμπ αναμένεται να αυξήσουν σημαντικά την τιμή λιανικής πώλησης των ελληνικών προϊόντων για τους Αμερικανούς καταναλωτές, κάτι που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησής τους. Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) ήδη εκφράζει έντονη ανησυχία, καθώς το 2024 οι πωλήσεις ελληνικών κρασιών στις ΗΠΑ έφτασαν τα 19 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας σημαντική άνοδο συγκριτικά με προηγούμενα έτη. Η εφαρμογή των δασμών μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη του ελληνικού κρασιού στην αμερικανική αγορά, η οποία μέχρι πρότινος παρουσίαζε ανοδική τάση και αυξημένη προτίμηση από τους Αμερικανούς καταναλωτές.Παράλληλα, το ελληνικό ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές κινδυνεύουν να χάσουν σημαντικό μέρος της ανταγωνιστικής τους δύναμης. Η αύξηση της τιμής τους στις ΗΠΑ θα ευνοήσει αντίστοιχα προϊόντα τρίτων χωρών, όπως της Τουρκίας ή της Τυνησίας, που θα μπορούν να καλύψουν το κενό με πιο προσιτές τιμές για τους καταναλωτές.
Τους φόβους των Ελλήνων παραγωγών φέτας για τις επιπτώσεις από τους δασμούς 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναλύει δημοσίευμα του Reuters. Υπενθυμίζεται, ότι το 2019 στην προηγούμενη θητεία του Τραμπ, η Ελλάδα είχε καταφέρει να εξαιρεθεί η φέτα από τους δασμούς που είχαν επιβληθεί σε ευρωπαϊκά αγαθά.
Απώλειες για τους Έλληνες παραγωγούς
Οι επιπτώσεις των δασμών δεν περιορίζονται μόνο σε οικονομικό επίπεδο, αλλά επεκτείνονται και στον κοινωνικό τομέα. Μια ενδεχόμενη μείωση των εξαγωγών θα επιφέρει οικονομικές απώλειες στους Έλληνες παραγωγούς και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Αυτό με τη σειρά του ενδέχεται να οδηγήσει σε μειωμένη απασχόληση, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, επιδεινώνοντας περαιτέρω τη θέση των ήδη επιβαρυμένων τοπικών οικονομιών.
ΥπΑΑΤ: Ψυχραιμία και ευρωπαϊκός πολιτικός επαναπροσδιορισμός
Σχετικά με τους δασμούς ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας δήλωσε:
«Η πρόσφατη εξέλιξη με την επιβολή δασμών από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών σε όλα τα προϊόντα των χωρών, προφανώς αφορά σε πολύ μεγάλο βαθμό και στην ίδια την πατρίδα μας, μιας και οι εξαγωγές -κυρίως προϊόντων πρωτογενούς τομέα- σε πολύ μεγάλο βαθμό κατευθύνονται προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μεταξύ των προϊόντων που ξέρουμε ότι εξάγουμε είναι τα λαχανικά, η φέτα, οι ελιές, το λάδι. Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί ένα γενικότερο προβληματισμό, ο οποίος περιγράφεται σε ένα μεγάλο βαθμό από τις δηλώσεις προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, κατά τις οποίες συνιστάται ψυχραιμία. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τις πολιτικές που αφορούν γενικότερα την παραγωγή και τη διάθεση των ευρωπαϊκών προϊόντων. Η Ελλάδα πλήττεται στο κομμάτι των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων ενώ πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες πλήττονται στο κομμάτι των εξαγωγών της βαριάς βιομηχανίας. Άρα λοιπόν χρειάζεται να δούμε εκ νέου αυτή την πραγματικότητα που διαμορφώνεται.Η Ευρώπη είναι μια κοινωνία 450 εκατομμυρίων ανθρώπων που από μόνη της μπορεί να επαναπροσδιορίσει πολιτικές, να επανασχεδιάσει πολιτικές, να δει πού ακριβώς μπορεί να κατευθύνεται η παραγωγή και μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία για τα δικά της προϊόντα. Σε ό,τι αφορά τα το τι μπορεί να γίνει για τα ελληνικά προϊόντα, αυτό που έχω πει από την πρώτη στιγμή είναι ότι η μοναδικότητα των ελληνικών προϊόντων μας δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα διαπραγμάτευσης για τυχόν εξαίρεσή τους από το συγκεκριμένο καθεστώς που επιβάλλεται. Αλλά αυτό προφανώς θα τύχει μιας ευρύτερης συζήτησης στο επόμενο χρονικό διάστημα, για να δούμε ποιες θα είναι οι εξελίξεις και ποια θα είναι η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών».
Ανησυχία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου
Ο ΠΟΕ παρακολουθεί στενά την κατάσταση και αναλύει τα μέτρα που ανακοίνωσε η Ουάσινγκτον, ενώ η γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου Ενγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα, εξέφρασε την έντονη ανησυχία του Οργανισμού «για την πιθανότητα κλιμάκωσης, προς έναν πόλεμο δασμών, με έναν κύκλο αντιποίνων που θα οδηγούσε σε νέα μείωση των εμπορευματικών συναλλαγών».
