Του ιερέως Παναγιώτου Σ. Χαλκιά
Αγαπητοί μου Γονείς,
Ασφαλώς γνωρίζετε όλοι σας πώς η υγιής αρχαία ελληνική σκέψη, εννοούσε τον άρτιο και ολοκληρωμένο άνθρωπο. Γνωρίζετε ή έστω θα έχετε ακούσει ότι ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας και ο Ισοκράτης και ο Αριστοτέλης, πιο ψηλά από τη γνώση και πιο πάνω από την φιλοσοφία έβαζαν την αρετή. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι ένας σοφός άνθρωπος να αμαρταίνει γι’ αυτό έλεγαν: « σοφώ και πεπαιδευμένω, αισχρόν το εξαμαρτάνειν» (Ισοκράτης) και ο Πλάτων έγραψε:
«Πάσα επιστήμη χωριζομένη αρετής πανουργία φαίνεται».
Ο Σωκράτης, όταν τον ρώτησαν: « Τί ήδιστον εν τω βίω;», απάντησε: «Παιδεία μετά αρετής».
Ο ίδιος φιλόσοφος σε άλλη ερώτηση: «Τί άριστον μάθημα;», «Το απομαθείν (να ξεχάσεις) τα κακά», απάντησε.
Ο δε ποιητής Δημάδης συνεχώς επαναλάμβανε ότι: « ουδέν άχθος η γη βαστάξει βαρύτερον ή άνθρωπόν απαίδευτον μετά κακίας», δηλαδή τίποτε πιο βαρύ δεν υπάρχει επάνω στη γη εκτός από άνθρωπο που είναι αμόρφωτος και είναι γεμάτος κακία.
Αυτά έλεγαν οι σοφοί της αρχαιότητας και πρέπει ιδιαίτερα να προσέξουν οι γονείς της εποχής μας, που στην πλειονότητά τους δίδουν προτεραιότητα στις πολλές γνώσεις, στη μάθηση πολλών ξένων γλωσσών, στις πολεμικές τέχνες, στους χορούς και σε άλλες απασχολήσεις των παιδιών τους, παραμερίζοντας εκείνες που θα τα βοηθήσουν να γίνουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Αδιαφορούν για τις δραστηριότητες εκείνες, που θα τα βοηθήσουν να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, να καλλιεργήσουν τον έσω άνθρωπο, να θρέψουν την ψυχή τους και να ενισχύσουν την καρδιά τους, ώστε να πετύχουν μια ολοκληρωμένη αύξηση, όλων των δυνατοτήτων τους, που θα τα αναδείξει ισορροπημένα μέλη της κοινωνίας, η οποία επενδύει ελπίδες στους νέους μας.
Για το θέμα αυτό έχουν μιλήσει και οι Μεγάλοι Πατέρες της εκκλησίας μας και ανυπέρβλητοι διδάσκαλοί μας με λόγια δυνατά, πύρινα και πειστικά, που οφείλουν οι γονείς να προσεγγίσουν με πνεύμα μαθητείας. Οι Πατέρες μάλιστα αυτά που μας είπαν δεν ήταν μια απλή θεωρία, αλλά αποτέλεσμα ενός υπέροχου ευαγγελικού βίου, συνοδευόμενου με μια εκπληκτική παιδεία και μάθηση.
Σημειώνω εδώ δύο διακηρύξεις του Μεγάλου Βασιλείου, που αξίζει να προσέξουν γονείς και εκπαιδευτικοί: «Σοφοί οις μη υπάρχει αρετή πεσούνται ως φύλλα». Θα χαθούν, θα αφανισθούν σαν τα φύλλα του δέντρου οι σοφοί που δεν είναι ενάρετοι. Και σε άλλη ομιλία του υπογραμμίζει: « ου σωτηρία κόσμου σοφία, αλλ΄ αρετή», δηλαδή, δε θα σώσει τον κόσμο η σοφία αλλά η αρετή.
Άλλος σπουδαίος Πατέρας, ο άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, που θεωρείται θεμελιωτής της ψυχολογίας του βάθους, γράφει: «Μη κλαίς επί νεκροίς, αλλ΄επί ασώτοις σοφοίς». Μη κλαις αυτούς που πεθαίνουν, αλλά να κλαις εκείνους που ζουν και είναι σοφοί και άσωτοι.
Ο διδάσκαλος του Γένους μας Νεόφυτος Βόμβας, απευθυνόμενος προς τη νεολαία της εποχής του, τόνιζε: «παιδεία μεν εισηγείται τον λόγον, αρετή δε προστίθησι την δόξαν, άνευ γαρ αρετής τα των Μουσών δώρα βλάπτουν ή ωφελούν». Δηλαδή, η μόρφωση και εκπαίδευση διατυπώνει τον λόγο, αλλά η αρετή προσθέτει τη δόξα, διότι χωρίς αυτή τα δώρα που έδωσε ο θεός δεν ωφελούν, αλλά βλάπτουν. Και παρατηρούμε στη ζωή μας όσο μεγάλες είναι αυτές οι αλήθειες, αφού και σήμερα ιδιαίτερα βλέπουμε πόσο έχει αυξηθεί η γνώση και πόσο, εξαιτίας των ανθρώπων που τη έχουν, έχει αυξηθεί το κακό γιατί αυτοί που έχουν τη γνώση δεν έχουν την αρετή.
Αγαπητοί γονείς, όλα αυτά που έγραψε πιο πάνω δεν είναι αλήθειες εποχιακές, αλλά το κύρος τους είναι αιώνιο και αυτό διαχρονικά επιβεβαιώνεται, όσο θα υπάρχουν άνθρωποι. Και αν δεν υπάρξουν κάποτε άνθρωποι στον πλανήτη μας, να γνωρίζουμε ότι η καταστροφή μας θα προέλθει από την πολλή γνώση και από την έλλειψη αρετής.
Θα με ρωτήσετε, όμως, ποιοι θα είναι εκείνο που θα ενεργήσουν και θα συντελέσουν, ώστε αυτές οι πελώριες αλήθειες να αναζητήσουν και να συμβάλουν στη σωτηρία του κόσμου και του κάθε ανθρώπου.
Πιστεύω αμετακίνητα ότι εκείνοι οι οποίοι και μπορούν και θέλουν να βοηθήσουν τα παιδιά σας να μάθουν και να κάνουν βίωμα αυτές τις αλήθειες είναι δύο παμμέγιστες δυνάμεις: Οι φωτισμένοι και ενάρετοι κληρικοί αφ΄ενός και αφ΄ετέρου η χορεία των εντίμων πιστών και ευσεβών εκπαιδευτικών, που έχουν κλείσει στην καρδιά τους Χριστό και Ελλάδα. Εάν αυτές οι δύο δυνάμεις συνεργαστούν, οπωσδήποτε θα συντελέσουν να μορφωθεί ένας κόσμος που θα πιστεύει ότι η αρετή και η παιδεία άρρητα συνδεδεμένες θα εξασφαλίσουν ζωή υψηλής μορφής και άφθαστου ηθικού κάλλους.
Να γιατί παρακαλούμε πολλές φορές τους εκπαιδευτικούς να σταθούν κοντά στην Εκκλησία και με τις παροτρύνσεις τους τα παιδιά σας να βρουν το δρόμο τους, ή να μη χάσουν το δρόμο τους, γιατί και αυτό συμβαίνει πολλές φορές. Μερικοί δηλαδή, δεν φτάνει ότι αδιαφορούν και δεν συντελούν στην ορθή καθοδήγηση των παιδιών, αλλά και τα αποπροσανατολίζουν από το σωστό δρόμο που τους έχουν δείξει οι γονείς τους, φορτώνοντας επάνω στα παιδιά τους άλυτους δικούς τους προβληματισμούς.
Έχουμε την ελπίδα μας στο Θεό και στηρίζουμε προσδοκίες στους καλούς Εκπαιδευτικούς, ότι σεις οι γονείς δε θα μείνετε μόνοι και αβοήθητοι στο δύσκολο έργο σας, γιατί το έργο σας είναι κοινής ωφέλειας.
«Τούτο εστί ό την οικουμένην πάσαν ανατρέπει, ότι των οικείων αμελούμεν παίδων», έλεγε ο Μ. Βασίλειος. Δηλαδή, αν βλέπουμε παραβατική ζωή, αναστατωμένη κοινωνία, επαναστάσεις και καταστροφές, μην ψάξουμε να βρούμε αλλού την αιτία. Αυτό που φταίει δεν είναι τα παιδιά, αλλά η αδιαφορία όλων, για τη σωστή τους παιδεία και μη καλλιέργεια στην ψυχή τους, της απαραίτητης αρετής.
Μακάρι με τη βοήθεια του Θεού, που όλα μας τα προσφέρει πλούσια και με τη συμπαράσταση των παραγόντων που αναφέραμε και μάλιστα με την προσπάθεια, την αγωνία και τον ολόθερμη προσευχή των γονέων, η ψυχή των παιδιών να γίνει ένα όμορφο περιβόλι, ένας ολάνθιστος κήπος. Να καλλιεργούν μέσα στην ψυχή τους τα κυκλάμινα της αγάπης, τα ρόιδα της καλοσύνης, τα τριαντάφυλλα του σεβασμού, τους παρθενικούς κρίνους της αγνότητας, το χαμομήλι της πραότητας και το αγιόκλημα της αρετής, ώστε να μοσχοβολούν τη νύχτα και να ομορφαίνουν τον κόσμο μας την ημέρα.
