«Αταλαίπωρος τοις πολλοίς η ζήτησις της αληθείας και επί τα ετοίμα μάλλον τρέπονται πολλοί»
(Θουκυδίδης Α΄ 20)
Του ιερέως Παναγιώτου Σ. Χαλκιά
Ένα ιδιαίτερο γνώρισμα της εποχής μας, φίλοι, αναγνώστες, είναι η αμφισβήτηση και απόρριψη του κύρους της εξουσίας και η άρνηση πειθαρχίας και υπακοής σε αυτήν. Βέβαια, όσες εξουσίες διαθέτουν καταναγκαστικά μέσα επιβολής του κύρους τους, δεν αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα ακόμα, αλλά όσες υπάρχουν και επιβάλλονται δια της ηθικής τους, κυρίως, αξίας και αυθεντίας, περνάνε σήμερα την πιο πάνω κρίση, την οποία θα ονομάσουμε «κρίση αυθεντίας». Τα παιδιά απέναντι στους γονείς, οι μαθητές απέναντι στους δασκάλους, η κατώτεροι απέναντι στους ανώτερους, οι νεότεροι απέναντι στους γεροντότερους, οι πάντες διέπονται από ένα πνεύμα αμφισβήτησης και «ρεβιζιονισμού», απορρίπτουν την κηδεμονία και επιδιώκουν την αποκηδεμόνευση.
Τα συμπτώματα της κατάστασης αυτής εκδηλώνονται πρακτικά, με εποχιακές εξάρσεις και υφέσεις, στις σχέσεις φορέων της αυθεντίας και των αποδεκτών της. Ο γονέας, ο καθηγητής, ο Ιεροκήρυκας, κάθε πνευματικός ηγέτης και δημόσιος λειτουργός, όλοι όσοι επιτελούν παιδαγωγικό και οδηγητικό έργο, συναντούν μεγάλες δυσκολίες. Αντιμετωπίζουν τη δυσπιστία και την κριτική, την άρνηση και τον έλεγχο και συχνά δεν την αντίδραση και την κοροϊδία.
Τα αίτια της αρρώστιας αυτής είναι εσωτερικά και εξωτερικά, υποκειμενικά και αντικειμενικά. Εσωτερικά μεν γιατί ο λαός ευρίσκεται σε ηλικία, βιολογικά και ψυχολογικά, μεταβατική κατά την οποία προπαρασκευάζεται να μπει μέσα σε μια οργανωμένη κοινωνία ακόμα η οποία διέπεται από ηθικούς και κοινωνικούς νόμους, από κανόνες δικαίου, πειθαρχίας, ιεραρχίας και προσωπικής ευθύνης. Φυσικά, πρέπει να καταλάβει ο νέος ότι δεν πρόκειται περί οδοφραγμάτων, αλλά περί ασκήσεως και δοκιμασίας για την απόκτηση ικανοτήτων και προσόντων. Όταν απουσιάζουν αυτά είναι αδύνατη η σύνδεσή του με το κοινωνικό σύνολο και βέβαιος ο καταποντισμός του. «Χωρίς την παρουσία και την αντίσταση του αέρος θα ήτο αδύνατος η κίνησις και οι πτήσης του πτηνού», λέει ο Καντ.
Φαίνεται πως μέσα στη γενική κατάσταση τοποθετείται και η θρησκευτική πίστη. Και η αυθεντία της εκκλησίας και της θρησκευτικής πίστεως είναι υπό αμφισβήτηση. Βέβαια, τούτο δεν αποτελεί αθεΐα και απιστία, αλλά εύκολα οδηγεί σε αυτά. Η αμφισβήτηση και η αμφιβολία, όταν τροφοδοτούνται και μολύνονται από τον υλισμό και τον αμοραλισμό, οδηγούν ευθέως και ασφαλώς στην άρνηση.
Το Ευαγγέλιο και ο ηθικός νόμος, οι θεσμοί και τα δόγματα της εκκλησίας βάλλονται και αυτά από πολλούς, για τη δήθεν αποτελούν ανθρώπινα σχήματα και επινοήματα, ακόμα ανίσχυρα πλέον και ακατάλληλα να ικανοποιήσουν τα αιτήματά του σημερινού ανθρώπου. Παρόμοια συνθήματα ακόμα φαιδρά και ένοχα, φανερώνουν το αδιέξοδο και την απόγνωση του σημερινού ανθρώπου, αλλά και την αδυναμία και χρεοκοπία όλων των μοντέρνων και ρεαλιστικών θεωριών, οι οποίες, κάτω από τις εντυπωσιακές μάσκες τους, κρύβουν την άρνηση, τον μηδενισμό και τον σκοταδισμό, οι δε προσωρινές επιτυχίες τους οφείλονται στην έλλειψη αγωνιστικής συνείδησης και επαγρύπνησης εκ μέρους της πνευματικής ηγεσίας, η οποία, πολλές φορές, αντί να ηγείται, καθοδηγείται.
Όσον αφορά για την εκκλησία, εκείνο το οποίο επηρεάζει και διαμορφώνει έναντι αυτής τη γνώμη και τη στάση των νέων, είναι ο απαγορευτικός αυτής χαρακτήρας. Ο άνθρωπος βλέπει στην εκκλησία τον μεγαλύτερο εχθρό της προσωπικής ελευθερίας και της πνευματικής ανεξαρτησίας,. Βλέπεις αυτήν στερήσεις και περιορισμούς, ,, απαγορεύσεις και δεσμεύσεις και γενικά «στενήν πύλην και τεθλιμμένην οδόν». Η αντίληψη αυτή, πεπλανημένη βέβαια και προκατειλημμένη αιωνίως, υπάρχει δυστυχώς διάχυτος ,. Η εκκλησία αγωνίζεται πάντοτε να την ανατρέψει και να διακηρύσσει ότι μόνον «ου το πνεύμα Κυρίου, εκεί ελεύθεροι έσεσθε» (Ιω. 8, 36).
Μακριά από το Θεό, η ελευθερία μεταβάλλεται σε δουλεία και τυραννία. Η περίπτωση μοιάζει με τον χαρταετό. Όταν ο χαρτετός είναι δεμένος, εξαρτάται από το νήμα και ρυθμίζεται και κατευθύνεται από τους χειρισμούς του ανθρώπου, υψώνεται, κινείται και πετάει με ασφάλεια. Αν, όμως, κοπεί το νήμα και απελευθερωθεί, τότε παραμένει ακυβέρνητος, χάνει την ισορροπία του, παρασύρεται από τα ρεύματα του αέρος και καταπίπτει.
