Του Απόστολου Ιωσηφίδη
1.- Ο απολεσθείς “Παράδεισος”.
Οι σποραδικές εμφανίσεις «πρεσβευτών» της άγριας πανίδας προ των πυλών ή και εντός των τειχών οικισμών και πολισμάτων αποδίδονται, συνήθως, στην αναζήτηση τροφής, χωρίς όμως να αποκλείεται, ως αιτία των περιπλανήσεών τους σε κατοικημένες περιοχές, και η εισβολή των αχόρταγων για κέρδος «ήμερων», που ξεκοιλιάζουν βουνά, καρβουνιάζουν δάση, ισοπεδώνουν πλαγιές, μετατρέπουν αρχέγονα μονοπάτια σε άγονες λεωφόρους, φορούν (όχι αγκάθινα αλλά) σιδερένια τριπτέρυγα στεφάνια στις κορυφογραμμές και …διώχνουν τα άγρια!
Αγριογούρουνα, λύκοι, αλεπούδες και άλλα θηρία, οδηγούμενα ίσως από το ένστικτό τους, αναζητούν, καταμεσής του κάμπου της Ημαθίας, «τη γη των προγόνων τους».
Γιατί εκεί, σε ένα σχετικά πρόσφατο παρελθόν, υπήρχε δάσος πυκνό («λόχμη πυκινή»). Όπως παραδίδει ο πολυγραφότατος πρώην Πρόεδρος της Κοινότητας Κεφαλοχωρίου και Δήμαρχος Αντιγονιδών Τάσος Τασιόπουλος, στο ανέκδοτο σπονδυλωτό σύγγραμμά του «Στις παρυφές της νομιμότητας», υπήρχε «δάσος το οποίο απλώνονταν από τις παρυφές σχεδόν της Βέροιας – λίγα χιλιόμετρα – από το Ζερβοχώρι, Κοπανό, Χαρίεσσα, Άγιο Γεώργιο, Μονόσπιτα, Αγία Μαρίνα, Λυκογιάννη, Τουρκοχώρι, Ταγαροχώρι, Μπρανιάτα, Μικρογούζι, Διαβατό, Σταυρό, Ξεχασμένη, Καβάσιλα, Σκυλίτσι, Επισκοπή Βεροίας, Τριχοβίστα, Βρυσάκι, Νησί, Σχοινά, ως το Νεοχώρι. [..] Στην ευρύτερη περιοχή του Σταυρού εκτείνονταν από τη μια η λίμνη και από την άλλη το μεσαιωνικό δάσος. Δέντρα που φύονται σε υγρά και γόνιμα εδάφη ενδημούσαν και δημιουργούσαν ένα απέραντο δάσος, τα ίχνη του οποίου σήμερα δεν είναι εμφανή, τότε όμως η περιοχή ήταν δασώδης και λοχμώδης, μέσα στην οποία κρύβονταν πολλά ζώα και λίγοι άνθρωποι»• υπήρχε και εκτροφείο φασιανών «τους οποίους έφεραν εδώ για αναπαραγωγή από το επίσημο Κράτος {= η Εταιρεία Προστασίας και Αναπαραγωγής Θηραμάτων Θεσσαλονίκης} και γι αυτό το δάσος ήταν φυλασσόμενο με επιστασία του δασαρχείου Θεσσαλονίκης και απαγορεύονταν το κυνήγι. Λένε πως επιτρέπονταν το κυνήγι μόνο σε υψηλά πρόσωπα, όπως ο Βασιλιάς… […]».
Μια κυνηγετική εξόρμηση, του 1939, προκρίτων της Θεσσαλονίκης στο δάσος του Σταυρού, που πλαισιώθηκε από τις επιτόπιες επισκέψεις του Γενικού Διοικητή της Μακεδονίας, 3 (τριών!) Στρατηγών, του Δημάρχου και της Διοίκησης της Χωροφυλακής Βεροίας, (εξόρμηση, της οποίας η λαμπρότητα ίσως υποδαύλισε την λαϊκή φαντασία και συνέβαλε στον σχηματισμό της εντύπωσης περί βασιλικού κυνηγιού), περιγράφει, με αρκετές λεπτομέρειες, ο απεσταλμένος της εφημερίδας «Το Φως»:
2.- Το «βασιλικό» σαφάρι των Θεσσαλονικέων κυνηγών…
«Μὲ τοὺς κυνηγούς μας
Τὸ κυνῆγι στὸ δάσος τῆς Βερροίας
Τὸ παρηκολούθησε καὶ ὁ κ. Κυρίμης
Θηράματα, ἕνας κάπρος, ἕνας λύκος καὶ μιὰ ἀλεποῦ
Ἔγινε χθὲς τὴν πρωΐαν, εἰς τὸ δάσος τοῦ χωρίου Σταυρὸς τῆς περιφερείας Βερροίας ἡ κυνηγετικὴ ἐκδρομὴ ὑπὸ τῆς “Ἑταιρείας Προστασίας Θηραμάτων” τῆς πόλεώς μας.
Ταύτης μετέσχον ὁ Γενικὸς Γραμματεὺς τῆς Γενικῆς Διοικήσεως κ. Καραθόδωρος ἐκ τῶν ἀρίστων κυνηγῶν καὶ οἱ κ.κ. Γ. Τζαμαλούκας[ ] ἰατρός, Γεωργιάδης ἐπιμελητὴς Πανεπιστημίου, Δ. Ἀλτίνογλου ἔμπορος, Γεωργιλᾶς ἰατρός, Χρ. Ναοὺμ χρηματιστής, Φ. Κούρτης διευθυντὴς “Μεντιτεράννεαν”, Μαντζαφλέρης ἔμπορος, Κανελλόπουλος ἔμπορος.
Οἱ κυνηγοί μας ἐξεκίνησαν τὴν 6ην πρωινήν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἔφθασαν εἰς τὸ χωρίον Σταυρὸς τὴν 8ην πρωΐνήν[ ].
Εἰς τὸν Σταυρὸν ἀνέμενεν ὁ ἐκεῖ δασοκόμος κ. Πουρνάρας καὶ ὁ κ. Τσιγκιρίδης τοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ Θεσσαλονίκης μετὰ εἰκοσάδος χωρικῶν κυνηγῶν, ἀπὸ τοὺς εἰδικοὺς διὰ τὶς παγάνες τῶν ἀγριοχοίρων. Ἄλλως τε ἀντικειμενικὸς σκοπὸς τῆς ἐκδρομῆς ἦτο τὸ κυνῆγι τῶν ἀγριοχοίρων.
Οἱ παγανισταὶ χωρικοί, μὲ πολλὰ κυνηγετικὰ σκυλιὰ εἰσῆλθον εἰς τὸ δάσος τοῦ Σταυροῦ ἀπὸ τὴν νοτίαν πλευρὰν αὐτοῦ καὶ ἤρχισαν τὸ “ξεσήκωμα” τῶν ἀγριοχοίρων καὶ ἄλλων ἀγρίων ζώων ποὺ ἐνδιαιτῶνται εἰς αὐτό, ἀλλὰ ἀναποφεύκτως καὶ τῶν εὐγενῶν θηραμάτων, ὅπως εἶναι οἱ φασιανοὶ καὶ τὰ ἐλάφια ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὑπάρχουν οὐκ ὀλίγα ἐντὸς αὐτοῦ.
Οἱ κυνηγοί μας ἔστησαν καρτέρι εἰς τὰς ἐξόδους τοῦ δάσους. Μὲ τοὺς πυροβολισμούς, τὸν ἄλλον θόρυβον καὶ τὰ σκυλλιά, οἱ παγανισταὶ χωρικοί, εἰσδύοντες μὲ κόπον εἰς τὸ δάσος, ἐπέτυχον νὰ δημιουργήσουν τὸν πανικὸν εἰς τὰ θηράματα.
Ἀτυχῶς πολλοὶ ἀγριόχοιροι δὲν εὑρέθησαν, ἴσως διότι οὗτοι “μυρισθέντες” τὸν ἐπικείμενον κίνδυνον, ἔφυγαν πρὸς τὰ ἐνδότερα τοῦ δάσους. Μόνον ἕνας ἀγριόχοιρος καταδιωκόμενος ἐπεχείρησε νὰ ἐξέλθῃ ἀπὸ τὸ μέρος ὅπου εἶχε στήσῃ καρτέρι ὁ κυνηγὸς κ. Μαντζαφλέρης. Ο κ. Μαντζαφλέρης πυροβολήσας τὸν ἐφόνευσε, ἐνῷ συγχρόνως ἐπυροβόλησε καὶ ὁ κυνηγὸς χωρικὸς κ. Δεμερτζῆς[3]. Ἄλλος ἀγριόχοιρος δὲν ἐφάνη εἰς τὸ δάσος, παρ᾿ ὅλον ὅτι οἱ παγανισταὶ καὶ οἱ κυνηγοὶ ἐκυνηγοῦσαν μέσα εἰς τὸ δάσος ἐπὶ ἓξ ὁλοκλήρους ὥρας.
Ἕνας ἐπίσης λύκος φεύγων ἐφονεύθη ἀπὸ τὸν κ. Καραθόδωρον. Ὡσαύτως ἐφονεύθη μία ἀλεποῦ πυροβοληθεῖσα ἀπὸ τὸν κ. Γεωργιάδην.
Τὰ φονευθέντα ἄγρια θηράματα ὀλίγον μετὰ μεσημβρίαν μετεφέρθησαν εἰς τὴν πλατεῖαν τοῦ χωριοῦ, ὅπου συγκεντρωθέντες οἱ χωρικοὶ τὰ περιεργάζοντο. Ἐννοεῖται ὅτι οἱ κυνηγοί μας ἐσυνέχισαν τὸ κυνῆγι μέσα εἰς τὸ δάσος, ἄνευ ὅμως ἀποτελέσματος.
Ἐν τῷ μεταξὺ καὶ περὶ τὴν 12ην μεσημβρινὴν ἀφίκοντο εἰς τὸ χωρίον Σταυρὸς ὁ ὑπουργὸς Γενικὸς Διοικητής καὶ ἡ κυρία Κυρίμη, οἱ στρατηγοὶ κ.κ. Κοσμᾶς[4] καὶ Μουτσούδης μετὰ τῶν κυριῶν των καὶ ὁ στρατηγὸς κ. Καβράκος[5] μετὰ τῆς δίδος ἀδελφῆς του.
Προηγουμένως εἶχον ἀφιχθῆ ἐκ Βερροίας ὁ δήμαρχος κ. Πρωτοψάλτου, ὁ διοικητὴς Χωροφυλακῆς ταγματάρχης κ. Σταφυλοπάτης καὶ ὁ ὑποδιοικητὴς μοίραρχος κ. Κουμάνταρος.
Κατὰ τὴν ἄφιξιν τοῦ κ. υπουργοῦ συνεκεντρώθησαν οἱ κάτοικοι τοῦ χωρίου, πρὸς τοὺς ὁποίους ὁ κ. Κυρίμης συνέστησεν ἐργατικότητα διὰ τὴν καλυτέραν καλλιέργειαν τῆς γῆς, ἤκουσε δὲ καὶ τὰ ζητήματά των, τῶν ὁποίων ὑπεσχέθη τὴν ἐπίλυσιν.
Περὶ τὴν 3ην ἀπογευματινὴν ἐξῆλθον τοῦ δάσους τερματίσαντες τὸ κυνῆγι των, οἱ κυνηγοί μας, κατάκοποι καὶ παραπονούμενοι διότι δὲν εὑρῆκαν πολλοὺς ἀγριοχοίρους, ὅπως ἤλπιζον.
Ἀργὰ τὴν ἑσπέραν ἐπιβάντες τῶν αὐτοκινήτων των ἐπέστρεψαν εἰς Θεσσαλονίκην.
Ἂς σημειωθῇ ὅτι δὲν εἶναι αὕτη ἡ πρώτη κυνηγετικὴ ἐκδρομὴ ὠργανουμένη ἀπὸ τὴν “Ἑταιρείαν Προστασίας Θηραμάτων”. Ἡ ἐν λόγῳ ὀργάνωσις σκοπὸς τῆς ὁποίας εἶναι ἡ ἐξόντωσις τῶν ἀγρίων θηραμάτων τῶν ἐπιφερόντων καταστροφὰς εἰς τὴν γεωργίαν καὶ τὰ διάφορα προϊόντα τῶν χωρικῶν καὶ ἡ προστασία καὶ ἀναπαραγωγὴ τῶν εὐγενῶν τοιούτων, δρᾶ ἐπὶ τῇ βάσει ἑνὸς καλοῦ προγράμματος, μὲ ἀξιόλογα αποτελέσματα. Κυρίως ἀποβλέπει εἰς τὴν ἀναπαραγωγὴν καὶ πολλαπλασιασμὸν τῶν φασιανῶν, τῶν ἐλαφιῶν καὶ ζαρκαδιῶν, τῶν λαγῶν, περδίκων καὶ τῶν ἄλλων θηραμάτων τὰ ὁποῖα ἄλλοτε ἀφθονοῦσαν καὶ σήμερον τείνουν νὰ ἐξαφανισθοῦν ἀπὸ τὴν μακεδονικὴν ὕπαιθρον, λόγῳ τοῦ λαθραίου κυνηγίου. Διὰ τὴν πραγματοποίησιν τοῦ σκοποῦ της αὐτοῦ ἡ ἑταιρεία συνεργάζεται μὲ τὰς ἁρμοδίας κρατικὰς ὑπηρεσίας. Αὕτη ἐντὸς τοῦ τρέχοντος μηνὸς ἴσως ὀργανώσῃ καί ἄλλο μεγαλύτερο κυνῆγι ἀγριοχοίρων εἰς μακεδονικὸ δάσος, ὅπου ἀφθονοῦν τὰ ἄγρια θηράματα.
Περ. Ἀγγελόπουλος»
«Τὸ Φῶς», 31-01-1939.
3.- …και οι «τρομεροὶ ἆθλοι» των επιχώριων θεραπόντων της Αρτέμιδας.
Ανταπόκριση της ίδιας εφημερίδας (και στις αρχές του ίδιου μήνα, Ιαν. 1939) από την Βέροια, παρουσιάζει, με ελαφρώς σκωπτική διάθεση (ελαυνόμενη, πιθανότατα, από συναδελφική οικειότητα), τις ορεινές περιπέτειες πλειάδας ονομαστών τοπικών κυνηγών: …
«Ἡ Ζωὴ εἰς τὴν Βέρροιαν
Ἆθλοι τρομεροὶ τῶν κυνηγῶν τῆς Βερροίας
Ὁ Θεὸς κ’ ἡ ψυχή τους
Βέρροια, Ἰανουάριος.- Κυνηγετικὸς ὀργασμός. Μὲ δύο λέξεις θὰ ἐκθέσω τὴν ζωὴ καὶ τὴν κίνησιν τῶν κυνηγῶν μας κατὰ τὸν παρελθόντα μῆνα.
Τακτικὰ πᾶνε κυνῆγι, πότε στὰ πέραν τοῦ Ἀλιάκμονος μέρη στὰ ζαρκαδοτόπια τῶν Πιερρίων, πότε πρὸς τὰ χωριὰ τοῦ Βάλτου γιὰ ἀγριόπαπιες καὶ πότε στὲς πλαγιὲς καὶ στὰ βουνὰ τοῦ Βερμίου γιὰ μεγάλο κυνῆγι.
Μιὰ μεγάλη ὁμάδα, στὴν ὁποία μετέχει καὶ ὁ δήμαρχός μας καὶ μερικοὶ ἄλλοι τρανοὶ βγῆκε γιὰ μεγάλο κυνῆγι τὴν πρώτη φορὰ στὸν Ἁγιάννη στὰ μανδριὰ τοῦ Χατζηγώγου καὶ προχθὲς στὸ Βέρμιο στὸ κτῆμα τοῦ Βασιληᾶ[6] μας.
Τὴν δεύτερη μέρα τῶν Χριστουγέννων ξεκίνησαν 14 συμπολίτες μας κουκουλωμένοι σἂν τὰ μέλη τῆς ἀποστολῆς ποὺ ἐξερεύνησε τὸν Βόρειο Πόλο καὶ ὡπλισμένοι σἂν ἀστακοὶ καὶ μετὰ 4/ήμερον παραμονὴν στὸ Σέλι ἐπέστρεψαν – βραχνιασμένοι πολλοὶ – τὴν παραμονὴ τῆς παραμονῆς τῆς Πρωτοχρονιᾶς. Διαδόσανε ὅτι σκοτώσανε ἀγριογούρουνα, πέρδικες, λαγούς, καὶ ἀρκοῦδες!!! τὰ ὁποῖα θὰ τὰ ἔφερναν οἱ …ἀγωγιάτες.
Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς φίλους των ἔμειναν χωρὶς κρέας τὴν πρωτοχρονιά, περιμένοντες κανένα κομμάτι ἀπὸ τὰ ἀγριογούρουνα ποὺ θὰ σκότωναν οἱ φίλοι των. Ἀλλ’ ἀνεξάρτητα πρὸς ὅλα αὐτὰ οἱ κυνηγοί μας πέρασαν τέσσαρες μέρες εὐχάριστα στὰ χιονισμένα βουνὰ καὶ σὲ ὑψόμετρο ἄνω τῶν 1.300 μέτρων.
Ὅσοι ἀπὸ τοὺς φίλους ἀναγνῶστας νομίζουν πῶς τὰ παραπάνω δὲν εἶναι ἀλήθεια ἂς κάμουν τὸν κόπο νὰ ζητήσουν πληροφορίας ἀπὸ τὸν γραμματέα τοῦ κυνηγετικοῦ συλλόγου ἢ ἀπὸ ἄλλους κυνηγούς. Ἴσως θὰ βροῦν καὶ κανένα ποὺ θὰ τοὺς μαρτυρήσῃ ἀπὸ ποιοὺς κυνηγοὺς τῶν χωριῶν ἀγοράζουν τοὺς λαγοὺς μερικοὶ ἀπὸ τοὺς κυνηγοὺς τῆς πόλεώς μας.
Ἀνταποκριτὴς»
«Τὸ Φῶς», 07-01-1939.
…οι οποίοι (τοπικοί κυνηγοί), λίγους μήνες αργότερα, ανέδειξαν την διοίκηση του (πάντοτε δραστήριου) συλλόγου τους:
«Ἀρχαιρεσίαι Κυνηγετικοῦ Συλλόγου “Ἄρτεμις”
Γενομένων ἀρχαιρεσιῶν τοῦ κυνηγετικοῦ Συλλόγου Βερροίας ἡ “Ἄρτεμις” τὸ νέον διοικητικὸν συμβούλιον ἀπετελέσθη ἐκ τῶν ἑξῆς: Μενελάου Χατζηνικολάκη[7] προέδρου, Ἀ. Σαρηκωστῆ ἀντιπροέδρου, Ἀλκιβιάδου Μανωλίδου γραμματέως, Ἀθανασίου Σαράφογλου ταμίου, Ἀπόλλωνος Τσακίρη ἐφόρου ἐκδρομῶν καὶ Νικ. Χοχλιούρου φροντιστοῦ.
Ἀ. Μιχαηλίδης»
«Τὸ Φῶς», 19-07-1939.
* «στο λόγγο μέσα κάπρος βρέθηκε να κοίτεται μεγάλος»,
Ομήρου Οδύσσεια, τ 439, μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή.
[1] Γεώργιος Τζαμαλούκας (1894-1982), μετέπειτα Βουλευτής Θεσσαλονίκης (Ελληνικός Συναγερμός 1952).
[2] Θεσσαλονίκη-Σταυρός, με ιδιωτικά (και, κατά τεκμήριο, λόγω της ιδιότητας των επιβατών τους, τα πλέον αξιόμαχα της εποχής τους) αυτοκίνητα: 2 (δύο) ώρες…
[3] ο συντάκτης μάλλον υποδορείως εννοεί πως φονέας του αγριογούρουνου ήταν ο «κυνηγός χωρικός» και όχι ο επίσημος επισκέπτης, του οποίου η σκοπευτική δεινότητα «έπρεπε» να τιμηθεί…
[4] Γεώργιος Κοσμάς (1884-1964), Διοικητής (τότε, 1938-1939) της Ανωτάτης Σχολής Πολέμου• επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων που απελευθέρωσαν την Κορυτσά στις 21-11-1940• μετέπειτα Αρχηγός του Γ.Ε.Σ., και Βουλευτής: Μεσσηνίας (Ελληνικός Συναγερμός 1951), Πυλίας (Ελληνικός Συναγερμός 1952)• Υπουργός Γενικός Διοικητής Βορείου Ελλάδος (από 15-12-1954) και -μετά την κατάργηση των Γενικών Διοικήσεων- Υπουργός Βορείου Ελλάδος (ο πρώτος με αυτόν τον τίτλο, από 24-05-1955 έως 06-10-1955) στην Κυβέρνηση Αλεξάνδρου Παπάγου.
[5] Χρήστος Καβράκος (1882-1945), Διοικητής (τότε) της ΧΙ Μεραρχίας• στις 27-04-1941, ως Στρατιωτικός Διοικητής Αττικοβοιωτίας μετείχε στην Επιτροπή που παρέδωσε την πόλη των Αθηνών στους Γερμανούς• η προτομή του, στην γενέθλια πόλη (Τρίκαλα Θεσσαλίας) έγινε αντικείμενο τοπικής (και ευρύτερης) έριδας, όταν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, κατά την διάρκεια της κυβερνητικής θητείας του Κόμματός τους, προέβαλαν το αίτημα της απομάκρυνσής της από δημόσιο χώρο• οι εκλογές του 2019 προσάρμοσαν στο αίτημα στο περιβάλλον της περιοχής: το άφησαν μετέωρο…
[6] Το απαράμιλλο φυσικό κάλλος του Βερμίου, του ταυτισμένου με τους Κήπους του Μίδα χρυσοφόρου βουνού, φαίνεται πως, από τις μέρες της Απελευθέρωσης των Νέων Χωρών, είχε αιχμαλωτίσει το ενδιαφέρον του Βασιλιά, που δεν άργησε να φροντίσει για την απόκτησή του:
«Ἀγορὰ Κτήματος ὑπὸ τοῦ Βασιλέως ἐν Μακεδονίᾳ.
Ὁ διευθυντὴς τῶν Βασιλικῶν Κτημάτων κ. Κοκκίνης ἐντολῇ τῆς Α.Μ. τοῦ Βασιλέως προέβη εἰς τὴν ἀγορὰν μεγάλου κτήματος παρὰ τὴν Νάουσαν ἐπὶ τοῦ Βερμίου ὄρους. Τὸ κτῆμα τοῦτο, ἐκτάσεως ὑπὲρ τὰ 200 χιλ. στρέμ. ἠγοράσθη ἀντὶ 30 χιλ. λιρῶν ἀπὸ τοὺς κληρονόμους τοῦ Σουλεϋμὰν πασᾶ. Περιλαμβάνει δὲ ἡ ἀγορασθεῖσα περιοχὴ μεγάλην ἔκτασιν δάσους καὶ λειβάδια καὶ τὰς περιφήμους πηγὰς τῆς Ναούσης. Μετὰ τὴν ἀγορὰν διωρίσθη διευθυντὴς τοῦ κτήματος ὁ κ. Δέλλιος καὶ ἤρχισαν αἱ ἐν αὐτῷ ἐργασίαι.»
«Ἐμπρός», 05-06-1915.
Το κτήμα αυτό, ακολουθώντας την τύχη της βασιλικής περιουσίας, κηρύχθηκε απαλλοτριωτέο, με Ψήφισμα της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης (και με υπογραφή του Βεροιέως Κωνσταντίνου Ρακτιβάν!):
«Περὶ ἀπαλλοτριώσεως τοῦ κτήματος Σέλι τῆς περιφερείας Βεροίας.
Συνεδρίασις ΡΟΓ´ {= 173} τῆς 6 Ἀπριλίου 1925
Ἡ Δ´ ἐν Ἀθήναις Συνέλευσις τῶν Ἑλλήνων
Ψηφίζει
Ἄρθρον 1
Ἐπιτρέπεται εἰς τὸν Ὑπουργὸν τῆς Γεωργίας ἵνα ἀπαλλοτριώσῃ ἀναγκαστικῶς ἐν ὅλῳ ἢ ἐν μέρει τὸ δασόκτημα Σέλι, ἀνῆκον εἰς τὴν κληρονομίαν τοῦ ἐκπτώτου Βασιλέως Κωνσταντίνου ὑπὲρ γειτονικῶν Δήμων ἢ κοινοτήτων, καταβαλλομένης τῆς ἀποζημιώσεως καὶ μετὰ τὴν κατάληψιν τοῦ κτήματος.
Ἄρθρον 2
Ἐκτελεστικὸν Διάταγμα, προτάσει τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου, θέλει καθορίσει τὸν τρόπον τῆς ἐκτιμήσεως τοῦ ἀπαλλοτριωθησομένου κτήματος καὶ τῆς καταβολῆς τῆς ὀφειλομένης ἀποζημιώσεως εἰς τοὺς δικαιούχους, τὰ τῆς περαιτέρω ρυθμίσεως τῶν ἐπὶ τοῦ δάσους ὑφισταμένων μισθώσεων, ὡς καὶ πᾶσαν λεπτομέρειαν ἀναγομένην εἰς τὴν ἐφαρμογὴν τοῦ παρόντος ψηφίσματος.
Ἡ ἱσχὺς τοῦ παρόντος ψηφίσματος ἄρχεται ἀπὸ τῆς δημοσιεύσεώς του εἰς τὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως.
Ἐν Ἀθήναις τῇ 8 Ἀπριλίου 1925.
Ὁ Πρόεδρος
Κ. Ρακτιβὰν»
(ΦΕΚ Α´ 93/14-04-1925)
…για να περιέλθει αργότερα, μαζί με άλλα, στον Δήμο Νάουσας, ο οποίος, με πολλές θυσίες των εκάστοτε Δημοτικών Αρχών και όλων των δημοτών του, κατέστη ο μεγαλύτερος δασοκτήμων Δήμος της χώρας (σχετ. Αναστάσιος Καραμπατζός, Βέρμιο ο ζωοδότης της Νάουσας, περ. «Νιάουστα», τχ. 153, Οκτ-Δεκ 2015, σ. 16 επ.).
[7] Ο Μενέλαος Χατζηνικολάκης (1895-1976), υποψήφιος Δήμαρχος (με την υποστήριξη του Λαϊκού Κόμματος) στις δημοτικές εκλογές
(α) της 04-08-1929 (έλαβε 521 ψήφους, έναντι 1.098 ψ. του εκλεγέντος Δημάρχου Αντωνίου Πρωτοψάλτου, και 827 ψ. του Αβραάμ Γρηγοριάδη), και
(β) της 11-02-1934 (έλαβε 1.154 ψήφους, έναντι 1.325 ψ. του επανεκλεγέντος Δημάρχου Αντωνίου Πρωτοψάλτου, και 1.256 (ή 1.253) ψ. του Σταύρου Μουράτογλου, 167 ψ. του Δημητρίου Αυξεντίου και 83 ψ. του Ιωάννου Καζαμπάκα),
διετέλεσε, εκλεγείς από το (εν μέρει διορισμένο από την Κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη) Δημοτικό Συμβούλιο, Δήμαρχος Βέροιας, από 08-04-1935 έως 21-06-1935, καλύπτοντας το μεγαλύτερο διάστημα της τρίμηνης παύσης που είχε επιβληθεί στον εκλεγέντα Αντώνιο Πρωτοψάλτου (όπως και σε πολλούς άλλους βενιζελικών πεποιθήσεων αξιωματούχους) μετά την καταστολή του Κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935.
Ο μαρμαρόγλυφος τρισυπόστατος Πίνακας, που επιστέφει το διφυές μνημειώδες κεφαλόσκαλο του δημαρχιακού μεγάρου (ιστορικού Γυμνασίου της Βέροιας) και παραδίδει στην δημοτική αιωνιότητα τα ονόματα και τις θητείες των διατελεσάντων Δημάρχων, εμφανίζει λανθασμένα τον μεν Αντώνιο Πρωτοψάλτου ως θητεύσαντα κατά τα έτη 1930-1938, τον δε Μενέλαο Χατζηνικολάκη κατά το έτος 1939.
Όμως, ο Αντώνιος Πρωτοψάλτου διετέλεσε Δήμαρχος από 01-09-1929 έως 22-03-1935 (οπότε του επιβλήθηκε τρίμηνη «παύσις») και από 22-06-1935 έως 08-01-1940 (ημερομηνία του ΦΕΚ στο οποίο δημοσιεύεται το β.δ. της απόλυσής του), ενώ ο Μενέλαος Χατζηνικολάκης κατά το έτος 1939 (κατά το οποίο ο Πίνακας του κλιμακοστασίου του αποδίδει δημαρχιακή ιδιότητα), δεν συμμετείχε ούτε καν στην (διορισμένη) εξαμελή Διοικούσα Επιτροπή του Δήμου.
Παραλλήλως, στον ίδιο μνημειώδη Πίνακα, δίπλα στο όνομα του Γεωργίου Γουδή, αναγράφεται η εσφαλμένη ένδειξη «1939-1940», για να υποδηλώσει τα όρια της δημαρχιακής διακονίας του• όμως, ο Γεώργιος Γουδής κατέστη φορέας του δημαρχιακού αξιώματος τον Ιανουάριο του 1940 (β.δ. 04-01-1940, ΦΕΚ Α´ 17/13-01-1940)• ενώ, όπως προκύπτει από δημοσίευμα του «Ἀστέρος» εξακολουθούσε να μάχεται επί των δημαρχιακών επάλξεων τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου του 1941:
«Τὴν 3.30 μ.μ. τῆς Παρασκευής 31ης Ἰανουαρίου καθ᾿ ἣν στιγμὴν ἐτελεῖτο ἡ κηδεία τοῦ Ἰωάννου Μεταξᾶ ἐν Ἀθήναις ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τοῦ πολιούχου τῆς πόλεώς μας ἐψάλη κατανυκτικωτάτη δέησις ὑπὲρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ ἐκλιπόντος ἀρχηγοῦ. […] Μετὰ τὴν δέησιν κατάλληλον λόγον ἐξεφώνησεν ὁ Δήμαρχος κ. Γ. Γουδῆς.»
«Ἀστὴρ Βερροίας», 03-02-1941.
Συνεπώς, για να μην διαιωνίζονται -υπό την δημαρχιακή στέγη!- ανακριβή στοιχεία δημοτικής ιστορίας, στην οικεία στήλη του Πίνακα οι σχετικές ενδείξεις θα πρέπει να λάβουν, ακολουθώντας την τυποποίηση του συνόλου του Πίνακα (που αρκείται σε χρονολογίες και όχι σε ημερομηνίες), την εξής μορφή:
Αντώνιος Πρωτοψάλτου 1929-1935
Μενέλαος Χατζηνικολάκης 1935-1935
Αντώνιος Πρωτοψάλτου 1935-1939
Γεώργιος Γουδής 1940-1941
Και αν, με αφορμή αυτή την ταπεινή υποσημείωση, επιχειρηθεί από ευήκοα δημοτικά ώτα η προπαρατεθείσα διόρθωση, ας προσεχθεί και η άλλη αναθηματική επιγραφή, στα αριστερά του προθαλάμου της κύριας (επί της οδού Αγίου Δημητρίου) εισόδου του Δημαρχείου, που τοποθετεί την παράδοση της χρήσης του περικαλλούς Μεγάρου από την Ιερά Μητρόπολη στον Δήμο
«ἐν τῷ μηνὶ Μαρτίῳ τοῦ σωτηρίου ἔτους
ἐννεακοσιοστοῦ ἐννενηκοστοῦ ἕκτου»
Θα πρέπει και αυτή, επιτέλους (σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την «ἄχρι καιροῦ» μεταβίβαση του κτιρίου στον Δήμο) να διορθωθεί:
τόσο ως προς την ορθογραφία της λέξης «ἐννενηκοστοῦ» με τον εξοβελισμό του δεύτερου, περιττού «ν» στην δεύτερη συλλαβή της,
όσο και με την προσθήκη της λέξης «χιλιοστοῦ», ώστε να μην μετατίθεται το ιστορικό συμβάν της παραχώρησης του Γυμνασίου στα χρόνια της βασιλείας (από 10-01-976 έως 15-12-1025) του αειμνήστου Βασιλείου του Β! του Μακεδόνος (τουπίκλην Βουλγαροκτόνου).-
