Του Γιάννη Κ. Τσιαμήτρου
Το Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών του Δήμου Βέροιας γίνεται εδώ και 6 χρόνια και προσωπικά είμαι πολύ θετικός στην μέχρι το 2023 πραγματοποίησή του. Ήταν κάτι που έλειπε από την Βέροια. Ως παλιότερος (χορευτής, θεατής κλπ), νοσταλγούσα εδώ και πολύ καιρό τις δεκαετίες 1970 & 1980, στις οποίες γινόταν σχετική εκδήλωση - με άλλο όνομα - περισσότερο στο μπάσκετ της Ελιάς με μεγάλη επιτυχία και πολύ κόσμο.
Βέβαια, ο καιρός περνάει, αλλάζει η ανθρωπογεωγραφία, αλλάζουν πάρα πολλά! Δεν υπάρχει σήμερα ο τότε ενθουσιασμός, τόσο των χορευτών όσο και των θεατών. Ο κόσμος τότε ήταν πιο κοντά σε αυτό που λέμε ‘Παράδοση’ (λέξη με πολλές ερμηνείες & συζήτηση), γιατί, θεωρώ απλά, ότι αυτός (ο κόσμος) είχε πιο πρόσφατα βιώσει την λεγόμενη παραδοσιακή ζωή, είτε στα χωριά, είτε στην πόλη. Αλλά, όπως γνωρίζουμε, ευτυχώς ή δυστυχώς, τα πάντα ρέουν, δεν υπάρχει στασιμότητα και η ζωή συνεχίζεται μοιραία!
Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο διασώζονται στοιχεία του παρελθόντος, τα οποία είναι ο θησαυρός και η πολύτιμη πολιτισμική κληρονομιά του Γένους μας. Και δεν μιλάμε μόνο για τον παραδοσιακό χορό και το τραγούδι. Μιλάμε για χίλια δυο πράγματα (ντύσιμο, φαγητό, κατοικία, εργασία, ασχολίες, διασκέδαση, λαϊκή τέχνη κ.ά.), που έχουν σχέση με τον Λαϊκό Πολιτισμό και που θα χρειαζόταν πολύ μελάνι για να τα αναφέρουμε και μόνο!
Μιλάμε πρώτιστα για ενεργή συμμετοχή του κόσμου, η οποία γινόταν αυθόρμητα στις παραδοσιακές κοινωνίες, μιλάμε για την ίδια την ζωή και τα ίδια τα βιώματα σε όλες τις εκδηλώσεις της (κύκλο της ζωής και του χρόνου, μέσα στον χρόνο, στον τόπο κλπ). Μιλάμε για λαϊκή παιδεία με την ευρύτερη έννοια (μόρφωση, αγωγή κλπ μέσα στην οικογένεια, στο λαϊκό περιβάλλον…). Και πολλά άλλα…
Αυτά οφείλει κάθε κοινωνία (τοπική, υπερτοπική, κρατική, εθνική) να τα δει με καλύτερη ματιά και όχι σαν κάτι το ‘αραχνιασμένο’, το ‘μουχλιασμένο’, το μη αρεστό, το παλιό & χωρίς αξία. Ή με μια άχρωμη πρακτική των αρχόντων της κάθε κοινότητας να αφήνει την αίσθηση στον κόσμο: ‘ας το κάνουμε, να περάσει και αυτό’.
Χωρίς να θέλω να χρησιμοποιήσω βαρετά στερεότυπα, ας μου επιτραπεί να πω ότι ‘λαός που ξεχνάει ή δεν γνωρίζει την πλούσια ιστορία και λαϊκό πολιτισμό του δεν έχει μέλλον’. Μήπως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στην σημερινή ελληνική πραγματικότητα; Διδάσκεται καθόλου στα σχολεία η Παράδοση ως μάθημα; Αποτελεί αυτή ισότιμη προτεραιότητα στις προτιμήσεις των γονέων και παιδιών στον ελεύθερο χρόνο τους σε πολιτιστικά σωματεία δημόσιου ή ιδιωτικού ή αυτοδιοικητικού κλπ φορέα; Ούτε κατά διάνοια! Τί προβάλουν περισσότερο τα ΜΜΕ (τηλεόραση, ραδιόφωνο κ.ά), τα ΜΚΔ (Instagram, Facebook, Twitter κ.ά.) και η ίδια η πολιτεία; Πόσα χρήματα ξοδεύονται αφειδώς για άλλες, εκτός της Παράδοσης, εκδηλώσεις; Την απάντηση την γνωρίζουμε όλοι! Πόσες πανάκριβες αφίσες και μεγάλα πανό βλέπουμε σε κάθε πόλη για παραστάσεις ξένων και ντόπιων καλλιτεχνών που δεν έχουν σχέση με την Παράδοση;
Το μόνο που μου έρχεται στο νου μου να πω ήταν ότι ως παιδί αισθανόμουν άσχημα, ‘παρακατιανός’ και όχι μοντέρνος σε σύγκριση με τα παιδιά που τα έστελναν στο πιάνο, στην κλασική μουσική, στο μπαλέτο και τόσα άλλα παραπλήσια. Καθώς σήμερα συζητώ με συμπολίτες μου της ίδιας με εμένα γενιάς, αυτοί μου εκμυστηρεύονται με διαπιστωμένη πικρία, δυστυχώς μεταγενέστερα, ότι στα νιάτα τους, δεν διδασκόταν όσα είχαν σχέση με την Παράδοση σε όλες τις μορφές της. Ήταν προσανατολισμένοι από το περιβάλλον και τους γονείς τους στον Δυτικό πολιτισμό περισσότερο. Είχαν χάσει, μου λένε, πάρα πολλά πράγματα, εξαιτίας του ‘μοντερνισμού’ και του ‘εξευρωπαϊσμού’ (σαφέστατα υπάρχει και η θετική πλευρά σε αυτά που έβαλα σε εισαγωγικά). Τώρα τα ανακαλύπτουν, αλλά χάθηκε ο χρόνος και για αυτούς για τα παιδιά τους που υπέστησαν αυτή την παιδεία.
Ο Λαός με σωφροσύνη και σοφία λέει: «τον λύκο μπροστά βλέπουμε, τον τορό ψάχνουμε;». Γιατί καθόμαστε και μιμούμαστε τα κάθε είδους πολιτιστικά στοιχεία, που μας ‘σερβίρει’ η Ευρώπη, η Αμερική, ο λεγόμενος σύγχρονος πολιτισμένος κόσμος και μάλιστα εκείνα του ‘χειρίστου είδους’; Ας στραφούμε στους ίδιους τους προγόνους μας και στους λαϊκούς ελληνες δημιουργούς όλων των εποχών! Έχουν πολλά να μας πουν.
Προς Θεού! Σαφέστατα και δεν ομιλούμε να παρατήσουμε όλα αυτά και να ασχοληθούμε με την Παράδοση και τον Λαϊκό Πολιτισμό! Υπάρχουν πάρα πολλά θετικά στοιχεία στον σύγχρονο πολιτισμό που βεβαίως και μας βελτιώνουν και μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους, με ποιότητα και άνεση στην ζωή μας.
Επίσης οφείλω να ομολογήσω ότι τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί ό,τι έχει σχέση με τον Λαϊκό Πολιτισμό! Για παράδειγμα, υπάρχουν μουσικά σχολεία παραδοσιακής μουσικής, σπουδαίοι μαθητές και δάσκαλοι τους που διαπρέπουν επαγγελματικά και ημιεπαγγεματικά. Υπάρχουν και πολλοί αυτοδίδακτοι μουσικοί, χορευτές, δασκάλοι και δημιουργοί σε κάθε είδους λαϊκή τέχνη! Πλείστα είναι τα παραδείγματα, ιδιαίτερα σε διάφορες πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά. Δεν φθάνει αυτό μόνο! Χρειάζεται περισσότερη προσοχή σε αυτό που ανέλυσα προηγουμένως, ιδιαίτερα από την πολιτεία (αυτοδιοίκηση, δημόσιο κλπ).
Έκανα λοιπόν αυτήν την ‘εισαγωγή’ - βρίσκοντας αβίαστα υλικό γραφής από την μέχρι τώρα περισσότερο βιωματική ενασχόλησή μου με την Παράδοση και Λαογραφία - ΚΥΡΙΩΣ, γιατί επιθυμώ διακαώς να καταστήσω γνωστό στους συμπολίτες μου σε κάθε επίπεδο (πολίτες, αιρετούς, εργαζόμενους κλπ) ότι:
ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ να συνεχιστεί το Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών του Δήμου Βέροιας και να βελτιωθεί, έτσι ώστε να υπάρχει και ζωντανή ενεργοποίηση συμμετοχής του κόσμου. Θεωρώ μάλιστα ότι η βελτίωσή του οφείλει να έλθει στο ίδιο επίπεδο (ποιότητας, βούλησης, ενεργητικότητας, τεχνολογίας, αγάπης κ.ά.) με τις υπόλοιπες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αυτό είναι το δίκαιο! Το επισημαίνω αυτό, γιατί, το συγκεκριμένο Φεστιβάλ ΔΕΝ πραγματοποιήθηκε φέτος το 2024 για διάφορους λόγους, τους οποίους δεν γνωρίζω. Δεν είμαι, άλλωστε, αυτός που θα αποδώσει ευθύνες. Με ενδιαφέρει η συνέχισή και το μέλλον του περισσότερο. Τις σκέψεις μου εκφράζω, ως απλός πολίτης!
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ από την ταπεινότητά μου να κατανέμονται περισσότερα χρήματα στον προϋπολογισμό της Αυτοδιοίκησης για οτιδήποτε έχει σχέση με τον Λαϊκό Πολιτισμό, τουλάχιστον ισάξια με άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ας ρίξει ο Δήμος μας μια ματιά σε άλλους Δήμους και θα διαπιστώσει πόση μεγάλη σημασία αυτοί δίνουν σε εκδηλώσεις που έχουν σχέση με τον Λαϊκό Πολιτισμό και πόση πλούσια οικονομική απολαβή και τουρισμό έχουν. Κάθε επιτυχής Δήμος ΒΡΉΚΕ το ‘μαντήλι με εκατό φλουριά’. Σειρά να το βρει έχει και ο Δήμος που αγαπάμε!
φωτο: Γυναίκες (τμήμα) του Χορευτικού του Πολιτιστικού Ομίλου Ξηρολιβάδου στο 6ο Φεστιβάλ στην Πλατεία Ωρολογίου
